И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

(115.2)
-g- 
рис
к шамасына тец болатын жылу өткізгіштік
коэффициент! ультрасиретілген газда газ тыгыздыгына 
пропорционал болып шықты. Демек, бір қабырғадан 
екіншісіне берілетін жылу берілу қысымның кемуімен 
азаяды екен, ал кәдімгі жағдайларда, өзіміз білетіндей, 
газдың жылу өткізгіштігі қысымға тәуелсіз болады.
Я
= 4 " Р™V(7V“
Т 2 ) S .
§ 116. Эффузия
259-сурет/.
Тесігі бар тосқауылмен екіге бөлінген ыдыстағы уль- 
трасиретілген газды қарастырайық (259-сурет). Тесіктің 
мөлшері еркін жүру жольшан кіші болған жағдайда 
молекулалар тесік арқылы бір-бірімен 
соқтығыспай біртіндеп өте алады. Осын- 
дай жағдайларда газдың тесік арқылы 
ағып өтуі э ф ф у з и я деп аталады.
Эффузия кезінде бір қатар құбылыс- 
тар байқалады, осылардың екеуін қарас- 
тыралық. Пікірімізді 
жеңілдету үшін 
ыдыстағы газдың сиретілгендігі сонша 
тіпті еркін жүру жолы ыдыстың сызықтық өлшемдерінен 
де үлкен болады деп ұйғаралық. Сонда тесіктен өткен 
молекула қарсы қабырғаға жеткенше түзу сызықты қоз- 
ғалатын болады.
Ж ы л у л ы қ э ф ф у з и я . Ыдыстың екі бөлігінің 
қабырғаларының температуралары әр түрлі 
Т\
және Гг 
болсыи (260-сурет) Еркін жүру жолы 
к
тесіктің 
d(\<^id)
диаметрінен көп кіші болғанда, ыдысты толтырып тур- 
ран газдың тепе-тең шарты 
р {
және рг қысымдардың 
теңдігі болып табылады. Қысым 
nkT
шамасына тең бо-
латындықтан, бірлік көлемдегі моле­
кулалар саны, демек, газдың екі бөлі- 
гіндегі 
тығыздықтарының қатыиасы 
температуралардың қатынасына кері 
шамада болады:
у ч
(116.1)
260-сурст.
_£і
п

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: