Экономика жəне басқару факультеті

 

1. 

Фирмалық стиль түсінігі, мақсаттары, жетістіктері 

2. 

Фирмалық стиль элементтері 

3. 

Тауар орауышы, оған қойылатын талаптар 

 

Фирмалық  стильдің  негізгі  мақсаты –  белгілі  – бір  фирмалық  тауардың 

бəсекелестердің  шығаратын  массалық  тауарларынан  ерекшеленуі  болып 

саналады.  

Фирмалық стильдің келесідей негізгі элементтері бар: 

1. 

Тауар белгісі 

2. 

Логотип 

3. 

Фирмалық блок 

4. 

Фирмалық лозунг 

5. 

Фирмалық түс 

6. 

Фирмалық шрифтер контингенті 

7. 

Корпоративный герой 

8. 

Фирма бейнесі 

9. 

Басқа да фирмалық тұрақтылар. 

Тауар белгісі. Тауарлық белгінің негізгі функциялары: 

-  Əр түрлі нəрсенің айырмашылығын айыруды оңайлату; 

-  тауарды танып білуді жеңілдету; 

-  тауарды есте сақтауға көмектеседі; 

мысалы........ 

Логотип    -  фирманың  шрифтелген  жазылымы  (əдеміленіп  жазылуы, 

оригиналды  сызбасы,  фирманың  қысқартылып  жазылған  түрдегі  аты). 

Мысалы..... 

Фирмалық  блок  –  бұл  фирмалық  стильдің  бірнеше  элементтерінің 

үйлесімділігі. Мысалы фирма аты + белгісі 

Фирмалық лозунг – фирманың əрдайым қолданылатын ерекшеленген əн 

ұраны. (Если требуется безупречность, требуется ариель), ...... 

Фирмалық  түс  –  фирмалық  стиль  элементтерін  неғұрлым  тартымды 

етеді,  есте қалдырады жəне эмоционалды ықпал етеді. Мыс: авиация – күміс 

түстес, өсімдік тектес – жасыл, кодак – сары, жылтыр, билайн – сары, қара. 

Фирмалық  шрифтер  комплекті.  Фирмалық  стильді  дайындаушының 

міндеті - өзіне сəйкес келетін шрифті табу. Мыс......   

Корпоративті герой – фирма имиджін қалыптастырудағы маңызды бөлім 

болып табылады. Мысалы.......... 

Басқа  да  фирмалық  тұрақтылар.  Мысалы  əр  түрлі  эмблемалар,  нақты 

фирма  ішіндегі  стандарттарды  айтуға  болады.  Сонымен  қатар  мысалы 

ресторандарда: персоналдардың кішінейілдігі, қызмет көрсету шапшаңдығы, 

залдың тазалығы, официанттар киімдерінің формалары. 

Фирмалық стиль элементтерін негізгі таратушылар: 

1. 

Баспалық  жаранама  (плакат,  листовка,  каталог,  буклет, 

күнтізбе) 

2. 

Сувенирлік жарнама (полиэтилен пакет, ручка, открытка) 

3. 

Іс  –  қағаздарын  жүргізу  элементтері  (фирмалық  бланкілер, 

фирмалық папкілер) 

4. 

Құжат жəне куəлік: пропуск, визитная карточка, значоктар 

5. 

Басқа  да  таратушылар:  фирмалық  орауыш  қағаздар,  шақыру 

билеттері, қызметкерлердің фирмалық киімдері, фирма транспорттарындағы 

суреттер, т.б. 

Орауыш    (қорап)  –  тауардың  не  сыртқы  қабатын  жасау  немесе 

орналасатын орнын дайындау. Орауыштың үш түрі болады: 

1. 

Ішкі орауыш – тауар тікелей орналасқан ыдыс. 

2. 

Сыртқы  орауыш  –  ішкі  орауышты  қорғайтын  жəне  тауарды 

пайдаланар кезде алып тасталынатын материал. 

3. 

Транспорттық орауыш – сақтауға, тасымалдауға қажетті ыдыс. 

Орауышқа  қатысты  шешім  қабылдаған  кезде  нарық  қайраткерлері 

мынадай жағдайларды ескеруі керек: 

1. 

Орауыш жəне маркировка шындықты көрсетуі керек. 

2. 

Орауыштың құны өте жоғары болмауы керек. 

3. 

Дефицитті  ресурстарды  пайдалану.  Мысалы  қайтарылмайтын 

шишалардың 

кең 

таралуы 

қайтарылып 

алынатын 

бөтелкелермен 

салыстырғанда шығынды 17 есе арттырды. 

4. 

Қоршаған 

ортаны 

ластау. 

Тасталынған 

орауыштар 

қатты 

қалдықтардан құтылуға қажетті орасан зор еңбек жəне энергия шығындарын 

талап  етеді.  Нарық  қайраткерлері  өз  тауарлары  үшін  экологиялық  таза 

орауыштар шығаруға талаптануы керек. 

Жарнамалық кəсіптің бақылауы 

6.1. Жарнамалық кəсіпке бақылау жасау түсінігі мен мəні 

  Бақылау  –  бұл  кез  келген  басқару  жүйесінің  негізгі  ажырамас  бөлігі 

болып  табылады.  Негізінен  бақылаудың  негізгі  мақсаты  жоспар  кезеңдері 

барысында  жүзеге  асырылған  міндеттердің  жүзеге  асу  нəтижелерінің 

деңгейін анықтау болады.  

       Жарнаманың  қандай  да  бір  бақылауы  жарнамалық  кəсіптің 

заңдылығына  байланысты  жүзеге  асады.  Сапасыз  жарнаманың  жүргізілуі 

оларды бұқаралық ақпарат құралдарында ( БАҚ ) мəселе тудыруға себепкер 

болады.  Абыройларының  сақталуына  тіпті  мынадай  түрдегі  алдын  алу 

жұмыстары 

да 

көмектеспейді: 

«Хабарламалардың 

мазмұнына 

жауапкершілікті  жарнамалаушы  алады».  XX  ғ.  90  ж.  Ресейде  елдегі 

жарнамашыларды  біріктірген  алғашқы  қоғамдық  құрылымдар  пайда  болды. 

Олардың  ішіндегі  ең  атақтылары  –  Жарнамалық  Агенттіктердің  Ресейлік 

Ассоциациясы  (РАРА),  жарнамалаушылар  ассоциациясы,  Халықаралық 

жарнамалық  ассоциациясының  Ресейлік  бөлімі,  аудандардағы  жарнамалық 

Федерация  (РФР)  жəне  т.б.  1995ж.  ақпанында  жарнама  жөнінде  Қоғамдық 

кеңес құрылады, ол 2000ж.ақпанында Ресейдің жарнамалық кеңесі (РСР) деп 

өзгертілді,  Кеңестің  басты  міндеттері:  жарнама  нарығының  өзін-өзі  басқару 

жүйесін  құру,  жарнама  жөніндегі  аудандық  кеңестердің  координация 

қызметтері жəне жарнамалық заңдылық құруға қатысу. 

      Ресейде  жарнамалық  қызметті  басқаратын  негізгі  заң  актілеріне 

мыналар жатады: 1991 ж. 27 желтоқсандағы «БАҚ» туралы РФ заңы, 1992 ж. 

23  қыркүйектегі  «Тауар  белгісі  қызмет  көрсету  дəрежесі  жəне  тауарлардың 

шығу  тегінің  атаулары»  туралы  РФ  заңы,  1994  ж.  10  маусымдағы  Ресей 

Президентінің 

жарлықтары, 

1994 

ж. 

11 

маусымдағы 

«Сапасыз 

жарнамалардан  тұтынушыларды  қорғау»,  «  Инвесторлар  құқығын  қорғау  » 

жəне  1995ж.  17  ақпандағы  «Жарнаманы  тарату  кезінде  азаматтардың 

денсаулықтарының қорғалуына кепілдеме» туралы.  

     1995  ж.  18  шілдеде  «Жарнама  туралы»  РФ  заңы  қабылданады.  Ол 

елдегі  жарнама  қызметінің  негізгі  принциптерін,  жарнаманы  құру,  тарату 

жəне  қабылдау  процесі  кезінде  пайда  болатын  құқықтық  жағдайларды 

басқаруды  анықтады.  Негізінен  заң  сапасыз,  сенімсіз  жарнамаларға 

жауапкершілік  орнатты,  жарнама  процесіне  қатысушылардың  құқықтары 

мен  міндеттерін  анықтап,  жарнама  ортасында  мемлекеттік  механизмін 

анықтады. 

     1995  ж.  13  қарашасында  Госкомитет  РФ-ң  антимонополиялық 

саясаты  жөнінде  «Жарнама  туралы  РФ  заңының  бұзылуы  жайында 

жұмыстарды  қарау  тəртібі»  деген  заң  қабылдайды  жəне  оны  28  қарашада 

бекітеді. 

     РФ-ның  «Жарнама  туралы»  заңына  сəйкес  Ресейде  жарнамананың 

заңдылығын  сақтаудағы  мемлекеттік  бақылау  Федералды  монополиялық 

органға жəне оның территориялық бөлімдеріне жүктеледі. Заңның 28 тарауы 

Ресейдегі  жарнамалық  қызметтің  бақылауы  мен  жəне  облыстағы  жарнама 

басқаратын  органдарға  өзін-өзі  басқаруды  жүзеге  асыратын  белгілі  бір 

құқықтар берді.  

     Жарнамалық  қызметті  жоспарлау  шараларды  жүзеге  асыру 

функцияларын бақылаумен тығыз байланысты. Бақылыу кез келген бақылау 

жүйесінің негізгі элементі болып табылады. 

     Жарнамалық  қызметті  бақылаудың  мына  спецификалық  міндеттерін 

бөліп көрсетуге болады: 

1. 

Фирманың  жарнамалық  қызметіне  сəйкес  анализі  жарнамалық 

тəжірибенің халықаралық кодексі мен ұлттық құқықтық талаптарына сəйкес 

келуі тиіс; 

2. 

Жарнамалық  қызметтің  басты  бағыттарының  координациясы 

фирманың  маркетингтік  стратегиясы  мен  коммуникациялық  саясатына 

байланысты; 

3. 

Дайындық  жəне  өткізу  кезеңдері  кезінде  жарнамалық  қызметтің 

ар түрінің əсерлі болуын қамтамасыз ету. 

Əсерлі  бақылау  функцияларының  жүзеге  асуы  жарнамалаушы 

ұйымының  статистикалық  есебінің  белгіленген  мөлшеріне  байланысты 

орындалады. 

Статистикалық бақылау бұл құрылысының динамикасының анализіне 

жəне 

осы 

көрсеткіштердің 

байланыстылығына 

сəйкес 

құрылады. 

Статистикалық  бақылау  нəтижесі  негізінде  жарнамалық  қызметтің  жеке