256
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
бойынша бірінші жылы құрылған барлық шағын және орта кәсіпорындардың 40 пайызға
жуығы жабылса, қызметінің үшінші жылында 60 пайызға жуығы дағдарыс жағдайында
тұрады екен. Демек, барлық кәсіпорындардың 15-20 пайызы ғана қалды.
4) Кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының жеткілікті деңгейде дамымауы.
Халықтың шағын бизнесті қолдау бойынша жүргізіп отырған шаралар мен
заңнамалардағы өзгерістерден аз хабардар болуы. Шағын бизнесті қолдау орталықтары
мен инфрақұрылымдарының қызметтерін кәсіпкерлердің барлығы бірдей толық көлемде
қолдана бермеуі, сондай-ақ, бизнес-инкубаторлар, технологиялық бизнес-инкубаторлар,
технопарктер мен технополистер қызметінің жоғары деңгейде оң нәтижесін бермей
отырғандығы да шағын кәсіпорындардың дамуы мен тиімді қызмет ету жолындағы
кедергілердің бірі деп айтуға болады.
5) кәсіпкерлік субъектілерін критерийлік тұрғыдан белгілеу мәселесі –
кәсіпкерлік субъектілерін шағын және орта бизнес категориясына жатқызудың
критерийлері әлемдік практикаға сәйкес келмейді. Төмендетілген құндылықтық
критерийлер экономика мен бизнестің бүгінгі даму деңгейіне сай емес. Олар бизнестің
жасанды түрде «бөлінуіне» ықпал етуде, отандық кәсіпкерлікті қолдау шараларының
тиімділігі мен оның бәсекеге қабілеттілігін төмендетуде.
6) шағын және орта бизнес өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі –
қормен жеткілікті деңгейде жарақтандырылмауы, негізгі құралдардың жоғары тозу
деңгейі мен төмен дәрежедегі жаңартылуы, сондай-ақ тұтастай шағын және орта бизнес
секторының төмен технологиялығы еңбек өнімділігін, шағын және орта бизнес
өнімдерінің экономикалық тиімділігін және бәсекеге қабілеттілігін төмендетуде;
Елдегі қалыптасқан жағдайды талдай отырып, жоғарыда аталған проблемалардан
басқа да көптеген факторлардың әсер ететіндігін айтып өту қажет. Шағын
кәсіпорындардың дамуы мен қызмет тиімділігіне келесі жағдайлардың да ықпалы мол[2].
Біріншіден, күрделі қаржылық және экономикалық жағдай: салыстырмалы жоғары
инфляция, жаңа шаруашылық байланыстардың баяу реттелуі, пайыздық ставкаларын
жоғары деңгейі, кәсіпкерлердің құқықтық қорғалуының әлсіздігі;
Екіншіден, кәсіпкерлердің ұйымдастырушылық-экономикалық және құқықтық
білімдерінің төмен деңгейде болуы,мемлекеттік секторда да, бизнес секторында да
кәсіпкерлік мәдениет пен іскерлік этикасының қажетті деңгейде болмауы.
Үшіншіден,
аймақтық
деңгейде
кәсіпкерлікті
дамытуды
реттеудің
ұйымдастырушылық және құқықтық негіздерінің жеткілікті деңгейде өңделмеуі.
Төртіншіден, кәсіпкерлікті қолдау механизмі қызметінің әлсіздігі.
Жалпы алғанда кәсіпкерлік мәселесін шешу мен оны алдағы уақытта дамыту
негізгі үш бағытта жүргізілуі қажет:
1.Ғылыми-техникалық мүмкіншілікті пайдалану мен дамыту арқылы
инновациялық жаңартуды, негізінен меншіктегі кәсіпорынды модернизациялау,
адам капиталын қолдану және өнімнің сапасын көтеру болып табылады. Ғылыми-
техникалық және экономикалық серіктестік тұрғысында көңіл бөлетіні-бұл экологиялық
фактор, яғни табиғи материалды экономикалық ресурс ретінде тану, бүгінгі таңда
материал түрінен ресурс сақтаушы технология түріне көшу қажеттігін тудырады. Міне,
осының негізінде постиндустриалды қарқындату арқылы сапа жағынан жаңаша
кәсіпкерлікке көшуге мүмкіндік береді.
