Іі-т а р а у Міндеттемелер есебі
♦
263
Соңы
1
2
3
4
4
Есеиті
кезенде
келін
түскен,
алдаш
кезеіщерге ееептелген жалгерлік толем
сомасы
611
727
5
Аванеіалып толсніп, есепті кезеңгс жататын
поіеракы төлемі, түрмыстык жэне баска да
кьвметтер сомасына
611
727
6
Аванстал ып төленіп, есепті кезенге жатетып
тасымалдау сомасына
611
727
7
Байланыс
куралдары
үінін
авалсталып
гөленіп есепті кезеңге жагетын сомасына
611
727
8
¥зак мерзімді жетігерлік шарт бойын-
ша авансгалып ессптелген пайыздармен
габыстар.
332
611
9
Есепи
кезеніне
карай,
үзак мерзшді
жалгерлік бойынша аударылган пайыздар
мен табыстар сомасьша
611
724
I * э
Дивидендтер бойынша есеп айырысу
операцияларынмн есебі
Дивиденд дегенічіз акционерлерге олардың акцияларының
саны мен түрлеріне карай (сәйкес) тиесілі акционерлік қоғам
табысының бір бөлігі болып табылады.
Ал оның мөлшер» осы қоғамның акдионерлерінін жалпы
жиналысьшда бекітіледі. Ескертетін жағдай. артықшылыгы бар
акциялар бойынша есептелетін дивиденд сомасының мөлшері
ол акцияны шығарған кезде белгіленген мөлшерден және де жай
акцияларға есептелетін дивиденд сомасы мөлшерінен кем болмауы
гиіс. Сондай-ақ акцияның артыкшылкгы бар деп аталатын түрі
үшін кәсшорын дивиденд сомасьш есепті жылы табыс алганы
немесе алмаганына карамастан есептеп төлеуі тшс. Акционерлер
мен оларға төленуге тиісті дивидепдтер бойынша есеп айырысу
есебі «Дивидендтер бойынша есеп айырысу» деп аталатын
бөлім шоттарында есептеліп жүргізіледі. Дивидендтер есептеген
уақытта:
Д-т: «Есепті жылдың бөлінбеген табыс (жабылмаган зиян)»
шоты немесе есепті жылда алынган бөлінбеген табыс сомасы
жеті с п еге н жа гд ай да «Өгкең жы лдардағы бө л інбеге н таб ыс (жаб ыл-
маған зиян)» деп аталатын шоты,
К-т «Қарапайым акциялар бойынша есеп айырысу» немесе
«Артықшылығы бар акциялар бойынша есеп айырысу» деп
ата.іатын шоттардың тиістілері түрінде бухгалтерлік жазу
жазылады.
Акцияларга, дивиденд төлеу бойынша зац актілерінде
немесе үлес қосушылардың қүжатгарында қаралган мін-
деттемелер негізінде, бөлінбеген табыстың болмауыиан немесе
жетіспеушілігінен,резервтіккапиталдыңесебінең артықшылығы
бар акцияларга есептелген дивиденд сомасына:
Д-т: «Резервтік капитал» деп аталатын шот,
К-т; «Артыкшылығы бар акішялар бонынша есеп анырысу»
деп аталапъін шотіар түріңде бухгалтерлік жазу жазылады.
Акционерлерге есептелген дивидеңд сомасынан үсталатын
табыс салығы сомасына:
Д-т: «Қарапайым акциялар бойынша есеп айырысу» немесе
«Артықшылығьі бар акциялар бойынша есеп айырысу» деп агалатын
шопгтардың тиістшері;
К-т: «Бюджетпен басқадай операциялар бойынша есел
айырысу» деп аталатың шоты непзшде бухгалтерлік жазуы
жазылады.
Ал бүл есегггелген табыс салығының сомасы бюджетке
аударылған уақытта кэсіпорынның бухгалтериясында
Д-т: «Бюджетоен басқадай операциялар бонынша есеп
айырысу» шоты;
К-т; «Ақшалар» шоты турінде екі жақты жазу жазылуы тиіс.
Жай жэне артықшылығы бар акциялар бойьінша акционер-
лерге дивидендтер төленген уақыгта:
Д-т; «Қарапайым акциялар бойынша есеп аиырысу» немесе
«Артықшылығы бар акциялар бойьпшіа есеп айырысу» деп апалатын
шоттардың тиістілері;
К-т: «Ақшалар» шоты түріндеп екі жакты жазуы үйымның
бухгалгериясында жазьтады
264
♦
Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері
11-тарау. Міпдеттемелер есебі ♦ 265
Сондай-ақ, жай жәие артықшылығы бар акциялар бойынша
акционерлергс дивидендтерді төлеген кезде, есеп айырысулардың
талдамалық есебі әрбір акционер бойынша есеп айырысу шоттары
жөніндегі айналым тізімдемесінде жүрпзшедь
Дивидендтер бойынша есеп айырысу шоты арқылы
жүргылстін операциялар
№
Опсрациядар
мазмұяьі
Дебитгелетш
шот
Кредиттелетін
шот
1
2
3
4
1
Есепті жьыгы немесе аддыңгы жылғы
болінбегек габыстьщ есебшен қарапайым
жзне артыкшылығы бар акциялар бойынша
есептелген диьидецдтергс
561, 562
621,622
2
Акцияларға, дивқдеңд төлеу бойынша
зан актілерінде нсмесе үлес косушьь
лардыц кұжаттаршша каралған.
мін»
детгемелер непзшде, бөлінбеген табыстын
болмауынан
немссе жегіспеушілнінен,
резернгж капиталдып есебінсн, есентелген
дивидсндтеріпе
551. 552
621, 622
3
Есептеліен дивидендтердд толеу
621, 622
441,451
4
Дийқденд толсу көздершен үстатуға тиісті
салык сомасына
621,622
639
5
Акционеріе
есептслген
дивндсндте-
рінін есебінен, босатылган тауарлардың,
орындалган жұмьклыц жэке көрсетілген
кыіметтің құнына
621. 622
701
П
м
Бюджетнен есеп айырысу
•4«
операцияларының есебі
Бюджет - жалпы мемлекеттік түргыдаң бөлініп (бекітіліп)
пайдалану, жұмсау
үшін қүрылатын
қаржы
қоры
болып
табылады Бюджеттің қаржысы экономиканы дамытуга, халыктың
материалдьщ эл-ауқатын, мэдени деңгейін көтеруге және баска да
мақсаггарға пайдаланады.
Достарыңызбен бөлісу: |
