Жеке  бастық,  отбасылық  немесе  өзге  де  ауыр  мән

53 
салдарынан  іс
-
әрекет  жасалатын  жағдайлар.  Жоғарыда  келтірілген  барлық 
мән
-
жайлар,  егер  олар  қылмстық  құқық  бұзушылық
 
жасау  кезінде  немесе 
оған дейін орын алса және жасалған іс
-
әрекетпен себепті байланыста болса, 
онда жеңілдететін мән
-
жайлар ретінде танылуы мүмкін.
 
«
Жеке  бастық,  отбасылық  немесе  езге  де  мән
-
жайлар  тоғысуының 
салдарынан  не жаны  ашығандық  себебімен
» 
қылмыстық  құқық бұзушылық
 
жасау (1
-
б
.  «7» 
т.) 
- 
жасалған қылмыстық
 
құқық бұзушылықтың
 
себебі мен 
жағдайын  соттың  есепке  алуына  бағыттаушы  жеңілдететін  мән
-
жай.  Ауыр 
тұрмыстық мән
-
жайларды есепке алу жұмыссыздық, жалақының жетімсіздігі 
және  тұрғындардың  бір  бөлігінің  тұрмыс
-
тіршілік  дәрежесінің  төмендеуі 
жағдайында ерөкше маңызға ие болады. Жаны ашығандық себебі эвтаназия 
кезінде  жетекші  рөл  атқарады.  Эвтаназия 
- 
үмітсіз  аурудың  немесе  өлім 
халіндегі жаралының оның өз өтінішін ескере отырып өмірін қию.
 
Дегенмен жаны ашығандық көлденең себеп те болуы мүмкін. Мәселен, 
үшінші тұлғаға келтірілген зиян үшін кек алу мақсатында қылмыстық құқық 
бұзушылық
 
жасау  кезінде;  үшінші  тұлғаның  пайдасы  үшін  ұрлық  жасау 
кезінде;  айыпкер  өзінің  әдетке  жатпайтын  әрекеттерімен  үшінші  тұлғаның 
бұзылған құқықтарын қалпына келтіруге ұмтылған жағдайда және т.б.
 
Сот  тәжірибесін  талдау  барысы  көрсеткендей,  сот  тәжірибесі  ауыр 
өмірлік  мән
-
жайлар  деп  түрлі  өмірлік  мән
-
жайларды  ұғынады.  Мәселен, 
жұмыстан  қол  үзген  жағдайда  өмір  сүру  үшін  қажетті  азық
-
түлік,  мүлік
-
заттардың болмауы, отбасындағы маскүнемдік, қорлау, зорлық
-
зомбылықтың 
орын  алуы,  жұбайлардың  бірінің  көзіне  бірі  шөп  салуы,  қылмыскерлердің 
ауыр  сырқат  болуы,  мүгедектік,  жақындардың  моральға  жат  мінез
-
құлықтары,  т.б. 
«
Жаны  ашығандық
» 
жеңілдетуші  мән
-
жайына  қатысты 
айтатын болсақ, ол бірінші рет заңдық тұрғыда бекіді. Мұндай мән
-
жай сот 
тәжірибесінде өте сирек кездеседі, сот тәжірибесін оқып
-
зерттеу барысында 
біз  аталған  мән
-
жайды  қолдану  фактісін  бір  де  бір  рет  ұшырастырмадық. 
Біздің ойымызша мұндай мән
-
жайды тек жаны ашушы ауыр сырқат адамды 
ол азап шекпесін деп өлтірген жағдайда ғана қолдануға болады.
 

жүктеу 1,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: