Та рих ты оқы ту да жа ңа ақ па рат тық

67
элект рон ды ба сы лым дар, элект рон ды оқу лық тар жә не т.б. Ин тер-
нет ре су рс та рын жан-жақ ты мең ге ру мүм кін дік те рі пай да бол ды, 
қа шық тық оқы ту ор та лық та ры на шы ғу жол да ры анық тал ды. Мі-
не, осын дай жағ дай лар да жал пы бі лім бе ре тін мек теп тер мен жо-
ға ры оқу орын да рын да пән ді оқы ту да жа ңа ақ па рат тық тех но ло-
гиялар ды қол да ну ға мүм кін дік тер жа са лу да. Оқу шы лар ға Wеb-
сер вер мен жұ мыс істеуге мүм кін дік туып , мек теп ту ра лы жә не 
бас қа ақ па рат тар ды өз де рі нің Wеb-бет те рін де ор на лас ты ра ала-
ды. Жал пы бі лім бе ре тін мек теп, ли цей, гим на зия, ар найы бі лім 
бе ру ме ке ме оқу шы ла ры те ле ком му ни ка ция лық жүйені қол да на 
оты рып, элект рон ды пош та ар қы лы түр лі те ле кон фе рен ция лар ға 
қа ты са ала ды. Қа зір гі кез де оқу шы лар вир туал ды бас қа қа ла да ғы, 
бас қа ел де гі өз де рі нің за ман дас та ры мен бай ла ны сып, қа шық тық 
олим пиада ла ры мен кон курс тар ға қа ты сып, оқу ға де ген ын та сын 
жо ға ры ла та ала ды
.
Бі лім бе ру жүйе сін де гі ақ па рат тан ды ру бе рі ле тін бі лім са па-
сын кө те ру ді жү зе ге асы ру ға ба ғыт тал ған процесс, елі міз дің ұлт-
тық бі лім жүйесі нің бар лық түр ле рін де кә дім гі тех но ло гиялар ды 
ал мас ты ру, олар ды да мы ту, нақ ты жү зе ге асы ру бо лып та бы ла ды. 
Бү гін гі кү ні бі лім бе ру жүйесі нің ақ па рат тан ды ру ісі нің бас ты 
мақ са ты – за ман та ла бы на сай оқу шы лар ды тұр мыс тық, қо ғам-
дық жә не кә сіп тік өмір са ла ла ры на то лық әрі тиім ді түр де ара-
лас ты ру.
Жа ңа ақ па рат тық тех но ло гиялар жағ да йын да ғы оқы ту процесі 
мұ ға лім мен оқу шы ның бір лес кен іс-әре ке тін сіз, олар дың өза ра 
бай ла ны сын сыз жү руі мүм кін емес. Сон дық тан да жа ңа ақ па-
рат тық-ком му ни ка ция лық тех но ло гиялар жағ да йын да ғы оқы ту 
процесінде мұ ға лім мен оқу шы ара сын да тек жай ға на өза ра қа-
рым-қа ты нас емес, пе да гог тың ком пью тер лік тех но ло гиялар ар-
қы лы же ке тұл ға ға әсе рі, іш кі жан дү ниесі нің бей не сі, оқу шы ның 
бі лім ді, іс кер лік ті, дағ ды ны, тәр тіп ті лік тің жә не да му дың бел гі-
лі бір эле ме нт те рін өз бе тін ше мең ге ру ге тал пы ны сы олар дың 
өза ра бір лес кен іс-әре ке ті нә ти же сін де ға на пай да бо ла ды. Оқы-
ту процесін ақ па рат тан ды ру ба ры сын да оқу шы лар дың зерт теу 
қыз ме тін ұйым дас ты ру әдіс те ме сін де өз бе ті мен бі лім алу жо лы 
ерек ше орын ала ды деу ге бо ла ды. Өз де рі нің та ным дық іс-әре ке-

