4.3
Жекелік
қасиеттердің
психодиагностикасы
Тұлға
бағыттылығын
анықтауда
1967
жылы
Б
.
Бассонның
бағыттылық
сауалнамасы
жарық
көрді
.
Сауалнама
27
пікірден
тұрады
,
əрбіреуіне
3
жауап
нұсқасы
болуы
мүмкін
,
олар
тұлға
бағыттылығының
3
түріне
сəйкес
.
Бақыланушы
тек
бір
ғана
жауап
-
ты
таңдауға
міндетті
,
жауабы
нақтылыққа
сəйкес
болуы
керек
не
-
месе
оның
пікірінің
жоғары
дəрежедегі
формасын
көрсетеді
,
соны
-
мен
қатар
,
ешқандай
пікірге
сəйкес
келмейтін
нұсқа
алынады
.
Сон
-
да
ең
жақын
жəне
нақтылықтан
тыс
екі
жауап
нұсқасы
таңдалады
.
«
Көбірек
»
жауабына
2
ұпай
, «
азырақ
» 0,
таңдалмаған
1
ұпай
. 27
пікір
бойынша
алынған
ұпайлар
,
əрбір
бағыттылық
түріне
бөлек
қосылып
155
есептеледі
.
Осы
əдістеме
көмегімен
келесі
бағыттылықтарды
анықтауға
болады
.
Өзіне
бағыттылық
(
Я
) –
жоғары
мəртебеге
,
билікке
жету
үшін
пайда
болатын
агрессия
,
бəсекелестікке
икемділік
,
шектен
тыс
қозғыштық
,
психоневроздық
аурулары
кем
болуы
мүмкін
.
Жұмыстар
мен
жұмыстан
қанағатқа
,
мадаққа
бағыттылық
.
Қарым
-
қатынасқа
бағыттылық
(
О
) -
əр
түрлі
шарттарға
қарамастан
,
адамдармен
қарым
-
қатынасты
сақтауға
ұмтылыс
,
өзара
іс
-
əрекетке
бейімділік
,
бірақ
көбіне
нақты
тапсырмаларды
орындауға
немесе
шын
жүректен
басқа
адамдарға
көмектесуіне
кедергі
келтіретін
,
қоғам
жақтауына
бағыт
ұстау
топқа
деген
тəуелділік
,
басқа
адамға
ба
-
уырмал
болуға
мұқтаждық
жəне
сол
адаммен
эмоциялық
қатынаста
болуды
қажет
ету
.
Іске
бағыттылық
–
іскерлік
мəселелерді
шешуге
қызығушылық
,
жұмыстың
өте
жақсы
мүмкіндігіне
орындау
,
бірігіп
іс
жасауға
бағыттылығы
іс
қызығушылығы
орындалу
үшін
өз
пікірінде
тұра
алу
қабілеті
,
егер
ол
пікір
жалпы
мақсатқа
жетуге
пайдалы
болады
.
Нұсқау
:
Сұрақ
парағы
27
пунктен
тұрады
.
Əрбіреуі
бойынша
3
жауап
нұсқасы
мүмкін
:
А
,
Б
,
В
.
1)
Əрбір
пункт
жауаптарынан
тек
өз
көзқарасыңызға
сəйкес
келетін
немесе
жақын
мағыналы
жауапты
таңдаңыз
.
Егер
екі
жауапқа
бірдей
баға
берсеңіз
де
,
өзіңізге
ең
жақын
жауапты
таңдауыңыз
қажет
.
Жауаптар
а
,
б
,
в
əріптерімен
белгіленеді
,
жауап
берген
кезде
пункт
нөміріне
сəйкес
жауап
нұсқасының
əріптері
қойылады
.
2)
Енді
сіздің
пікіріңізге
мүлдем
келмейтін
жауап
нұсқасын
«
өте
аз
»
бөлімінің
астына
жазамыз
.
3)
Сіздің
пікіріңізге
келмейтін
ешбір
жауап
болмаса
жазбаймыз
.
Өзіңізді
өзіңіз
алдауға
құмар
болмаңыз
.
Жауаптар
нұсқалары
арасында
«
жақсы
»
немесе
«
жаман
»
жауап
жоқ
.
1.
Мен
келесі
жағдайларда
жақсы
əсер
аламын
:
а
)
менің
жұмысымды
мақұлдаса
.
б
)
жақсы
жұмыс
жасаудағы
əсер
.
в
)
менің
достарымның
болғанын
сезіну
.
2.
Егер
мен
футбол
ойнасам
,
онда
мен
болар
едім
:
а
)
ойын
тактикасын
ұйымдастыратын
тренер
.
б
)
атақты
ойыншы
.
в
)
таңдаулы
команданың
капитаны
.
3.
Менің
ойымша
,
ең
жақсы
педагог
–
ол
:
156
а
)
қатысушыларға
қызығушылықты
таныту
,
əрі
жеке
тұлға
ре
-
тінде
қарау
.
б
)
пəнге
деген
қызығушылығын
арттыра
отырып
,
қатысушылар
өзінің
білімін
осы
пəнге
тереңдетеді
.
в
)
ұжымда
өз
пікірін
қорықпай
айта
алатын
жағдай
туғыза
ала
-
тын
.
4.
Адам
бойында
маған
келесі
қасиеттер
ұнайды
:
а
)
орындалған
жұмысқа
қуанса
.
б
)
ұжымда
белсенді
жұмыс
жасайтын
.
в
)
басқаларға
қарағанда
өз
жұмысын
жақсы
орындауға
тырысатын
.
5.
Мен
достарымның
төмендегідей
болғанын
қалаймын
:
а
)
мүмкіндік
туғанда
адамдарға
көмектесетін
.
б
)
маған
адал
болғанын
.
в
)
ақылды
жəне
қызықты
адамдар
болғанын
.
6.
Мен
ең
жақсы
достар
деп
санаймын
:
а
)
кіммен
жақсы
қарым
-
қатынаста
болғанда
.
б
)
кімге
əрқашан
сенуге
болады
.
в
)
кім
өмірде
көп
нəрсеге
қол
жеткізе
алса
.
7.
Көбінесе
мен
жақсы
көрмеймін
:
а
)
егер
менде
бірдеңе
орындалмаса
.
б
)
егер
жолдастарыммен
қарым
-
қатынасым
бұзылса
.
в
)
егер
мені
əңгімелесе
.
8.
Менің
ойымша
,
ең
жаманы
мұғалімнің
:
а
)
кейбір
оқушылар
оған
сүйкімсіз
екенін
жасырмайтын
,
оларға
күліп
,
əзілдессе
.
б
)
ұжымда
қарама
-
қайшылықты
оятады
.
в
)
өзінің
пəнін
толық
білмесе
.
9.
Бала
кезімде
маған
көбінесе
ұнағаны
:
а
)
достарыммен
уақыт
өткізген
.
б
)
орындалған
жұмыстың
əсері
.
в
)
мені
бір
нəрсеге
мақтағанды
.
10.
Менің
ұқсағым
келеді
:
а
)
өмірде
жақсылыққа
қол
жеткізгенге
.
б
)
өзінің
жұмысына
шынымен
берілген
.
в
)
ақкөңілділігімен
жəне
бауырмалдылығымен
ерекшеленетін
.
11.
Ең
алдымен
мектеп
болу
керек
:
а
)
өмірді
құруға
үйрететін
тапсырмаларды
шешетін
.
б
)
ең
алдымен
,
оқушының
индивидуальдық
қабілетін
дамытуы
.
в
)
адамдарды
іс
-
əрекетте
көмектесетін
сапалы
тəрбиелеу
.
157
12.
Егер
менің
бос
уақытым
көп
болса
,
мен
пайдаланар
едім
:
а
)
достарыммен
сөйлесуге
.
б
)
көңіл
көтеру
мен
демалуға
.
в
)
өзімнің
сүйікті
ісіме
жəне
өз
біліміме
.
13.
Мен
көптеген
жақсылыққа
қол
жеткіземін
,
егер
:
а
)
өзіме
сүйкімді
адамдармен
жұмыс
істегенде
.
б
)
менің
жұмысым
қызықты
.
в
)
менің
күшім
жақсы
бағаланса
.
14.
Мен
жақсы
көремін
,
егер
:
а
)
басқа
адамдар
мені
бағаласа
.
б
)
орындалған
жұмысқа
қанағаттануды
сезінсем
.
в
)
достарыммен
жақсы
уақыт
өткізсем
.
15.
Егер
мен
жайында
мақала
газетке
жазылса
қалар
едім
:
а
)
оқумен
,
жұмыспен
,
спортпен
байланысты
кейбір
қызықты
жұмыс
жайында
айтса
.
б
)
менің
жетістіктерім
жайында
жазса
.
в
)
міндетті
түрде
ұжым
жайында
айтса
.
16.
Мен
бəрінен
де
жақсы
оқимын
,
егер
оқытушы
:
а
)
маған
тұлғалық
қарым
-
қатынаста
болса
.
б
)
басқаға
қызығушылығымды
оятса
.
в
)
ұжымдық
əңгімелесуде
үйрету
жағдайларын
орналастыра
алса
.
17.
Мен
үшін
ең
жаманы
ол
:
а
)
жеке
басыма
деген
күшейтушілік
.
б
)
маңызды
іс
-
шара
кезіндегі
сəтсіздік
.
в
)
достарымды
жоғалту
18.
Бəрінен
де
бағалаймын
,
мен
:
а
)
жетістікті
.
б
)
жақсы
жұмыстың
мүмкіндіктерін
.
в
)
практикалық
түрде
ойлай
білуді
.
19.
Мен
мынадай
тұлғаларды
:
а
)
басқалардың
өзін
төмендететін
.
б
)
жиі
кикілжің
туғызатын
.
в
)
жаңашылдыққа
қарсы
көзқараста
болатынын
.
20.
Жағымды
,
егер
:
а
)
барлығы
маңызды
жұмыспен
айналысса
.
б
)
достарың
көп
болса
.
в
)
бəріне
ұнайсың
жəне
жағымды
əсер
тудырасың
21.
Менің
ойымша
,
ең
алдымен
жетекші
мынадай
болу
керек
а
)
сенімді
.
158
б
)
беделді
.
в
)
талап
қойғыш
.
22.
Бос
уақытымда
мен
...
кітап
оқыр
едім
:
а
)
жақсы
достар
табуға
жəне
жақсы
қарым
-
қатынаста
баяндау
жайындағы
.
б
)
атақты
жəне
қызықты
адамдар
жайында
.
в
)
ғылымның
соңғы
жетістіктері
жайында
.
23.
Егер
менің
музыкаға
деген
қабілетім
болса
,
мен
:
а
)
дирижер
б
)
композитор
в
)
солист
24.
Мен
қалар
едім
:
а
)
қызықты
байқау
ойлап
табуға
.
б
)
байқауда
жеңіп
шығуға
.
в
)
байқауды
ұйымдастырып
жəне
жетекшілік
етуде
.
25.
Мен
үшін
ең
маңыздыны
білу
.
а
)
мен
не
істегім
келеді
.
б
)
мақсатқа
қалай
жету
.
в
)
адамдарды
мақсатқа
жетуге
ұйымдастыру
.
26.
Адам
ұмтылыс
жасау
керек
,
себебі
:
а
)
басқалары
оған
көңілі
толуы
.
б
)
ең
алдымен
,
оны
орындау
.
в
)
оны
орындалған
жұмысқа
мəжбүрлемеу
керек
.
27.
Мен
бос
уақытымда
демаламын
:
а
)
достарыммен
əңгімелесуде
.
б
)
қызықты
фильмдерді
көруде
в
)
өзім
жақсы
көретін
іспен
айналысу
.
Достарыңызбен бөлісу: |