2- кесте.   ЖІӨ құрылымы секторлар жəне  салалар

49
бiрге жылжымайтын мүлiк секторы өсуін көрсетті. Қызметтердің 
рөлі өсу нəтижесiнде американдық экономиканың өндіріс тетi-
гiнде айтарлықтай үлкейдi.
ЖІӨ  өндіруші өнеркəсіп үлесі елеулi құлады. Бiрақ бұл АҚШ 
ұлттық шаруашылық кешенiндегi екiншi жоспарға бұл өндiрiстiң 
маңызды секторының орын ауыстыруы туралы, өндіруші сала-
ларда шаруашылық жұмысының оңтайландыру туралы тезiрек 
айтады.
Американдық экономикасында материалдық өндiрiс салала-
рында өнiмнiң мəнiн кiшiрейтуi, бұл салаларда тиiмдiлiгi биiк 
болып қалады. Тұрақты жинақталу жəне нақты қорларының 
өсу ағымдағы тұтыну капиталдың ағылуына зор пайда əкелетiн 
материалдық емес саланы  жылдам өсуіне ғана емес, сонымен 
қатар АҚШ-тың барлық шаруашылық жүйесiнiң сала аралық 
байланыстарын кеңейтедi.
Өнеркəсiптiк классификаторға көрсетiлетiн қызметтер 16 не-
гiзгi салалары: (көтерме сауда; бөлшек сауда; көлiк жəне қоймалық 
шаруашылық; ақпараттық қызметтерi; қаржы жəне сақтандыру; 
жылжымайтын мүлiк, жалдау жəне лизинг; кəсіби, ғылыми жəне 
техникалық қызметтер; компаниялар жəне кəсiпорындарды 
басқару; əкімшілік менеджментті; бiлiм; денсаулық сақтау жəне 
əлеуметтiк көмек; қонақ үйлердiң жəне қоғамдық тамақтану 
қызметi; жеке жəне коммерциялық емес ұйымдардың қызметi; 
мемлекеттiк басқару.
Қазір уақытта екі өзекті негізгі мəселелері ел экономикасын 
əлсіздендіруде, яғни ол мемлекеттік бюджет тапшылығы жəне 
соған сəйкес ұлттық валютаның халықаралық бағамы төмендеуі. 
АҚШ доллардың құнсыздану елдің төлем қабілетсіздігін көр-
сетуде. АҚШ-тың 2010 жылдағы бюджеттік тапшылығы 1,56 трлн. 
долларға, яғни тарихи максимумға жетуді.
АҚШ президент Обама конгресске көрсететiн жаңа федерал-
ды бюджеттік жобаға сəйкес 2011 жылғы қаржы жылындағы (1 
қазан басталады)  мемлекеттiк шығыстары 3, 83 трлн. долларды 
құрайды. Егер бұл соманы (адамға шамамен 310 миллион) АҚШ-
тың барлық азаматтарының арасында бөлетін болса, онда əрбiр 
адамға 12,3 мың долларға тиеді.
АҚШ Президент əкiмшiлiгі негiзгi мəселесі мемлекеттiк 
4–1540

50
шығыстардың үлкен бюджет тапшылығын жəне қысқартулары 
болады. АҚШ үкiметтерiнiң бағалауы бойынша, федералды 
АҚШ бюджетiн дефицит 2010 жыл, 1,56 трлн, немесе 10, 6% ЖІӨ 
құрайды жəне дағдарыс кезінде 2009 жылдағы 1, 413 (ЖІӨ  9, 9%) 
трлн. доллар тапшылығы болған.
АҚШ үкiметі бюджет тапшылығын қысқарту 2011 жылына 
1,27 трлн. долларға дейiн, ал  үкiметтiң 2014 жылына 706 млрд. 
долларға дейін төмендету жоспарлауда. Үкіметтің  айтуы бо-
йынша елдің экономикасы қалыпқа  келу тиіс, яғни АҚШ-тың
бюджет тапшылығы 2013 жылға  ЖІӨ 4,2%, ал 2015 жылға 
ЖІӨ 3%-ға төмендету. Бірақ АҚШ мемлекеттік бюджеттің шығыс 
бағдарламасын қысқартпауда.
3
-кесте.
 

жүктеу 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: