58
жұмсалатын электр энергиясының көлемін ескеріп жүктемені төмендегі
формуламен анықталады:
2
.
1
наг
Р
инв
Р
(2.13).
мұнда Р
наг
– жүктеме шамасы. Инвертордың пайдалы әсер коэффициенті
80% деп қарастырылған.
Инвертордың кіріс кернеуін біле отырып, айнымалы ток жүктемесін
төмендегі формуламен анықталады:
n
инв
Р
айн
Р
(2.14).
мұнда Р
айн
– айнымалы токтың жүктемесі, А
сағ,
n – инвертордың кіріс кернеуі, В.
Тұрғын үйде тұтынылатын электр энергиясының жүктемесі төмендегі
формула арқылы анықталады:
айн
тур
общ
Р
Р
Р
(2.15)
мұнда Р
общ
– жалпы токтың жүктемесі, А
сағ,
Р
тур
– тұрақты токтың жүктемесі, А
сағ.
Аккумуляторлық батареяның сиымдылығын анықтау үшін тұрғын үйді
автономды
электр
энергиясымен
жабдықтау
уақытын
(n)
және
аккумуляторлық батареяның қуатсыздану пайызының коэффициентін (m),
аккумуляторлық батарея орналастырылатын бөлменің коэффициентін (t)
ескеру керек.
t
n
m
Р
Р
общ
акм
(2.16)
Қажетті күн фотопанельдерінің қуатын анықтау үшін күннің пиктік
сағатын (t) және таңдалынған фотоэлектрлік панельдің қуатын (Р
панель
) ескеру
керек.
t
Р
Р
наг
кб
2
.
1
(2.17)
59
3 бөлім. Өміртіршілік қауіпсіздігі
Дипломдық жұмыстың тақырыбы Құрастырма электр жабдықтыру
жүйенің басқару жүйесін жасау. Жүйені автоматтандыру арқылы біз ұзақ
уақыт қолданыста болған, ескірген басқару режимін жаңартамыз. Ескірген
технологиялар бойынша датчиктердің көрсеткіштерін тікелей жинаудың
орнына, жаңа жүйе арқылы автоматты түрде, контроллерға келген сигналдық
ақпараттар арқылы, адамның қатысуынсыз мәлеметті алуға, жабдықтармен
жұмыс істеуге, режимдерін басқаруға болады. Еңгізілген жүйе бізге
қызметкерлердің санын азайтуға, машиналардың сенімділігі мен ұзақ уақыт
жарамдылығын арттыруға, еңбек жағдайын және техника қауіпсіздігін
жақсартуға үлесін қосады.
Бұл бөлімде дипломдық тақырыбына сай келесі тармақтар
қарастырылды:
қондырғыларды орнату жағдайын талдау;
тұрғын үйдің найзағайдан қорғанысын жобалау;
найзағайды алдын алудың биіктігі мен қашықтығын есептеу;
жерге қосу жүйесін талдау;
токқа қарсы тұру жүйесін талдау;
электроқорғаныс үшін жасалатын іс-шараларды қарастыру.
3.1 Қондырғыларды орнату жағдайын талдау
Дипломдық жұмыстың тақырыбына сай қондырғыларды орнататын
жағдайдың талдау жасаймыз. Тұрғын үй қалалық аймақтан алшақ ауылда,
электр энергия желілерін жүргізу қиын таулы аймақта орналасқан. Тұрғын
үйді электр энергиясымен қамтамасыз ететін құрастырма электр энергиясымен
қамтамасыз ету жүйесінің құрамына мынадай қондырғылар кіреді: күн
фотопанельдері, жел генераторы, дизель генераторы, зарядтау контроллері,
аккумуляторлық батареялар және инвертор.
Осыған
орай
тұрғын
үймен
оның
шатырында
орналасқан
қондырғылармен бірге есептегендегі биіктігі 10 метрді құрайды. Электр
энергиясымен қамтамасыз ету жүйесіне енетін қондырғыларды орнату
барысында найзағайдан қорғану шараларын да қарастыру керек.
60
Сурет 3.1 – Құрастырма электр энергиясымен қамтамасыз ететін жүйенің
сұлбасы
Найзағайдан қорғаныс орнатқан жағдайда, жүйеге найзағай түскенде
пайда болатын импульсті токтарды жерге жіберу үшін қолданылады.
Найзағайдан қорғаныс ең алдымен тұрғын үйді өртенуден қорғау үшін
қолданылады. Найзағайдың әсерін негізгі екі түрге жіктеуге болады:
бірінші реттік, найзағайдың тікелей әсерінен пайда болады;
екінші реттік, найзағайдың разрядымен индукциялаған және объектіге
металл коммуникациялық линиялармен әсеретуі.
Найзағайдың тікелей әсері объектіге келесідей әсер етеді:
электрлік, найзағай түскен элекментте кернеудің күрт өсуіне
байланысты адамдардың және жан-жануарлардың электрлік токтан
зақым шегуі;
термиялық, объект арқылы найзағайдың тікелей өтуінен және
найзағаймен әсерлескенде жылудың күрт бөлінуімен байланысты
болатын құбылыс. Найзағай объектіге түсу жағдайының 95% -да
объектіден бөлінетін жылу шаруашылықта пайдаланылатын газ және
бу қосындыларының жану энергиясынан бірнеше есе үлкен болады.
Найзағайдың объектіге тікелей әсер етуінен қауіпті қондырғылардың
жану мүмкіндігі орын алады, ғимаратта өрт орын алуы мүмкін;
механикалық, найзағайдың қондырғының электр энергиясын өткізу
желілеріне әсер етуімен байланысты құбылыс. Найзағайдың әсерінен
электр энергиясының желілері және оған жалғанған қондырғылар
