Бата беру  – жаћсы тiлек бiлдiру. Баллюзек Лев

177
 1. «... Ћырѕыздардаѕы (ћазаћтардаѕы. – авт.) некенi ћазiргi бiздегi
сияћты ќлдебiр ћџпия немесе ћасиеттi љйлену салты деп санауѕа болмай-
ды. Оларда мџныѓ зi  наѕыз азаматтыћ мќмiле деуге лайыћ. Ћазiргi неке-
лер ћалыѓмал алу арћылы шаруашылыѕыныѓ жаѕдайын жаћсартып алу-
ды кздейдi. Мџндай жаѕдайда ћџда тљсуге кљйеу жiгiт пен ћалыѓдыћтыѓ
ћатысуы шарт емес, тiптi ћџда тљсу рќсiмi болашаћ кљйеу бала мен бола-
шаћ ћалыѓдыћтыѓ бесiкте жатћан кезiнде-аћ орындала бередi. Бџрынѕы
кездерi ћалыѓмалдыѓ екi тљрi болатын. Бiрi сџлтандардыѓ, ал екiншiсi
ћырѕыздардыѓ (ћазаћтардыѓ. – авт.) ћалыѓмалы деп аталатын. Сџлтан-
дардыѓ ћалыѓмалы ќр тљрлi 47 бас малдан (тљйе, жылћы, сиыр жќне уаћ
мал), ћырѕыздардыѓ малы тап сондай тљлiктердiѓ 37 басынан тџратын.
Мџндай кезде ћалыѓмалдыѓ млшерiн белгiлеуге ћалыѓдыћ жаѕыныѓ
бљкiл руы, ал малды тапсыру кезiнде кљйеу жiгiт жаѕыныѓ бљкiл руы
ћатысуы тиiс болатын. Ал ћазiр ћалыѓмалдыѓ млшерiн ћыздыѓ ќкесiнiѓ
бiр зi ѕана белгiлейтiн болды. Сондыћтан да ћалыѓмалдыѓ млшерi кљрт
згерiп кеттi: байларда 300 басћа дейiн жетсе, кедейлер жалѕыз сиырдан
аса алмайды...»
Ресей. Бiздiѓ Отанымыздыѓ толыћ географиялыћ сипаттамасы. Орыс
адамдарыныѓ љйде де, жолда да ћолдан тљспейтiн кiтабы. СПб.,1903, 18-
том (Ћырѕыз лкесi), 216–217-беттер.
2. «...Ћырѕызша (ћазаћша) «ћџдалар» деп аталатын бџл елшiлердi
ћабылдау дќстљрлi той – «ћџда тљсер» деп аталатын ресми ћџда тљсуге
байланысты мерекеге џласып кетедi. Тойдыѓ басты ырымы – ћџдаларды
ћонаћ ћылып, сыйлау, оларѕа ћойдыѓ ћџйрыѕы мен бауырынан жасалѕан
таѕам беру; бџл таѕам ет ћосылмай, тек ћџйрыћ пен бауыр асатудан тџратын
болѕан соѓ, «Ћџйрыћ-бауыр асату» деп аталды. Ћџда болатын екi жаћтыѓ
жаћсы туыс болуын тiлеп, ќдеттегi дџѕаны оћыѕаннан кейiн, яѕни бата
оћылѕан соѓ ћџйрыћ-бауырды бiрнеше уыстан жейдi, бџл жастардыѓ не-
кеге отыруыныѓ шарттарын бекiтудiѓ не келiсудiѓ белгiсiн бiлдiредi.
Баллюзек Л.Ф.//Ћазаћтар. Кпшiлiкке арналѕан тоѕыз томдыћ аныћ-
тамалыћ. 7 том. А., 2003, 17-бет.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: