Оқушылардың
ақыл
-
ой
дамуын
анықтау
тестін
(
ШТУР
)
орындау
жəне
ұйымдастыру
Тапсырмаларды
орындату
үшін
əр
оқушының
қолына
тапсырма
-
лар
жинағы
жəне
жауап
парағы
беріледі
.
Оқушылар
жауап
параққа
өздері
туралы
мағлұматтарды
толтырғаннан
соң
,
оларға
тапсырма
-
лар
кезегімен
орындатылады
.
Зерттеу
жұмысы
топпен
жүргізілетін
болса
,
барлық
балалар
əр
тапсырманы
бірдей
бастап
,
бір
уақытта
аяқтауы
керек
.
Сондықтан
берілген
уақыт
аяқталғанда
тапсырманы
жинап
алып
,
келесі
блокты
орындау
уақыты
басталғаны
айтылады
жəне
оны
орындау
ережесі
түсіндіріледі
.
Оқушылардың
ақыл
-
ой
дамуын
анықтау
тестінің
əр
субтестісін
жеке
дара
қолдануға
болады
.
Мысалы
, «
артығын
тап
»
субтест
баланың
ұғымдық
қорын
бағалауға
,
заттардың
ортақ
қасиеттерін
анықтауға
жəне
абстракциялануға
қабілетін
зерттеуге
ыңғайлы
жасалған
тест
болып
табылады
.
Тест
нəтижелерін
талдау
138
1.
Тест
бойынша
баланың
жинаған
баллдары
əр
субтест
(5 -
субтестіден
басқалары
)
тапсырмасына
берілген
дұрыс
жауаптар
са
-
нымен
есептелінеді
.
Сонда
əр
дұрыс
орындалған
тапсырмаға
1
ұпай
қойылады
. 1, 2, 3, 4, 6
субтестерді
толық
орындаған
адам
80
ұпай
жинақтайды
.
2.
Бес
субтест
тапсырмасына
берген
жауаптың
кілтке
сай
келгеніне
байланысты
2, 1, 0
ұпай
деп
бағаланады
.
Оқушылар
жа
-
уабы
кілттегі
жауаптың
синонимі
болса
,
ол
дұрыс
деп
есептелінеді
.
Бұл
субтест
бойынша
ең
жоғары
баға
38
ұпайға
тең
болады
.
3.
Баланың
интеллектуалдық
даму
деңгейі
барлық
тапсырмалар
-
ды
орындау
нəтижесінде
алған
ұпайларының
қосындысы
бойын
-
ша
бағаланады
(
Мах
.: 118
ұпай
).
Дегенмен
əр
субтестің
басындағы
сұрақтар
жеңілірек
,
ал
реттік
номері
өскен
сайын
тапсырмалар
күрделі
болып
жүйеленген
.
Сондықтан
соңғы
жаттығуларға
шамасы
келгені
немесе
барлық
тапсырмаларды
толық
орындағаны
баланың
интеллектуалдық
қызметке
икемделіп
,
анық
байқалатындығын
көрсетеді
.
Интеллектуалдық
қабілетті
зерттеуге
арналған
.
Айзенк
тестілері
Интеллектуалдық
қабілеттілікті
зерттеуге
арналған
Айзенк
тесті
сегіз
субтестерден
тұрады
.
Олардың
бесеуі
адамның
жалпы
интеллектуалдық
даму
деңгейін
бағалауға
арналған
:
лингвистикалық
,
математикалық
,
техникалық
,
дизайн
,
көркем
-
бейнелі
жəне
көрнекі
-
логикалық
ойлау
көрсеткіштерін
бағалау
үшін
,
ал
үшеуі
—
арнайы
қабілеттерінің
даму
сатысын
зерттеуге
арналған
.
Субтестердің
əрқайсысы
жеке
-
дара
орындалады
немесе
барлық
тапсырмаларды
орыңдау
фрагментарлық
түрде
жүргізіледі
.
Бұл
кітапта
вербалдық
жəне
математикалық
субтестері
берілген
.
Лингвистикалық
қабілетті
анықтауға
арналған
Айзенктің
сөздік
(
вербалдық
)
субтесті
.
Мақсаты
:
жасөспірімдерден
бастап
үлкендерге
дейінгі
жас
кезеңіндегілердің
сөздік
интеллектің
жəне
шығармашылық
қабілеттін
зерттеу
.
Вербалдық
субтест
сөздік
интеллектіні
немесе
логикалық
ой
-
лау
процесін
зерттеуге
арналған
.
Тесте
анаграммалар
кеңінен
қолданылған
.
Анаграмма
дегеніміз
–
ретсіз
жазылған
əріптер
жинағы
.
Оны
шешу
үшін
берілген
əріптердің
орындарын
ауы
-
стырып
қою
арқылы
мағыналы
сөз
шығару
керек
.
Сонымен
қатар
139
көптеген
сөздердің
ортақ
жұрнағын
,
жалғауын
т
.
б
.
бөліктерін
дұрыс
табу
арқылы
шешілетін
тапсырмалар
келтірілген
.
Субтестіде
бірте
-
бірте
күрделенетін
50
тапсырма
берілген
.
Қабілеттіліктің
даму
деңгейін
бағалау
белгіленген
уақыт
ішінде
дұрыс
шешіліп
,
тапсырмалардың
,
жалпы
санын
орындаудың
норма
көрсеткішімен
салыстыру
жолымен
жүргізіледі
.
Орындау
ережесі
: «
Сіздерге
30
минутта
шешуге
50
тапсыр
-
ма
берілген
.
Тапсырмаларды
көп
ойланбай
тез
орындау
қажет
.
Егер
субтестің
қандай
да
бір
тапсырмасы
тез
орындалмаса
,
оны
өткізіп
жіберіп
,
келесісін
орындаңыз
.
Уақыт
қалса
,
тастап
кеткен
тапсырмаға
қайта
оралуға
болады
».
Нəтижелерін
бағалағанда
берілген
уақытта
дұрыс
орындалған
тапсырмалардың
жалпы
саны
ғана
есепке
алынады
.
Тапсырмалар
:
1.
Нүктелердің
орнына
үш
əріптен
тұратын
сөзді
қойыңыз
.
Ол
сөз
мағынасы
жағынан
жақшаның
сыртындағы
сөздерді
білдіруге
тиіс
.
ҰЛІІА
(...)
ЗАТТЫҢ
КҮЙІ
2.
Жақшаның
ішіне
бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
əріптер
жазыңыз
.
ПЫШ
(...)
ША
3.
Анаграмманы
шешіңіз
жəне
берілген
төрт
сөздің
ішінен
мағынасы
жағынан
артық
сөзді
табыңыз
:
КОХЙКЕ
СІІИНЕТ
ЕЖУРК
ЛТУФОБ
4.
Барлық
топтастырылған
сөздерді
аяқтайтын
жалпы
жұрнақты
табыңыз
.
Нəтижесінде
барлығынан
мағыналы
сөздер
шығуы
тиіс
.
ɪ
ɎɌ
Ȼ
(...)
Ԕ
ɆɈɌ
ɏ
Ɍ
5.
Жакшаның
сыртында
тұрған
сөздерді
біріктіретін
сөзді
жазыңыз
:
АҚҚУ
(...)
ҚҰС
6.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
сөзді
жазыңыз
:
ҚА
(...)
МА
(...)
140
7.
Анаграмманы
шешіңіз
:
ОЗУРКА
АЙБА
РСАВЕБЕКП
ВДШИЕН
8.
Келесі
үш
сөздің
жалғасы
бастамасын
табыңыз
;
ɆԚɊɌ
(...)
ȻȺɃ
ȻɍɊȺ
9.
Жақшаның
сыртында
тұрған
сөздерді
сөйлемге
біріктіретін
сөзді
жазыңыз
:
КІТАП
(...)
БҰЛАҒЫ
10.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
сөзді
жазыңыз
:
ПƏ
(...)
ЕК
11.
Анаграмманы
шешіңіз
:
АЧТОП
АИДРО
ФАГРЕЛТЕ
АШУНРА
12.
Мына
үш
сөздің
ортақ
бастамасын
табыңыз
:
ɆȺɁ
(...)
ȾȺɊ
ȺɒȺ
13.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жөне
екінші
сөзді
бастайтын
созді
жазыңыз
:
ТАҚ
(...)
ЛАҚ
14.
Жақшаның
ішіне
сыртындағы
тұрған
сөздердің
синонимін
жазыңыз
:
КҮРЕС
(...)
ШАЙҚАС
15.
Артық
сөзді
табыңыз
:
АПНИСЕЛЬ
ЕШИ
НАСААН
АРНА
ЛАРҰМТ
16.
Келесі
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғауды
жазыңыз
:
Ԕ
ɀ
(...)
Ɍ
ɌɈɅɍ
Ƚ
ɉ
ɋɌ
ɋ
Ȼ
ɍɄ
(...)
141
17.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
сөзді
жазыңыз
:
ЖАН
(...)
САТ
18.
Артық
сөзді
табыңыз
:
САРАТ
ҚҒЛЫТЗАҚ
ЗИКВГОДА
ОЗАР
ЛСТО
19.
Берілген
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғауды
табыңыз
:
ȺɌ
ȻɊ
Ƚɇ
(...)
ȺɅɖȻ
Ɋ
Ʌ
ɉȺɊ
ɋ
Ɍ
ɏɊ
20.
Жақшаның
сыртында
тұрған
сөздерге
ортақ
синоним
табыңыз
:
ИНФУЗОРИЯ
(...)
БІР
ЖАСУШАЛЫ
21.
Мағыналық
жағынан
бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
сөзді
жазыңыз
:
НҰРЛЫ
(...)
ТАСПА
22.
Артық
сөзді
табыңыз
:
РЫКОЧВА
ЛЬБГДОУ
ҒАҢҚАЖ
ЛІІУЬЕД
23.
Жақшаның
сыртында
тұрған
сөздерді
біріктіретін
сөзді
табыңыз
:
ӨТІРІК
(...)
ӨРГЕ
БАСПАС
24.
Берілген
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғауды
табыңыз
;
Ȼ
ԤɃ
ɀ
(...)
Ƚ
ɋ
Ʉ
ɒ
Ԥɋ
25.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
сөзді
жазыңыз
:
СА
(...)
ОП
(...)
(...)
142
26.
Артық
сөзді
табыңыз
:
ЗМАТЕ
РАЖПИ
АГОВЛ
ИНЕРГ
27.
Жақшаның
сыртында
тұрған
сөздерді
сөйлемге
біріктіретін
сөзді
табыңыз
:
ƏДЕПТІЛІК
(...)
АДАЛДЫҚТЫҢ
БЕЛГІСІ
28.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
сөзді
жазыңыз
:
О
(...)
С
29.
Артық
сөзді
табыңыз
:
СЛОО
ОКОТИ
ООРТОНТ
РББЛАГД
30.
Берілген
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғауды
табыңыз
:
ɪ
ɪ
ɪ
ɪ
Ɋ
Ɍ
ɀ
(...)
Ԕ
Ʌ
Ɇ
ɇ
31.
Берілген
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғауды
табыңыз
:
ɀ
Ⱦ
Ԕ
(...)
Ɂ
Ɇ
ȺɅ
Ɍ
ɒ
32.
Жақшаның
сыртындағы
сыртындағы
сөздерге
ортақ
синоним
тауып
оны
жақшаның
ішіне
жазыңыз
:
ƏДЕМІ
(...)
КЕРЕМЕТ
33.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
əріптерді
жазыңыз
.
ЖАЗҒЫ
(...)
ТАЙ
34.
Артық
сөзді
табыңыз
:
КҮРІБТ
ҒАРЙОТ
ШЫЫҚМШ
ФЕЛИНДЬ
(...)
(...)
143
35.
Берілген
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғауды
табыңыз
:
ɇ
Ԕ
ɒ
Ȼ
ȺɊԔ
(...)
Ɍ
ɉ
ԔȺɌ
Ⱦ
Ɂ
ɀ
36.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
əріптерді
жазыңыз
:
АҰША
(...)
АША
37.
Артық
сөзді
табыңыз
:
НЙНЕЙЭШТ
КИНСЕҚД
ВЕХЧО
КЗААЛЬБ
СОМТОТЛ
38.
Жақшаның
сыртында
тұрған
сөздерді
сөйлемге
бірік
тіре
-
тінсөзді
табыңыз
.
КЕЛ
(...)
ОҚЫЛЫҚ
39.
Берілген
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғау
табыңыз
:
ɪ
ɪ
ɪ
ɪ
ɀ
Ɍ
Ȼ
(...)
ɈɌ
ȿɅ
ɋ
40.
Жақшаның
сыртында
тұрған
сөздерге
ортақ
синоним
табыңыз
:
СЫЛТАУ
(...)
ДƏЛЕЛ
41.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
əріптерді
жазыңыз
:
ТАР
(...)
АП
42.
Артық
сөзді
табыңыз
:
ЛЕДРАТЕДИ
ЫШЫБН
АСМА
МИТГЕР
43.
Жақшаның
сыртындағы
сөздерге
ортақ
сөзді
табыңыз
:
БІЛІМ
(...)
ӨМІР
144
44.
Бірінші
сөзді
аяқтайтын
жəне
екінші
сөзді
бастайтын
əріптерді
табыңыз
.
АТЫ
(...)
ШАН
45.
Келесі
сөздердің
ортақ
жалғауын
жазыңыз
:
ɊȺɏ
ɏ
Ⱦ
(...)
Ɇ
ɋ
ɀ
Ⱥɉ
46.
Артық
сөзді
табыңыз
:
ЗОЫҚ
ИЫРС
ТАІКП
ЛЫЫҚЖ
47.
Келесі
сөздердің
ортақ
жалғауын
табыңыз
:
48.
Бірінші
сөздің
соңы
,
екінші
сөздің
басы
болатын
ортақ
əріптерді
табыңыз
.
БАУЫР
(...)
АР
49.
Келесі
сөздердің
бəріне
ортақ
жалғауды
табыңыз
:
50.
Артық
сөзді
табыңыз
:
РБІМБАОД
ҒААПБІШ
ЕЕМРЕН
ДАҚРАЫСН
Жоғарыдағы
тапсырманы
орындау
уақыты
30
минут
.
ɋ
ȺɃ
Ԕ
(...)
ȻȺ
ɈɌ
ɌȺԔ
ɒȺɌ
Ʌ
Ɇ
ɋ
(...)
ȺɊ
Ɍ
ɈɊ
ɋȺɆ
|