2.Кәсіпкерліктің қоғам және мемлекет тарапынан қолдау табуы негізінен қоғамдық
келісімдер мен президент қолдауына байланысты жүзеге асады. Соңғы кездері кәсіпкерлік
іс-қызметтің престижін қолдауда қоғамдық пікір маңызды рөл атқарады. Соның ішінде
елімізде жүргізілетін конкурстар, атап айтсақ "Жыл кәсіпкері", "Онжылдықтағы ең үздік
кәсіпкер" секілді түрлі қызмет салаларында жүргізіліп келеді.
3.Нормативті - құқықтық базаның, кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының
(мемлекеттік органдардың, бизнес орталықтарының, қызмет көрсету және қоғамдық
кәсіпорындардың) алдағы уақытта тұрақталуы мен жаңаруы[3].
257
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
Тұтастай алғанда экономиканы әртараптандыруды мемлекеттік қолдау макро және
секторалдық деңгейдегі жүйелік шараларды, сондай-ақ экономиканың нақты секторлары
мен жобаларын қолдаудың селективті шараларын іске асыру арқылы жүзеге асырылатын
болады.
Мемлекеттік бағдарламаны ойдағыдай іске асыру экономиканы ұзақ мерзімдік
кезеңде әртараптандыру және бәсекеге қабілеттігін арттыру арқылы оның орнықты және
теңгерімді өсімін қамтамасыз етуге ықпал ететін болады.
Мемлекеттік бағдарламаның негізгі сапалық нәтижелері еңбек өнімділігін өсіру,
ұлттық инновациялық жүйені дамыту және нығайту, шағын және орта бизнестің рөлін
күшейту, экономиканы әртараптандыру, өндіруші күштерді ұтымды ұйымдастыру және
адам капиталының сапасын арттыру болмақ.
Қолданылған дереккөздер тізімі
1.Қазақстан Республикасы Президенттінің 2012 жылғы 27 қаңтарындағы
«Әлеуметтік экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты
Қазақстан халқына Жолдауы, 27 қаңтар 2012 жыл
2.Оразалин К.Ж. Кәсіпорын экономикасы.- Алматы.: «Экономика», 2007 – 296 бет
3.Қазақстан Республикасының «Үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының
2010-2014 жылдарға арналған» мемлекеттік бағдарламасы, 19 наурыз 2010 жыл
Проблемы и перспективы развития общества
Потребления в России
Киселица Е.П.
Тюменский государственный университет
E-mail:
oles_73@mail.ru
Сочетание «общество потребления» очень широко распространено и означает
совокупность общественных отношений, в которых ключевое место играет
индивидуальное потребление. Чаще всего о нем упоминают, говоря о стандартах
потребления, характерных для Западного общества и являющихся идеалом для
подражания для российских граждан.
Изначально была характерна «консервативная» модель потребления, основанная на
потреблении товаров, удовлетворяющих базовые потребности человека до момента их
физического износа [2]. В последнее время такая модель является практически забытой,
по крайней мере, той частью человеческого общества, которая достигла определенного
порога благополучия.
За последние 40 лет личные расходы на товары и услуги во всем мире возросли
более чем в четыре раза — с 4,8 млрд долларов в 1960 году до 20 млрд в 2000 году [1].
Анализ последних пяти лет показывает стабильно высокие темпы развития российского
потребительского рынка — 10-15 % прироста ежегодно. Даже негативное влияние
инфляционных процессов не останавливает наметившуюся с 2000 года тенденцию
превращения России в постиндустриальное общество потребления. По информации
Центробанка в 2004—2005 гг. в России наметилась тенденция превышения темпами роста
потребительских расходов населения темпов роста его доходов. Специалисты Банка
России уверены, что в этом виновато кредитование потребителей, которое развивается
бурными темпами и меняет психологию россиян, стимулируя потребление.
Общество потребления активно смещается на Восток. Последним данным, Китай
обогнал США в потреблении практически всех основных видов товаров и сырья (зерна,
мяса, стали, угля, холодильников, телевизоров, мобильных телефонов и др.), отставая
только по потреблению нефти.
Экономика западного мира в своем развитии прошла три фазы [2]:
