Соы кездері сапасыз білім, сатып алынан диплом, баыт-бадарсыз білім беріп отыран оу орындарыны мәселесі ушыты. Бан Елбасыны

8

www.facebook.com/aikyn.kz

www.twitter.com/aikyn_gazeti

e-mail: aikyngazeti@gmail.com

WWW.AIKYN.KZ



AINA

№141 (3606) 

14 ҚЫРКҮЙЕК 2019 СЕНБІ

AI  YN

Q

Q

Q

Q

AI  YN

Серікбол ХАСАН – 

Бас редактордың 

бірінші орынбасары

Гүлзина БЕКТАС – 

шығарушы редактор

Асқар БЕК – 

веб-сайт редакторы

Елдар ҚАБА – 

секретариат меңгерушісі

Газет «Айқынның» 

компьютер орталығында беттелдi

ТАРАЛЫМЫ: 40 000

Бас редактор –

Нұрмұхамед БАЙҒАРА

РЕДАКЦИЯНЫҢ МЕКЕНЖАЙЫ:

 

010000. Нұр-Сұлтан қаласы, Қонаев көшесі, 12/1

Байланыс телефоны: Нұр-Сұлтан қ. (7172) 72-95-46

e-mail: aikyngazeti@gmail.com, aikyn_nurmedia@mail.ru

• 

Редакция авторлар мақаласы мен жарнама мазмұнына жауап бермейдi. 

• 

Авторлар қолжазбасы өңделмейдi және керi қайтарылмайды.

• 

Көлемi үш компьютерлiк беттен асатын материалдар қабылданбайды. 

•

«Айқында» жарияланған материалдарды көшiрiп немесе өңдеп басу үшiн редакция ның 

 жазбаша рұқсаты алынып, газетке сiлтеме жасалуы мiндеттi.

Меншiк иесi – 

«Айқын-Литер» ЖШС

Тапсырыс №2922

Алматы қ. «Дәуiр», Ш.Қалдаяқов көшесi, 17-үй

Нұр-Сұлтан

 қ. «Медиа-холдинг «ERNUR» ЖШС 

 

Сілеті көшесi 30, тел.: 8(7172) 99-77-77

Шымкент қ. «ERNUR-print» ЖШС, Әлімқұлов көшесі 22, 

 

тел.: 8(7252) 53-06-66, 54-07-47 iшкi 114

«АЙҚЫН» ГАЗЕТIНIҢ 

ЖАЗЫЛУ ИНДЕКСІ:

Кәсіпорындар, 

мекемелер үшін – 15102

Зейнеткерлер, 

соғыс ардагерлері үшін – 55102

Жеке жазылушылар үшін – 65102

Кезекшi редактор –

Айзат АЙДАРҚЫЗЫ

АЙМАҚТАҒЫ ТIЛШIЛЕР:

Гүлнар ЖҰМАБАЙҚЫЗЫ,

Абай АЙМАҒАМБЕТ – 

Алматы бюросы

Назгүл НАЗАРБЕК – 

Шымкент қаласы

Тельман БЕЙСЕН – 

Түркістан облысы

Миуа БАЙНАЗАР – 

Қызылорда облысы

Ерман ҚАНЖАНҰЛЫ – 

Жамбыл облысы

Тұрсын ЖҰМАБЕКҚЫЗЫ – 

Атырау облысы

Венера МИРЛАНҚЫЗЫ – 

Маңғыстау облысы

Газет аптасына 4 рет шығады

Газет Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі 

Ақпарат комитетінде тіркеуге алынып, мерзімді баспас)з басылымын қайта 

есепке қою туралы №17416-Г куәлігі 25.12.2018 жылы берілді

(Алғашқы есепке қою кезiндегi нөмiрi мен мерзiмi №4448-Г – 01.12.2003ж.)

ЖАРНАМА БӨЛIМІ: 

8(727) 390-08-18, 8 (708) 270-79-97

byurukpayeva@liter.kz 

reklama@liter.kz

ЖАЗЫЛУ ЖӘНЕ ТАРАТУ БӨЛІМІ: 

8(727) 390-08-11, (708) 270-79-97 

saidinova@liter.kz 

bekkozhayeva@liter.kz

Бәсеке болса, бәрі болады

«Алтын адам» – Анкарада

Айзат АЙДАРҚЫЗЫ

Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев 

з Жолдауында «Үкі мет баға 

бел гілеу және тарифтер мәсе-

ле  сімен жүйелі әрі нақты ай-

на лысуы керек. Бұл табиғи мо-

но полистердің  тауарларына 

да, крсететін қызметтеріне де 

қа тысты. Елімізде азық-түлік 

пен киім-кешектен бастап түр лі 

қызметке дейін бағаның жо ғары 

екені жасырын емес» деп дәйек-

теме келтірді. Биылғы азық-түлік 

бағасы мен киім-кешек жайын 

біз де шолып шықтық. 

Ұлттық экономика министр-

л і г і   С т а т и с т и к а   к о м и т е т і 

2019  жы   лы  азық-түлік  бағасының 

2018 жылмен салыстырғанда,  

9 пайыз ға скенін мәлімдеді. 

Бұл – тамыз айын дағы мәлімет. 

Нан німдері мен жарма, ет, балық 

және  те ңіз  німдері  қым    баттаған. 

Сүт  нім  дері,  жұ мырт  қа,  май  және 

тоңмай ба  ғасы ткен жылмен са-

лыс тыр ғанда  жоғары.  Ккніс, 

қант, кондитерлік німдер мен 

алкоголь ді-алкогольсіз  сусын 

ба ға сы скен. Ал жаңа жиналған 

жеміс бағасы  арзандаған. 

Жарма німдерінің бағасы әр-

түрлі. 2019 жылы тамызда кү ріш 

бағасы – 374 теңге. 2018 жы лы 

тамызда 306 теңге болған. Қа ра-

құмық жармасы 2019 жылы та-

мызда 241 теңге болса, 2018 жы  лы 

тамыздағы бағасы –  255 тең ге. 

Құмшекердің бағасы ткен 

жыл ға қарағанда, 10 теңгеге қым -

Францияда  әтір  баа сы  на 

аладамайсыз. йт кені ол 

жа та  иіссу  им пе рия сы  бар. 

Ко фе Эфиопия, шай #ндістан 

план тация ла рында  $скен дік-

тен, атал ан елдерде арзан. 

%а   за стан да  с&т  $німдерін 

дайындайтын бірді-екілі за-

уыт бар. Біз бол са, ба а ны 

ым бат  екеніне  ша ым да на-

мыз. Б(л киім-ке шекке де 

а тысты. Шешім – $ндіріс те.  

ӘДЕМІ ҚАРТАЯ БІЛГЕН 

АБЫЗ  АДАМ ЕДІ

ӘКЕНІҢ АЙТҚАНЫ 

БАЛҒАДАЙ...

Әбілфайыз Ыдырысовпен қоштасу

Қазымыр емес,  қазына қарт 

болып, әдемі  қартая  білу де 

бір бақыт. >білфайыз аға Ыды-

рысов  қайтыс болды деген 

қай ғылы  ха барды  естігенде 

ме нің кз ал ды ма Ай мен Күн-

дей үнсіз сәуле шашып, әдемі  

қартайған бітімі блек бекзат 

азаматтың тұғыры  биік тұлғасы 

келді, ойыма  оның жас қа да, 

жасамысқа  да  үлгі-не ге лі  мір 

жолы оралды.

 >білфайыз Ыдырысовтың 

кп шәкірттерінің бірімін.  >л- 

Фараби атындағы Қазақ ұлт-

тық университетінде кп жыл 

студенттерге журналистика 

с а л а   с ы   н а н   д ә р і с   о қ ы п ,  

ұлағатты ұстаз  болған ол кісілік 

пен кіші ліктің үздік үлгісі еді.  

Қуаныш келсе тасымайтын, 

қайғы келсе жасы май тын 

тағдырдың  сынын да,  сыйын 

да  сабырмен  қарсы ала тын. 

Кп жыл арбаға таны лып 

жатқанда да ерекше ғашық 

бо лып қосылған згеше жары 

Заря мірден озғанда да, іштей 

мүжілсе де сары алтындай са-

быр лық  таны тып  еді.

>білфайыз Ыдырысов қа-

зақ әдебиетіне мол олжа сал ған 

талантты қаламгер бола тын. 

Cзгесін  айтпағанда,  «Тән    шол-

пан» трилогиясы >біл файыз 

Ыдырысовтың  ғана емес, 

қабырғалы қазақ әде бие тінің 

үлкен олжасы деп баға лан ды.

Қазақстанда ғана емес, 

алыс-жа қын шетелдерде де 

кеңі  нен танымал, аса білікті, 

ас қан парасатты екі мәрте елі-

міз дің Сыртқы істер министрі 

бол ған, бүгінде  Қазақстанның 

Ұлы британиядағы  Ттенше 

және кілетті елшісі қызметін 

абройымен атқарып жүрген 

Ерлан Ыды ры сов – текті әкеге 

тартып туған, те рең ойлы, 

парасатты азамат.

«Жаратқанның пендесіне 

бер ген үлкен сыйы – оның ар-

тын да қалған жақсы аты, мейі-

рім ділігі мен қайырым дылығы» 

демеп пе еді, Сағди? 

Соңында ел айта жүрер 

жақсы атың, ізгілікті ізің қалса, 

Алла Та  ға ла аманатқа берген аз 

мірді ақ тағаның.

Тал бесіктен тар бесікке жол 

тартқан нағыз адам, абыз адам 

>біл файыз Ыдырысов енді 

аңыз адамға айналып барады...

Сәбит ДОСАНОВ,

Мемлекеттік 

сыйлықтың лауреаты

баттаған. 2018 жылы тамыз да ке-

лі сіне 223 теңге, биыл 233 теңге 

т   ледік.

Ет жегенді бәріміз жақсы 

к ре міз. Биыл ет сатып алу тұр-

ғын  дардың  қалтасына  салмақ 

са л ған секілді. Cйткені баға ткен 

жылдан 200 теңгеге скен. Тіпті, 

тауық етіне де 149 теңге қосылған. 

2019 жылы тамызда сиырдың 

жауы рын мен тс етіне  орташа 

баға 1 713 теңге болса,  2018 

жы лы тамызда –1 506 теңге. 

2019 жы лы қой еті келісіне 1 648 

теңге, 2018 жылы 1 433 теңге 

тледік.  Жылқы еті  2019 жылы 

тамызда 1 933 тең ге болса, 2018 

жылы – 1 695 теңге. Биыл шала 

ысталған шұ  жыққа  2 109 теңге 

тлесек, 2018 жылы 1 928 теңге 

бердік. Тауық тың сан еті биыл  

812 теңге бол са, ткен жылы 663 

теңге тұр ған.

Бағаға зерттеу жүргізу елі-

міз дегі ірі қалалардың тамақ 

нім дері базасындағы тіркеу 

бойынша жүргізілген. Жоғары 

баға крсеткіші Нұр-Сұлтан 

мен Ақтау қаласында тір кел-

ген. Тмен бағаны Шым кент, 

Петропавл, Тараз бен Талды қор-

ғанда кезіктіресіз. Мұның бәрі 

азық-түлікке қатысты. Мысалы, 

тұздың орташа бағасы ткен 

жылмен салыстырғанда 2 теңгеге 

қымбаттаған.  Нұр-Сұл   тандықтар 

мен алматы лық тар (59 тг) тұзды 

қымбатқа са тып алса, арзан 

баға – Ақ т бе мен Оралда (40 

тг). Күн  бағыс майының литрін 

қара ғандылықтар тмен баға мен 

алған (380 тг), Ақтау тұрғын дары 

488 теңге тлеген. Жеміс-жидек-

тер ге  келсек,  алма  ар зан  дап,  ба-

нан қымбаттаған. Алманың келісі 

2018 жылы тамыз да 430 теңге 

болса, 2019 жылы 378 теңгеге 

ар зандаған. Биыл банан келісіне  

547 тең ге, ткен жылы 455 теңге 

бер дік. Ақтаулықтар келісін 

620 тең геден сатып алған.

Киім-кешекке келсек, отан-

дық німді қолдауды ен ді үйреніп 

жүрміз. Астана теле ар насының 

мәліметінше, 2018 жылы еліміз 

34,5 мың тонна киім импорттаған. 

Импорт құны 512,3 млн долларға 

түскен. Соның ішінде саудагерлер  

Cзбекстаннан  18,4 млн долларға 

10,1 тонна киім әкелген. Мұның 

бәрі біздегі ндірістік ақсап тұр-

ғанын аңғартады. Cндіріс ақсаса, 

еңбек німділігі жайлы сз қозғау 

артық. Сондықтан да Президент 

Жолдауында «Еңбек німділігінің 

нақты сімін кем дегенде 1,7 есеге 

арттыруымыз ке рек» деп нақты 

тапсырма берді.    

Е л б а с ы н ы ң   2 0 1 8   ж ы л ғ ы 

Жол дауын іске асыру аясында 

2019-2021 жылдарға арналған 

жеңіл неркәсіпті дамыту ж-

нін де жол картасы әзірленді. 

2019 жы лы жалпы инвестиция со-

масы 5 млрд теңге тұратын 4 жо  ба 

іске асып жатыр. 849 жұ  мыс орны 

ашылды. Кілем бұйым да рын 

шығаратын цех, жіп иіріп, жей де 

ндіретін же лі нарыққа қо сылды. 

Енді нәти же сін күту ке рек.

Қазақстанда киім ндірісі 

2018 жылға қарағанда 18 па йыз -

ға скен. Елімізде киім н   діру 

блінісі  мынадай:  Ал ма  ты  об-

лы сында –  22,4%,  Алма  ты-

да – 15,1%, Қарағанды об  лы -

сын да – 11,2%. Еліміздегі ірі 

киім ндіруші Glasman, «КазЛег-

Пром», Temirtau Associa tes and 

Ancillaries аталған үш ңірге 

тиесілі. Киім ндірісі скенімен, 

сырт киім ндірісі мәз емес. 

>йелдер сырт киімі 25,6, ерлердікі 

23,8 пайызға қыс қар ған. 

Дегенмен ел тұрғындарының 

отандық німге аңсары ауып 

келеді. Сағат пен смкеден бас -

тадық, келе-келе сырт киі мі-

мізде «Қазақстанда жасалған» 

деп тұрар. Отандық нім кбеюі 

үшін бәсеке, бәсеке үшін жеңіл 

неркәсіп дамығаны жн.

Шараның ашылу рәсімінде 

сз алған Ұлттық музей дирек-

то ры Арыстанбек Мұхамедиұлы: 

«Анкара қаласында ұйым дас-

ты  рылған  бүгінгі  крменің 

мақ      саты  –  Еуразияның  ұлы 

да  ла белдеуінде кне темір дәуі-

рінен қазіргі заманға дейін гі 

қа  лыптасқан  тарихи-мәде ни 

бауыр лас Түркия еліне таныс-

тыру. Мәдениет және спорт 

министрлігінің қолдауымен 

Ұлттық музей жүзеге асырып 

отыр ған бұл жоба аясында Қа  -

зақстан тәуелсіздігінің сим во-

лына айналған Алтын адам Еу-

ропа, Азия және зге де жиырмаға 

жуық мемлекеттің назарына ұсы-

нылмақ», – деді. 

Сонымен қатар А.Мұха ме-

диұлы крмені ұйымдастыруға 

кмек крсеткен Түркияның 

Мәдениет және спорт министр лі-

гі не,  Түр  кия  Республикасындағы 

Қа   зақстанның  елшілігіне,  Ха лы-

қ  аралық  түркі  мәдениеті  ұйы  -

мының ұжымына алғыс біл дірді. 

Шараның ашылу сал танатына 

Қазақстан  Рес пуб ликасының 

Түр кия  Рес пу бликасындағы 

Т тенше және кілетті Елшісі 

Аб зал Сапарбекұлы, Музейлер 

мен мәдени ескерткіштердің бас 

директоры Гокхан Язгы, ТҮРК-

СОЙ бас хатшысы Дүйсен Қа-

сейі нов  қатысты.

Қазақстан әлемдік қауым-

дас  тықты  зіндік  кшпелі  р ке -

ниетімен және тарихымен қы  зық-

тырады. Бүгінде елі міз бойынша 

Гүлжан РАХМАН

Форумды ашып, жүргі зіп 

отыр ған  Қазақстан  Рес пуб  ли-

ка сы  Парламенті  Мәжі лі сі нің 

депутаты,  ұлттық  комис сия  ның 

мүшесі Бақытбек Сма  ғұл: «Қазір 

отбасы  тәр бие  сіндегі  әкенің  рлін 

кте ру, балалардың бойында 

пат риот тық  сезімді  оятып, 

адам   гершілік  құндылықтарды 

қа    лыптастырудағы  әке  рлін  ны-

ғай ту мәселелеріне қоғам на за рын 

ау дару қажет», – деді. 

Расында да, әкесіз бала 

тәрбиелеуден қорықпайтын 

қо ғамда отырғанымыз рас. Тіп-

ті мұның маңызды мәселеге 

ай  налғаны  соншалық,  «Жал-

ғыз басты әкелердің жайы», 

«Алименттен қашқан әкелер», 

«>келер қауымдастығы құрыл-

ды», «>келер институты керек»... 

сияқты түрлі тақырыптың түндігі 

түріле бастады. Бұл шараның да 

дәсүрлі түрде туі – осы мәсе ле-

нің түйінін тарқату. 

Алқалы жиында да отбасы 

институтын және отбасылық 

тәр  биедегі әкенің рлін нығайту, 

«Рухани жаңғыру» қоғамдық са-

наны жаңғырту аясында бала лар-

дың патриоттық сезімін қалып-

тас тыруға, білімге ұмтылысты 

сіруге қоғамның назарын ау-

да ру мәселелері талқыланды. 

Форумның жұмысына «>келер 

одағы» қоғамдық бірлестігі мен 

ұлт тық комиссия мүшелері, 

ор     талық  мемлекеттік  және  жер  -

гі лікті  атқарушы  орган дар дың 

бас шылары, қоғам қай рат-

кер лері, үкіметтік емес ұйым -

дардың кілдері, үлгілі әке лер 

– барлық ңірден келген 150 

де легат қатысты. Шараға қа ты -

су шыларға алдымен «>ке кр-

ген оқ жонар» қолданбалы нер 

крмесі мен «>келер одағы» 

қоғам дық бірлестігінің жұмысы 

туралы бейнеролик ұсынылды. 

Елбасы  Н.Назар баев тың  «Рухани 

жаңғыру», «Ұлы даланың жеті 

қыры» мақаласының аясында 

мәдениет пен нер саласында 

кп теген жұмыстар атқарылуда. 

«Алтын адамның әлем музей ле-

ріне шеруі» халықаралық жобасы 

да осының бір дәлелі. 

1960 жылдардың соңы мен 

1970 жылдардың басында Алма-

ты ның маңайында танымал ар-

хеолог Кемал Ақышев зерттеп 

жүр ген Есік қорғанынан, сақ 

пат шасы – «Алтын адамның» 

сүйе гі  табылған  археологиялық 

сен сация орын алды. Баға жетпес 

ол жаға «Қазақ Тутанхамоны» де-

ген ат беріліп, «ғасыр жаңалығы» 

деп танылды. Ежелгі дала билеу-

шісінің тәжіндегі қанатты алтын 

пырақ әшекейлері Қазақстан 

Рес публикасы  Елтаңбасының 

блшегіне айналды, ал «Алтын 

адам ның» мүсіні Алматыдағы 

Тәуелсіздік алаңына орнатылды. 

Жарты ғасырға жуық уақыт 

т кеннен кейін Қазақстан Рес-

пуб ликасы Ұлттық музейі ха лық-

аралық «Алтын адамның әлем 

музейлеріне шеруі» жобасын 

жа риялады. Ауқымды шара шең-

берінде Беларусь, Ресей, >зір-

байжан, Қытай, Польша және 

Оңтүстік Корея, Cзбекстан, Ма-

кедония музейлерінде крмелер 

үлкен жетістікпен тті. Крме 

2019 жылдың соңына дейін жер 

шарының тағы да екі еліне бара-

тын болады.

Ақбота <ЛІМ

Анкара аласындаы Анадолы $ркениеттер музейінде 

«+лы дала: тарих және мәдениет» к$рмесі ашылды. Б(л к$рме 

«Алтын адамны әлем музейлеріне шеруі» халыаралы к$рме 

жобасы аясында $туде. К$рмеге %азастан Респуб ли ка сы 

+лтты музейіні орларынан барлыы 207 зат (сыныл ды. 

Ежелгі және ортаасырлы $нерді айталанбас жау5ар лары 

саналатын б(л заттар – Еуразия дала мәдениеті м( ра сы ны 

$зіндік ерекшелігін к$рсететін туындыларды аз ана б$лігі.

Бурабайда Республикалы әкелер форумы $тті. «6ке – 

отбасыны тірегі» атты республикалы әкелер форумыны 

шымылдыы т$ртінші рет т&ріліп отыр. Апарат және 

оамды даму министрлігі, %азастан Республикасы 

Президентіні жанындаы 6йелдер істері және отбасы-

демографиялы саясат ж$ніндегі +лтты комиссия, 

Амола облысыны әкімдігі және «6келер одаы» оамды 

бірлестігі м(рынды болан б(л шараны маызы басым.