З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb. Pdf просмотр бет 216/481 Дата 04.01.2022 өлшемі 44,75 Mb. #36216

3. Мал шаруашылыѕы.  Ћазаћтардыѓ негiзгi шаруашылыћ кќсiбi мал сiру болды. Олар кшпелi жќне жартылай кшпелi мiр салтын џстанды. Ћазаћтардыѓ кшi-ћоныныѓ ћашыћтыѕы ќр тљрлi болып келетiн. Жаѓа ћонысћа кшуден бџрын ауылдыѓ тќжiрибелi адамда- ры жер шолып, малѕа жайлы жайылым iздестiретiн. Онда жерiнiѓ шбi шљйгiн, мiндеттi тљрде су кзiнiѓ болуы ћарастырылды. Аталас туыстар ќдетте белгiлi баѕытта бiрлесiп кшетiн. Ћыс кезiнде љйiр- љйiр жылћылар ашыћ далада ћарды тџяѕымен аршып, тебiндеп жа- йылатын. Жылћы тебiндеп жайылѕан соѓ ол жерлерге iрi ћара, тљйе жќне уаћ мал – ћой, ешкi жiберiлетiн. Мал басы кшпелi ћазаћтарды iшiп-жем, таѕаммен ћамтамасыз еттi. Ћой мен ћџлын, ешкiнiѓ иленген терiсi тљрлi сырт киiмдер мен аяћ киiм тiгуге пайдаланылды. Iрi ћараныѓ терiсiнен саптама етiк тiгiледi. Ћойдыѓ жќне тљйенiѓ жљнiнен киiз басылды, жiп иiрiлiп, шекпен тiгiлдi, арћан-жiп есiлдi, бау-шулар жасалды, кiлем тоћыл- ды. Ешкiнiѓ тљбiтi ќдемi де жылы шќлiлер тоћуѕа пайдаланылды. Малшылар серкенiѓ, гiз бен жылћыныѓ терiсiнен ћџдыћтан су тар- татын ыдыс – ћауѕалар, ћымыз ашытатын сабалар мен сусын ћџятын торсыћтар жасады. Ћазаћтар малдыѓ тезегiн отын ретiнде пайда- ланды. Кшпелi ћазаћтардыѓ сiретiн малыныѓ негiзгi тљрлерi ћой- ешкi, жылћы мен тљйе болды. ХVIII ѕасырдыѓ екiншi жартысынан бастап, ћазаћтарда сиыр сiру де елеулi тљрде дами бастады. Ћой ћазаћтыѓ еѓ басты байлыѕы саналды. Ћазаћтар ћылшыћ жљн- дi ќрi ћџйрыћты ћой тџћымын сiрдi. Ћой – ћандай ћиындыћћа да тзiмдi тљлiк. Ол ыстыћћа да, суыћћа да, аштыћћа да шыдамды келедi. Iрi ћойлар  жүктеу 44,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз