14
www.aktobe-orleu.kz
ҚОРҒАНОВ С. Т.,
Ақтөбе облысы Ырғыз ауданы Құтикөл ауылы Т.Шонанұлы атындағы орта мектебінің
математика пəнінің мұғалімі
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЛОГИКАЛЫҚ ОЙЛАУЫН
Қазіргі кездегі ғылым мен техниканың
даму деңгейі əрбір оқушыға сапалы да терең
білім мен іскерліктің болуын, олардың шығар-
машылықпен жұмыс істеуін, ойлауға қабілетті
болуын талап етеді. Осы орайда мектеп
мұғалімінің атқарар қызметі зор.
Сондықтан да мектептегі оқу үдерісінің
негізгі мақсаты арнайы педогогикалық
əдістермен мақсатты жəне жүйелі түрде
оқушылардың логикалық, шығармашылық
ойлауын дамыту, ғылыми көзқарасы мен
белсенділігін қалыптастыру.
Логикалық ойлауды дамыту əртүрлі
тапсырмалар берумен шектелмейді. Себебі
сыныптағы оқушылардың білім деңгейі бірдей
емес. Олардың ішінде математиканы сүйіп
оқитын, оған деген ынтасы зор оқушылар да
бар. Оларды жеңіл, бірыңғай жаттығулар
орындау жалықтырады. Сондықтан мұғалім
оқушыларға міндетті емес тапсырмаларды
үнемі орындатып отыруы тиіс. Ал математика
пəнін сүйіп оқымайтын, тіпті қатысқысы
келмейтін оқушылар сыныптағы оқушылар-
дың жартысынан көбі десе де болады. Сабақ
беру тəжірибемде кез келген оқушының
математиканы 5 класқа дейін, көбірек оқушы-
ның 6 класқа дейін жете оқитынын байқадым.
Оның басты себебі ата-ана балаларының
сабағын бастауыш класта қадағалайды.
Сондықтан бала сабақты оқуға ынталанады.
Уақыт өтіп 5 класқа келгенде ата-аналар,
үйдегі бақылайтын адамдардың математика-
ны түсінбеуіне байланысты оқушы үй жұмы-
сын орындамай келеді. Сабақта алған білімін
үйге берілген тапсырма арқылы тиянақтап,
пысықтамағасын есеп күрделене түсіп,
қиындық туғызады. 7 класта геометрия мен
алгебра болып бөлінген сабақтар оқушылар-
дың қиындығын еселей түседі. Осы орайда
сабақтан тыс үйірмелердің балалардың
сабаққа қызығушылығының артуына ықпалын
тигізеді.
Оқушылардың логикалық ойлауын
дамыту үшін:
џ
есепті, жаттығуларды талдай білу
іскерліктерін қалыптастыру;
џ
есеп пен оның берілуінің мазмұнын
дұрыс оқуға жəне тапсырмалар
арқылы талдай алуға үйрету;
џ
есептегі нақты заттарды оның модел-
імен ауыстыру;
џ
п ə н г е д е г е н қ ы з ы ғ у ш ы л ы ғ ы н ,
сүйіспеншілігін арттыру;
џ
сыныпқа дұрыс психологиялық жағдай
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
АҚПАРАТТЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖУРНАЛЫ
äàìó
äàìó
ТҮРЛІ ТАПСЫРМАЛАР АРҚЫЛЫ ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ
орнатуға мүмкіндік туғызу.
Бүгінгі күн талабы – баланың ақыл-ойын
дамыту, ойлау қабілетін жетілдіру, өзіндік
іскерлік қасиеттерін қалыптастыру, заман
талабына сай ойын жүйрік етіп тəрбиелеу
болып табылады.
Сондықтан да баланың танымын алғашқы
күннен бастап дамытудың, бойында оқыту
мен тəрбиелеудің негізін қалыптастырудың
құралы – ойын əрекеті, яғни, ойын – баланың
жетекші əрекеті. Бірақ, ойын тек қана бала-
ларды қызықтырып, уақыт өткізудің құралы
болмай, балаға берілетін білім мен тəрбиенің
құнды негізі болуы керек. Ойын негізінде
ойлай отырып, тапсырмаларды өзінше
зерттеп, орындау, өзінше шешім жасау өз
ойындағын айту жағдайларына мүмкіндік
туғызылса ғана бала еркін ойлы, өзіне сенімді,
ерік-жігерлі, дүние танымы кеңейген, сөйлеу
тілі жақсы қалыптасқан, болашаққа қызығу-
шылығы оянған дара тұлға ретінде жан-жақты
дами алады. Баланың ақыл-ойының дамуы
тек белгілі бір білім көлемін ғана емес, жалпы
тəлім-тəрбиелік іс-əрекеттерді игерумен
бірге, ойлау, қиялдау, есте сақтау, елестету
жəне т.б. қабілеттерінің; танымдық, іскерлік,
шығармашылық қасиеттерінің дамуын қамти-
ды.
Осы тектес логикалық ойлау тапсырма-
ларын беру арқылы оқушылардың ойлау
қабілетін дамытамыз. Бірақ қазіргі таңда
жаттанды болып келген бұл тапсырмаларды
оқушылар ойланбастан автоматты түрде
жауап бере алады. Бірақ ойланбайды.
«Ақбота» инетеллектуалдық ойынының
тапсырмалары мен «Кенгуру-математик»
тапсырмалары оқушылардың ой –өрісін
жетілдірудің таптырмас құралы.
Қазіргі уақытта үздіксіз болып жататын
ғылыми жобалар оқушылардың дамуына
белсенді ықпал етеді. Оқушы қабілетіне дұрыс
көзқараспен қарау, оқушының өзбетінше
жұмыс жасауына жағдай жасау оқу-тəрбие
ісінде оң жетістіктер береді. Үздіксіз оқыту
үрдісінің барлық бөліктерінде танымдық
қызметтің артуына байланысты жаңа ойлау
жүйесі қалыптасып отырады. Оқушының
алғаш қарапайым білім қоры оны күрделі
ғылым салаларын оқып үйренуге жетелейді.
Міне, осы аралықта əр пəн бойынша алған
білім заңдылықтарды біріктіре қорытындылай
білетін бала зор табысқа жетеді. Сондықтан
осы тұста əрбір мұғалім оқушының ойлау
жүйесін дамытуда өзін өте жоғары талап
деңгейінде көрсете білуі басты мақсат.
Мысалы, математика пəнінен Ордалы
Дидар аудандық, облыстық, республикалық
кезеңде ғылыми жобадан жүлделі орындарды
жеңіп алды. Оқушы дарынды, белсенді,
шығармашыл. Өзіндік ойы, пікірі бар, сонымен
қатар логикалық ойлауы жоғары дəрежеде.
Оқу үдерісінде осындай іс-əрекеттердің
арқасында қоғам талап етіп отырған шығар-
машылық қабілеті жоғары, өз ойын жүйелі де
ашық айта алатын, қоғамға еркін сіңетін,
өндіріске белсене араласатын азамат қалып-
тасады.
15
Білім мазмұны/Образовательный контент
2(6) 2018
Advising Applicants
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et
augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet
nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et
augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet
nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum.
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
Логикалық
тапсырмалар:
1. Үш пар ат 30 км – ге шапса, əр ат қанша км-
ге шабады? (30 км)
2. Екі қоянның неше құлағы, неше аяғы бар?
(4 құлағы, 8 аяғы)
3. Үш майшам жанып тұрды, біреуін сөндірсе
нешеуі қалады? (біреуі, екеуі сөндірілмегесін
жанып кетті )
4. Ағаш үстінде 4 торғай отырады. Аңшы 1
торғайды атып алады. Торғайдың қаншасы
қалды? (1 торғай, қалғаны ұшып кетті)
5. Бөлменің төрт бұрышында төрт мысық отыр,
əр мысықтың алдында үш мысықтан отыр.
Бөлмеде неше мысық болғаны? (4 мысық)
