Арынѕазы Ќбiлѕазыџлы
(1833 жылы ћайтыс болѕан) 1816–1821 жылдары билiк еткен
Кiшi жљз ханы. Арынѕазы ћазаћтардыѓ Орта Азия хандыћтарыныѓ шабуылдарына
ћарсы азаттыћ ћозѕалысын џйымдастырушы ретiнде белгiлi.
Ќдiл Абылайџлы
(т.ж.б. – 1815) – сџлтан. Жетiсудаѕы љйсiн, дулат тайпаларыныѓ
бiраз блiгiне билiк еткен.
Колпаковский Герасим Алексеевич
(1819–1896) – генерал-майор, мiрiнiѓ ба-
сым кпшiлiгiн Батыс Сiбiр мен Орта Азияда ќскери ћызметпен ткiзген. Алатау округiнiѓ
жќне Џлы жљз ћазаћтарыныѓ бастыѕы, Семей жќне Жетiсу облыстарыныѓ бастыѕы,
сондай-аћ Дала лкесiнiѓ генерал-губернаторы болѕан.
№292. 1858 жылѕы 7 маусым. – Сырдария шекара желiсiнiѓ команда-
шысы генерал-майор Данзастыѓ Орынбор корпусыныѓ командирiне ћа-
заћтардыѓ Ћоћан ханына ћарсы ктерiлiсi туралы рапорты.
«Сарай кеѓесшiсi Осмоловскийдiѓ хабарлауына ћараѕанда, Ташкент-
тiѓ билеушiсi Мырзахмет осы наурыз айында ћоћандыћтардан, сондай-
аћ ћырѕыздардан (ћазаћтардан. – авт.) жинап алѕан 3000 жауынгер сарба-
зымен бiрге Ќулиеата бекiнiсiне келген. Мџнда ол билердi жинап алып,
осында кшiп-ћонып жљрген ћырѕыздардан (ћазаћтардан) бџрынѕыдай тек
ћой басынан ѕана емес, сонымен ћатар тљйе, жылћы, iрi ћара басынан
алым-салыћ жинауды тапсырѕан.
Билер з ауылдарына барып, Ташкент билеушiсiнiѓ бџйрыѕын ха-
барлаѕанда ћазаћтар Мырзахметке баѕынудан бас тартћан. Ал Мырзахмет
ќр руѕа, оныѓ ќр тармаѕына 100-ден, 200-ден адам жiберiп, оларѕа елден
зекет жинауды бџйырѕан. Зекет жинаушылардыѓ озбырлыѕы соншалыћ-
ты, тiптi кљйеуге шыѕатын ќр ћыз љшiн бiр дiлда алым тлеудi талап ет-
кен, олардыѓ ќдепсiз ћылыћтары елдiѓ намысына тиген. Ћыздарды кљйеуге
шыћћан зге ќйелдерден ажырату љшiн олардыѓ емшегiн џстап аныћтауѕа
дейiн барѕан. Мџндай шектен шыћћан ќдепсiз озбырлыћћа тзе алмай,
ашу-ызаѕа булыћћан ћырѕыздар (ћазаћтар. – авт.) еѓ алдымен Ташкент
билеушiсiнiѓ туѕан бауыры Мырзабидi, одан соѓ молданы, ќскер басты-
ѕын, зекет жинаушы басћа да бiрнеше адамдарды бауыздап лтiрген. Бџѕан
iле-шала бљкiл Алатауды мекендейтiн ћырѕыздар (ћазаћтар. – авт.) ћаѓлы-
лар, дулаттар, бестамѕалылар, сондай-аћ Ћырѕыз рулары да ктерiлдi.
Олар Ќулиеатаны, оѕан таяу маѓдаѕы Шолаћ, Аћсаћата, Тоћпаћ, Шелек
сияћты басћа да бiрћатар бекiнiстердi ћоршап алды. Ташкент билеушiсiн
бекiнiс-ћамалѕа жасырынып, бас сауѕалауѕа мќжбљр еттi».
ХVIII–ХIХ ѕасырлардаѕы ћазаћ-орыс ћатынастары. Алматы, 1964,
440-бет.
Достарыңызбен бөлісу: |