Оқулық / К. Б. Байболов, Т. Қ. Құлажанов, Н. Б. Батырбаева

§3. Кептіру процесінің статикасы

жүктеу 4,28 Mb.

Pdf просмотр

бет	25/109
Дата	17.01.2022
өлшемі	4,28 Mb.
	#33177
түрі	Оқулық

1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 ... 109

§3. Кептіру процесінің статикасы

1.

Бос беттен ылғалдың кебуі

Астықты  кептіруде,  ылғал  ауаның  жағдайын  айқындайтын  параметрге
адиабеттік  қанығу  температурасы
  жатады.  Ол  теориялық  температура,  оны
психрометрдің ылғал термометрінен анықтайды.
Адиабеттік қанықан жағдайда судың ауаға буланып ұшуы ауаның өзіндік
жылуымен  өтеді;  оның  температурасы  төмендейді  және  толық  ылғалмен
қаныққанда кеуіп кететін судың температурасына тең келеді.
Адиабеттік  жағдайда  бос  беттен  судың  кебу  құбылысын  тереңірек
қарастырайық.  Сұйықтың  газды  ортада  әрекет  етуі  қайнау  нүктесінен  ерте
басталатыны бұрыннан белгілі.  Сонда пайда болатын  су  буы  ұшып,  қоршаған
ортамен араласады.
Дальтон заңы бойынша, судың булану жылдамдығы:

𝑚 = 𝑏(
р
м
−
р
п
)
В
0
В
  кг/м
2
сек (МКГСС бойынша кг/м
2
сағ)                  (1-30)

мұндағы:
р
м
,
р
п
  –  су  бетіндегі  және  ауа  ағымындағы  су  буының  қаныққанда
пайда болған парциалды қысымы, н/м
2
(МКГСС бойынша мм рт. ст);
В
0
, В – барометрлік қысым, н/м
2
(МКГСС бойынша мм рт. ст);
𝑏
  –  бос  су  беті  және  қоршаған  ауамен  ылғал  алмасуы  парциалды
қысымдардың айырмашылығына қатынасы– кебу коэффициенті (масса алмасу).

Еркін  беттен  судың  булану  процесінің  физикалық  мәнін  келесідей
түсіндіруге болады. Ауа ағымы сұйықтың ашық бетін малуда кейбір кедергілерге
дұшар болады. Сонда, сұйық бетінде, қозғалмайтын ауа қабаты пайда болады.
Жылдамдықтың артуымен ламинарлық қозғалыс турбулентке айналады, соның
әсерінен  сұйық  бетіндегі  қабаттан  тұрақталған  ауаның  бөлшектері  ұшады,
қозғалмайтын  қабат  азаяды,  бу  сыртқа  оңай    алмасады.  Ауа  перпендикуляр
қозғалғанда    турбуленттік  қозғалыс,  параллель  қозғалыспен  салыстырғанда,
едәуір төменгі жылдамдықта өтеді. Судың жоғарғы қабатындағы бөлшектерінің

30

жылжымалылығы, белгілі температурада, жоғары келеді, соның әсерінен беттен
үзіліп, қоршаған ортаның бет қабатына енеді. Оның бір бөлшегі ауа бөлшегімен
соғылып,  артқа  шегініп,  суға  сіңеді.  Судың  температурасы  неғұрлым  жоғары
болса  соншалықты  бөлшектер  жылжымалы  келеді  де  ауаға  ұшады.  Судың
температурасы көтерілгенде
р
м
және (
р
м
−
р
п
) мәндері өседі.
Қоршаған ауаның қысымы өскенде бу ұшқындарымен ауаның соқтығысуы
артады,  көптеген  бөлшектер  артқа  итеріледі,  әсерінен  кебу  процесі  тежеледі.
Егер ауа су бетіне перпендикуляр қозғалса, кебу процесі шамамен екі есе артады.
Сыртқы  масса  алмасу  (ылғал  алмасу)  коэффициенті  тек  ауаның
жылдамдығына байланысты емес, ол түрлі параметрлердің (ауаның және кебетін
су бетінің жағдайлары) күрделі функциясы.

жүктеу 4,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 ... 109