68
ті маз мұ нын өз бе ті мен анық тайды. Бұл жағ дайда оқу маз мұ нын 
пе да гог тү сі ніп, ұғып, өң деп жет кіз ген дей бол ға ны мен, кей де дә-
ріс маз мұн да бел гі лен ген жос пар да ғы мә се ле лер қан дай да бір
әдіс ті қол дан ға ны мен, то лық кө лем де жет кі зу мүм кін бо ла бер-
мейді. Сон дық тан оқу шы мұн дай дә ріс маз мұ нын да ғы кей бір мә-
се ле лер ді өз бе ті мен мең ге ре ді. Мұн дай оқу маз мұ нын мең ге ру өз 
бе ті мен бі лім алу деп ата ла ды жә не ол адам ның же ке тә жі ри бе-
сі бо лып та бы ла ды. Ға лым дар дың зерт теуі бо йын ша, өз бе ті мен
бі лім алу – адам ның бі лім ді жә не бі лік ті лік ті мең ге ру де гі ең
бел сен ді процесі.
Ком пью тер лік тех но ло гиялар жағ да йын да оқу шы лар дың та-
ным дық қыз ме тін жан дан ды ру мә се ле сін зерт теу де Ж.А. Қа раев 
ком пью тер лік оқы ту тех но ло гиясы ның мә нін не гіз де ді. Бұл жер-
де ға лым өз ойын дең гейлі диф фе рен циацияны жү зе ге асы ру мен 
оқу шы лар дың та ным дық қыз ме тін жан дан ды ру ға ба ғыт та ды. 
Оқу шы лар қа зір гі за ман да ғы же тіс тік тер ді, алыс жә не таяу шет 
мем ле кет тер де гі жә не бас қа да жа ңа лық тар ды оқу орын да рын да 
жә не оқу дан тыс уа қыт тар да бі ле ала ды. Бел гі лі бір та ри хи та қы-
рып бо йын ша жо ға ры сы нып оқу шы ла ры ның бі лі мін зерт те ген-
де олар дың әр түр лі де рек тер бо йын ша ал ған бі лім де рі оқу лық тар 
мен дә ріс жә не се ми нар са бақ тар да бе рі ле тін тап сыр ма лар дан әл-
де қай да көп екен ді гі анық тал ған. Жа ңа ақ па рат тық-ком му ни ка-
ция лық тех но ло гиялар өз бе ті мен бі лім алу үде рі сі дам уына нақ-
ты жағ дай жа сауда. Өйт ке ні элект рон ды оқу лық тар өзі нің не гіз гі 
ерек ше лік те рі бо йын ша оқу шы лар ды өз бе тін ше жұ мыс істеуіне 
ық пал ете ді. 
Дәс түр лі жә не элект рон ды оқу лық тар тө мен гі функ ция лар-
дың бар лы ғын ойда ғы дай орын дайды: оқы ту, да мы ту, тәр бие леу, 
се зім ді ояту, ба қы лау, тү зе ту. Ар найы жа сал ған бағ дар ла ма лық 
оқу лықтарды пай да лан ған да ба қы лауға, тү зе ту ге, бі лім ге диаг - 
ноз қоюға, іс кер лік ке бай ла ныс ты сұ рақ тар тиім ді түр де ше ші ле-
ді. Оқы ту дың кез кел ген тех но ло гиясы өз ге ріс тер ге сай мұ ға лім 
мен оқу шы ның өмір прак ти ка сы ның та лап та ры на орай ың ғай ла-
нып оты ра ды. 
Қа зақ стан да қа шық тық тан оқы ту Рес пуб ли ка лық ғы лы ми-
әдіс те ме лік бі лім ді ақ па рат тан ды ру ор та лы ғы жа са ған элект рон-

69
ды оқу лық тар ды жә не оқу бей не филь мде рін пай да ла ну ар қы лы 
жү зе ге асы ры ла ды. 
Оқу шы үшін элект рон ды оқу лық да йын мә лі мет, жыл бойы 
оны сы нып та пай да ла нып, ке рек ма ңыз ды мә лі мет тер ді көз бен 
кө ру ар қы лы қол да на ды. Ж. Са ғым баева өзі нің ғы лы ми жұ мы-
сын да элект рон ды оқу лық ту ра лы мә се ле лер ге тоқ та ла ке ліп: 
«Элект ро ни ка бі лім ге жол аша ды. Ал элект рон ды жа рияла ным-
дар ды пай да ла на оты рып, ғы лы ми әде биет тер ге оңай жә не тез 
қол жет кі зу ге бо ла ды», – де ген пі кір айтады.
Элект рон ды оқу лық тар дың ерек ше лі гі – үл гі ге сәй кес ті гі, жо-
ға ры мо биль ді лі гі мен оқу ға, үйре ну ге икем ді лі гі. Элект рон ды 
оқу лық тар оқу жә не зерт теу ма те ри ал да рын то лық ты ра тын, қо-
сым ша қол да ну ға то лық жа райт ын қа жет ті құ рал бо лып есеп те-
ле ді. Элект рон ды оқу лық тар ды мы на мақ сат тар ға пай да ла ну ға 
бо ла ды: элект рон ды анық та ма ре тін де; элект рон ды есеп ре тін де; 
көр не кі лік (ил лю ст ра тив тік) ма те ри ал ре тін де; оқу лық құ ра лы 
ре тін де; зерт ха на лық жұ мыс тар да; же ке жұ мыс жа сауда; шы ғар-
ма шы лық ба ғыт та; бі лім ді тек се ру ба ры сын да. Элект рон ды оқу-
лық тар мен жұ мыс не гіз гі үш дең гейде ат қа ры ла ды: «оқу», «оқы-
ту», «ба қы лау жә не тек се ру».
Оқу лық тар мем ле кет тік оқу бағ дар ла ма сы на сәй кес жа са ла ды. 
Оған әр бір пән нің ма ман да ры, көр нек ті са ла ның ға лым да ры мен 
пе да гог-ди да кт тар, әдіс кер лер, бағ дар ла ма шы-ди зай нер лер, опе-
ра тор лар қа ты са ды.
Элект рон ды оқу лық тар оқу шы лар дың өз бе тін ше жұ мыс істеу 
жә не олар дың жо ға ры та ным дық бел сен ді лі гін арт ты рып, тия-
нақ ты бі лім алу са па ла рын кө те ре ді. Со ны мен бір ге бар лық оқу 
процесінің ал ға қой ған мақ са ты нан бас тап, қол жет кен нә ти же сі не 
де йін гі ара лық ты қам ти ды. Оқу шы лар ға үл кен ақ па рат тық бі лім 
ке ңіс ті гі не жол көр се те ді. Ақ па рат тық бі лім бе ру та ным дық ой лау 
мен ақ па рат тық өзін дік анық та ма лар, бі лім ді ав то мат ты түр де ба-
ға лаудың тес ті лік әдіс те рін даяр лап бе ре ді. 
ҚР Пре зи ден ті Н.Ә. Назарбаевтың 2010 жыл 7 жел тоқ - 
сан да №1118 Жар лы ғы мен ҚР-да бі лім бе ру ді да мы ту дың 2011-
2020 жылдарға ар нал ған мем ле кет тік бағ дар ла ма сы бе кі ті ліп, 
оны іс ке асы ру екі ке зең ге бө ліп қа рас ты рыл ған. 2020 жыл ға

де йін бі лім бе ру жүйесі мек теп тер мен ЖОО-да бар лық әлем дік 
бі лім бе ру де гі ақ па рат тық ре су рс та ры на оn-line қол же тім ді лі гін 
қам та ма сыз ету қа рас ты рыл ған. Қа зақ стан да ғы бі лім бе ру ре фор-
ма ла ры ның жал пы мақ са ты бі лім бе ру жүйе сін жа ңа әлеу мет тік-
эко но ми ка лық ор та ға бейім деу бо лып та бы ла ды. Қа зақ стан да ғы 
бі лім бе ру ді да мы ту дың 2011-2020 жыл дар ға ар нал ған мем ле кет-
тік бағ дар ла ма сы жо ба сын да бі лім бе ру жүйе сін де са па лы бі лім-
мен қам та ма сыз етіп, ха лы қа ра лық рейт ин гі лер де гі бі лім көр сет-
кі ші нің жақ са руы мен елі міз дің бі лім бе ру жүйесі нің тар тым ды-
лы ғын арт ты ру мә се ле ле рі не үл кен мән бе ріл ген.
Елі міз еге мен ді гін алып, өзін бү кіл әлем ге мо йын да та бас та-
ған осы ке зең де біз дің қо ғам да рын ды, қа бі лет ті, жан-жақ ты же-
тіл ген жас ұр пақ ты тәр бие леу қа жет. 

жүктеу 10,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: