Строительные нормы республики казахстан

ҚР ҚН 2.04-01-2011 

 

5 

асимметриялы  бөлінетін  жарықтандыру  жүйесі,  олардың  жарық  ағымының  басым  бөлігі 

көлік қозғалысына қарсы бағытталған. 

3.43 Қосарланған  жарықтандыру: Нормалар  бойынша  табиғи  жарықтандыру 

жеткіліксіз болған кезде, жасандымен толықтырылатын жарықтандыру. 

3.44 Күн  көзіне  қарсы  экран  (күннен  қорғану  қалқасы): Осы  телімнің  өту 

бөлігіне  тікелей  күн  көзінің  түсуін  болдырмау  немесе  шашыраңқы  күннің  көзінің  өтуін 

төмендету  үшін  жол  телімінің  кіру  порталына  түйісетінге  орнатылатын  құрылыс 

құралымы. Тоннельге кіру кезінде жүргізушіні жарыққа қайта бейімдеу үшін арналған .  

3.45 Көшелердің,  жолдар  мен  алаңдардың  орташа  жарықтандырылуы  Е

ср

:  Жол 

төсемінің алаңы бойынша орташа мөлшерленген жарықтандыру. 

3.46 Стробоскопиялық 

эффект: Нысандарбъектілер 

қозғалысының 

жиілік 

сипаттамаларының  қысқалығы  сәйкес  келгенде  және  ауыспалы  тоқпен  қоректендірілетін 

жарық  көздерімен  орындалған  жарық  беру  қондырғылары  уақытында  жарық  ағымының 

өзгерістері  кезінде  туындайтын  жалт  ету  кезінде  айналып  тұратын,  қозғалатын  немесе 

ауысатын көру қабылдауының бұрмалану құбылысы. 

3.47 Шартты  жұмыстық  бет: Еденнен  0,8  м  биіктікте  орналасқан  шартты 

қабылданған көлденең беткі жағы. 

3.48 Пайдакүнемдік  сыртқы  жарықтандыру: Көлік  құралдары  мен  жаяу 

жүргіншілердің  қауіпсіз  және  жайлы  қозғалысын  қамтамасыз  етуге  арналған 

стационарлық жарықтандыру. 

3.49 Фон: Қарастырылатын ажырату нысанына тікелей іргелесетін беткі жағы 

Фон: ашық –  0,4 артық беткі жағын шағылыстыру коэффициенті кезінде; орташа – 

сол сияқты 0,2-ден 0,4-ке дейін ; күңгірт – сол сияқты, 0,2-ден кем есептеледі. 

3.50 Орынжайдың  (өзгеше)  сипатты  кескіні: Үй-жайдың  жарық  ойықтарын 

шынылау  жазықтығына  перпендикуляр  (бүйірлі  жарықтандыру  кезінде)  немесе 

аралықтың  бойлық  осіне  жазықтық  орынжай  ортасының  көлденең  бөлігі.  Орынжайдың  

сипаттық бөлігіне ең көп жұмыс орындары бар  телімдер, сондай-ақ жарық ойықтарынан 

анағұрлым қашық жұмыс аймағының нүктелері келуі тиіс . 

3.51 Түс  беру  (білдіру): Стандартты  жарық  көзімен  жарықтанған  нысандарды 

қабылдаумен  саналы  немесе  санасыз  салыстырылатын  түрлі-түсті  объектілерінің  көзбен 

қабылдауға жарық көзінің спектаральдық құрамының әсерін сипаттайтын жалпы ұғым. 

3.52 Эвакуациялық  жарықтандыру: Адамдарды  эвакуациялау  немесе  қауіпті 

үдерісті аяқтау үшін апаттық жарықтандыру түрі. 

3.53  Эвакуациялық  шығу:  Төтенше  жағдайлар  кезінде  адамдарды  эвакуациялауға 

арналған шығу. 

3.54  Ажыратылатын  нысанның  эквивалентті  өлшемі:  Фонның  осы  жарықтығы 

кезінде  ажырату  нысанындағыдай  кіреберіс  кереғарлығы  бар  жарықтығы  тең  фонда 

жарықтығы тең шеңбер өлшемі. 

 

 

 

ҚР ҚН 2.04-01-2011 

 

6 

4 МАҚСАТТАРЫ МЕН ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ТАЛАПТАРЫ 

 

4.1  Нормативтік талаптардың мақсаттары 

 

Құрылыстық 

нормалардың 

мақсаттары 

- 

ғимараттар 

мен 

имараттар 

орынжайларында,  өнеркәсіптік  және  ауылшаруашылық  кәсіпорындар  алаңдарының,  

теміржол жолдарының,  қалалардың, кенттердің және ауылдық елді мекендердің сыртқы 

жарықтандыруын, қолайлы табиғи, жасанды және аралас жарықтандыруды ұйымдастыру, 

нысандарды,  жарықтандыру  көздерін  және  қолданыстағы  нысандардың  технолгиялық 

жабдықтарын пайдалану қауіпсіздігін қамтамасыз ету. 

 

4.2 Функционалдық талаптар 

 

Мақсатқа жету үшін табиғи, жасанды және аралас жарықтандыру жүйелеріне  

қойылатын функционалдық талаптарға мыналар жатқызылады: 

- механикалық  және  өрт  қауіпсіздігі,  адамдардың  денсаулығы  мен  өмірін  қорғау, 

тәуекелдер  мен  авариялардың  пайда  болуының  алдын  алу  талаптарын  сақтауды  ескере 

отырып,  табиғи,  жасанды  және  аралас  жарықтандыру  нысандарын  пайдалану 

қауіпсіздігін қамтамасыз ету;    

- әр  түрлі  табиғи  және  техногенді  әсерлер  мен  құбылыстар  кезінде  ғимараттардың 

қажетті сақтандыру деңгейін қамтамасыз ету және қорғау; 

- табиғи және жасанды жарықтандыру тиімділігін арттыру арқылы нысандардың  

жеткілікті жарықтандырылуын қамтамасыз ету; 

- нысандар құрылысын салу және пайдалану кезінде энергияны үнемдеуді,  

жаңартылмайтын  табиғи  ресурстарды  тиімді  пайдалану  және  шығынын  қысқартуды 

ескере  отырып,  технологиялық  жабдықтардың,  аспаптар  мен  жарықтандыру 

құралдарының авариясыз жұмысын қамтамасыз ету. 

 

5 ЖҰМЫСТЫҚ СИПАТТАМАЛАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР 

 

5.1 Жалпы талаптар 

 

5.1.1 Адамдардың  қызмет  етуіне  жеткілікті  табиғи  және  жасанды  жарықтандыру 

атқарылатын  жұмыстардың  жоғары  сапалылығын,  қауіпсіздікті  қамтамасыз  етеді,  еңбек 

жағдайларын  жақсартып  өнімділігін  арттырады,  салдарынан,  жұмыс  жасаушылардың 

психологиялық күйіне әсер етеді. 

Жұмыс орындарын жарықтандыру сапасы көру жағдайы мен бағаланады да мына 

жағдайлармен сипатталады: 

- үнемі жарықтандырылумен; 

- кереғарлықтың болмауы; 

- бетті  және  қоршаған  кеңістікті  жарықтандырудың  жеткілікті  және  біркелкі 

таралған жарықтыктың болуы; 

- көзді шағылдырмау;