37
Жаңартылған білім беру - əдістемелік тəжірибе/
Обновленное образование - методологический опыт
2(6) 2018
Advising Applicants
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et
augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet
nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et
augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet
nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum.
LORUM
IPSUM
DOLOR
VECTOR ILLUSTRATION
лығын дамыту үшін мектепте оқытудың стан-
дарттарын жаңғырту, білікті мамандар даярлау.
Білім мазмұнын жаңарту – білім беру
бағдарламасының құрылымы мен мазмұнын,
оқыту мен тəрбиелеудің əдістері мен тəсілдерін
қайта қарастыру болып табылады. Ұлттық жəне
жалпы адамзаттық құндылықтарды бойына
сіңірген, кез келген өмірлік жағдайда функцио-
налдық сауаттылығы мен бəсекеге қабі-
леттілігін көрсете білетін тұлғаның үйлесімді
қалыптасуына жəне зияткерлік дамуына
қолайлы білім беру ортасын тудыру – жаңар-
тылған білім мазмұнын енгізудің нəтижесі болуы
керек.
Қазіргі заман талаптарына сəйкес қазіргі
мектеп «білімді тұлға», яғни білім, білік пен
дағдылары қалыптасқан жеке тұлғаны дайын-
даумен ғана шектеле қоймай, «өмірдің өзге-
рістеріне дайын болатын», белсенді жəне
шығармашыл ойлайтын, интеллектуалды жəне
жан-жақты дамыған жеке тұлғаны дайындау
тиіс.
Бағалау жүйесі де түбегейлі өзгеріске
ұшырап, критериялық бағалау жүйесіне өтеді.
Критериалды бағалау кезінде оқушылардың
үлгерімі алдын ала белгіленген критерийлердің
нақты жиынтығымен өлшенеді. Оқушылардың
пəн бойынша үлгерімі екі тəсілмен бағаланады:
қалыптастырушы бағалау жəне жиынтық
бағалау. Ең жоғары балл 60 ұпай, орташа балл
48 ұпай деп белгіленеді. Баланың жан-жақты
ізденуіне ынталандырады. Критерийлік бағалау
жүйесі Филиппин, Сингапур, Жапония, Фран-
ция, Финляндия сынды дамыған елдерде
пайдаланылады. Бұл бағалау жүйесінің артық-
шылығы, баланың ойлау қабілетін дамытып,
ғылыммен айналысуына ықыласын туғызады.
Дəстүрлі бес балдық бағалау жүйесі жойылады.
Қалыптастырушы бағалау күнделікті оқыту мен
оқу үдерісінің ажырамас бөлігі болып табылады
жəне тоқсан бойы жүйелі түрде өткізіледі.
Қалыптастырушы бағалау үздіксіз жүргізіле
отырып, оқушылар мен мұғалім арасындағы
кері байланысты қамтамасыз етеді жəне балл не
баға қоймастан оқу үдерісін түзетіп отыруға
мүмкіндік береді. Жиынтық бағалау оқу бағдар-
ламасының бөлімдерін, ортақ тақырыптарын
жəне белгілі бір оқу кезеңін (тоқсан, оқу жылы,
орта білім деңгейі) аяқтаған оқушының үлгерімі
туралы ақпарат алу мақсатында балл жəне баға
қою арқылы өткізіледі. Қалыптастырушы
бағалау жəне жиынтық бағалау барлық пəндер
бойынша қолданылады.
Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарлама-
ның мəні, баланың функционалды сауаттылы-
ғын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп
қабырғасында алған білімін өмірінде қажетке
асыра білуі керек. Сол үшін де бұл бағдарлама-
ның негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына
құрылған. Ұстаздарға үлкен жауапкершілік
міндеттелді. Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда
өмірдің барлық салаларында табысты болу
үшін, қажетті дағдыларды дарыту үшін, мұға-
лімдер тынымсыз еңбектену керек. Жаңартыл-
ған оқу бағдарламасы аясында тек өз пəнін, өз
мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз
ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұға-
лімдер ғана жұмыс істей алады. Үйренгеніміз де,
үйренеріміз де көп.
Үíä³ õàëқûíûң òàðèõè òұëғà-
ñû Ìàõàòìà Ãàíäèä³ң: «Åãåð
ñåí áîëàøàқòàғû өçãåð³ñò³ áàéқàғûң
êåëñå, ñîë өçãåð³ñò³ óàқûòûíäà æàñà»
äåãåí ³ë³ì³í íåã³çãå àëà îòûðûï,
î қ ó ø û á î é û í ä à ғ û қ à á ³ ë å ò ò ³
æåò³ëä³ð³ï, îқóøûëàðäû áîëàøàққà
æåòåëåï, æàқñû ³ñò³ áàñòàғàëû
îòûðìûç. Æàңàðòûëғàí á³ë³ì –
áîëàøàқòûң êåï³ë³.
38
www.aktobe-orleu.kz
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
АҚПАРАТТЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖУРНАЛЫ
äàìó
äàìó
ƏЛІМ Гүлмира Əлімқызы,
«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Атырау облысы бойынша ПҚБАИ
кафедра аға оқытушысы
Мектепке дейінгі ересек жастағы балалар-
дың тілін дамытудағы басты бағыттар:
џ
байланыстырып сөйлеу жəне мазмұнды-
лығы (диалог жəне монолог);
џ
т і л д і ң ш ы ғ а р м а ш ы л ы ғ ы м е н
мəнерлілігін дамыту;
џ
сөйлеу əрекеттеріндегі жеке қабілет-
терін дамыту.
Бұл əдіс бойынша тілді меңгерту − бала-
лардың сөз мағынасын қабылдауына, пайымда-
уына, танымдық ерекшеліктерін ескеруге,
олардың түрлі өмірлік жағдаяттарда өз ойын,
пікірін еркін жеткізуіне үлкен көмек береді.
Демек, қатысым əдісі арқылы тілді жылдам, əрі
сапалы меңгертуге, оны кез келген ортада еркін
тілдік қатынасқа түсе алатын дəрежеге жеткізу-
ге болады. Сондықтан, бұл əдістің негізгі
мақсаты − тіл үйренушілерді сөйлесім əрекетіне
баулу арқылы тілін дамыту. Бағдарлама
негізінде мектепке дейінгі жастағы балаларды
алғашқы тілдік білім негіздерімен тəрбиелеу, тіл
арқылы қарым-қатынас жасау қызметінің
барлық дағдысын (тыңдалым, айтылым,
оқылым, жазылым) меңгерту.
Яғни:
1. Оқылым: дауыс ырғағын дұрыс келтіру,
оқылған мəтіннің мазмұнын түсіну.
2. Жазылым: заттарды түстеріне сəйкес
бояу.
3. Тыңдалым: тақырып бойынша моно-
логтік жəне диалогтік сөйлеуді меңгеру.
4. Айтылым: өз ойын, пікірін жеткізу,
сұрақтар қоя білу жəне оларға жауап қайтара
білу.
Негізгі бөлім. Оқытуды ұйымдастыру
түрлері мен жұмыс тəртібі
Мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу
мəселелері:
џ
қажетті сөздерді дұрыс түсінуі жəне
оларды қолдана білмеуі;
џ
тілдің грамматикалық құрылымын
меңгеруі;
џ
сөздік қордың аздығы;
џ
диалогтік сөйлеу тілінің жеткіліксіздігі;
џ
мазмұнды суретке қарап, əңгіме құрай
алмауы;
џ
өз ойын толық пайымдай алмауы;
џ
сөйлеу мəдениетінің қалыптаспауы.
«Қатынас» білім беру саласының мақсаты
– үйретілетін тілдердің ауызша жəне ауызша
емес құралдармен қоршаған ортадағы адамдар-
мен қарым-қатынас жасауға қабілетті мектеп
жасына дейінгі көптілді тұлғаны тəрбиелеу
болып табылады.
Балабақшада тіл дамыту мүмкіндігі түгелі-
мен тəрбиеші сөзінің сапасына байланысты,
яғни үлгілі сөйлеу тілін меңгеру тəрбиешінің
кəсіби даярлығының көрсеткіші болып табыла-
ды. Тəрбиеші алдымен сөйлеу мəдениетін
меңгеруі қажет, ол тілдің барлық элемент-
терінің мағыналарын түсініп қана қоймай, оны
əдеби тілде қалай қолдану керектігін үнемі есте
сақтауы керек. Сондықтан тəрбиеші бейнелі
сөздерді көп білсе, синонимдерді, антонимдерді
ЖАС ЕРЕКШЕЛІК КЕЗЕҢДЕРІ БОЙЫНША
БАЛАЛАРҒА ТІЛДІ ҮЙРЕТУДІҢ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ МАЗМҰНЫ
