Учебное пособие для вузов / С. С. Джубатырова, А. С. Костарев. Уральск : Западно -казахстанский государственный университтет им. М. Утемисова, 2006. 1620с



жүктеу 291 Kb.
Дата21.11.2018
өлшемі291 Kb.
#23046
түріУчебное пособие



М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті


«Бекітемін»

Институт директоры

Г.И.Нестеренко

қолы аты-жөні

«__»__________ 200_ж.
Экономика және басқару институты

«Экономика және кәсіпкерлік ұйымдастыру» кафедрасы


050902 – Туризм

мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын

студенттерге арналған

Стандарттау және сертификаттау



(пәннің атауы)

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ




Курс – 3

Семестр – 5

Кредит саны - 3

Дәріс – 30 сағат

Практикалық сабақ – 15 сағат

Оқытушының жетекшілігімен

студенттің өзіндік жұмысы (ОЖСӨЖ) – 45 сағат

СӨЖ – 45 сағат

Емтихан – 5-ші семестрде


Барлығы – 135 сағат




Орал 2007 ж.

Пәннің оқу әдістемелік кешені Джубатырова, С.С. Стандартизация, метрология и сертификация: Учебное пособие для вузов / С.С. Джубатырова, А.С. Костарев. –Уральск : Западно –Казахстанский государственный университтет им. М. Утемисова, 2006.-1620с

(типтік бағдарлама атауы, қаласы, жылы) типтік бағдарлама негізінде құрастырылған.
Құрастырушы(лар): Аймурзина С.А. оқытушы

(аты-жөні, лауазымы, ғылыми дәрежесі)


Менеджмент және кәсіпкерлікті _кафедрасының отырысында бекітілді.

2қыркүйек ж. № 1 хаттама.

Кафедра меңгерушісі___________ Ж.Ж.Жумаев

(қолы) (аты-жөні)


Экономика және басқару институттың оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді.

“___” ___________ 200_ ж. № __ хаттама.


Институттың оқу-әдістемелік

кеңесінің төрағасы _______________ ____________________

(қолы) (аты-жөні)

Курс бағдарламасына (Sillabus) 200_ / 200_ оқу жылында енгізілген өзгертулер мен толықтырулар.


Курс бағдарламасына келесі өзгертулер (толықтырулар) енгізілді:

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________
Курс бағдарламасы __________________ кафедрасының отырысында қарастырылып мақұлданды.

“___” ______________200__ ж. № __хаттама.


Кафедра меңгерушісі ___________ ____________________________

(қолы) (аты-жөні)

_________________институттың оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді

“___” ___________ 200_ ж. № __ хаттама.


Институттың оқу-әдістемелік

кеңесінің төрағасы _______________ ____________________

(қолы) (аты-жөні)

1. КУРС БАҒДАРЛАМАСЫ (SILLABUS).



1.1 Оқытушы (оқытушылар) туралы мәлімет

Аймурзина С.А.- БҚМУ оқытушысы

Офис: «Менеджмент және кәсіпкерлік » кафедрасы

Жұмыс мекен-жайы: Достық 218/1

Жұмыс телефоны: 50-54-24 (104)

Е-mail: жоқ



1.2 Пән туралы мәлімет

Стандарттау және сертификаттау

Семестр 15 оқу аптадан және 2 апта сессиядан тұрады.

Бір аптада 3 кредит сағат, әр кредит-сағат бір байланыс сағаттан (дәріс немесе практика) және екі сағат оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ), студенттің өзіндік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.

Кредиттің атпаға бөліну кестесі



Сабақтар

Өткізу уақыты

Сабақтар

Өткізу уақыты

Байланыс сағаты 1

(1 дәріс)



50 мин.

ОЖСӨЖ, СӨЖ

50+50 мин.

Байланыс сағаты 2

(2 дәріс)



50 мин.

ОЖСӨЖ, СӨЖ

50+50 мин.

Байланыс сағаты 3

(1 практика)



50 мин.

ОЖСӨЖ, СӨЖ

50+50 мин.

Кредит саны – 3

Өту орны: № 2 корпус

Оқу жоспарынан көшірме:




Курс

Семестр

Кредит саны

Дәрістер

Семинарлар

ОЖСӨЖ

СӨЖ

Барлығы

Бақылау

түрі


3

6

3

30

15

45

45

135

емтихан


1.3 Кіріспе

Пән бойынша мағлұмат: Стандарттау және сертификаттау

Қазақстан Республикасының стандарттау және сертификаттау заңының негізі 1993 жылы «Стандарттау және сертификаттау» заңы қабылданды.1999 ж «Стандарттау және сертификаттау» заңы Қазақстан нарығының даму есебімен қайта қаралды және 2003 ж 10-ші шілдеде өзгертілген және толықтырылған Қазақстан Республикасының жаңа заңы қабылданды.



Курс мақсаты:Пәнді оқытутың мақсаты болып, өнім және қызмет көрсету сапасын бағалайтын сертификаттаудың негіздері және қазіргі кездегі кәсіпорындардағы сапаны басқару туралы ғылыми білім беру.

Курс міндеті: Болашақ мамандарға-бакалаврға сертификаттаудан білімдрді,қандай да бір өндірісті реттеу, бақылау және болжау үшін технологиялық процесстердің барысы дайын өнім шикізаттың саны және сапасы туралы нақты мәліметтерді алуға және бәсекеге қабілетті өнімдерді дайындау және айналысқа жіберуге алдыңғы ережелер мен әдістерді енгізуге мүмкіндік береді.

1.4 Сабақ мазмұны мен кестесі

Апта 1.

Кіріспе.


Кредит сағат-1.

Тақырып 1. Стандарттаудың жалпы түсінігі

Дәріс мазмұны:

1.1. Стандарттау тарихынан қысқаш мәлімет

1.2. Стандарттау облысында негізгі түсініктер

Ұсынылатын әдебиеттер: 6,7,8,10

СРСП мазмұны: Туристік қызмет саласындағы стандарттау
Кредит сағат-2.

Тақырып 2. Стандарттау

Дәріс мазмұны:

1.1. Стандарттаудың міндеттері, мақсаттары және функциялары

1.2. Стандарттау әдістері

Ұсынылатын әдебиеттер: 1,2,4,6,7

СРСП мазмұны: Туристік қызмет саласындағы сертификаттау мен стандарттау
Кредит сағат-3.

Практикалық сабақ мазмұны:

Тақырыбы:Стандарттау технологиясының ұйымдстыру негіздері.


    1. Стандарттаудың мәні мен мазмұны

    2. Стандарттау түрлері және стандарттаудың нормативтік құжаттары.

    3. Нормативтік құжаттарды қолдану және қойылатын талаптар.

    4. Міндетті стандарт талаптарының бұзылуына жауапкершілік

СРСП мазмұны: Стандарттау нарықтық экономиканың маңызды элементі ретінде

Ұсынылатын әдебиеттер: 1,2,4,5,6,7,



Апта 2.
Кредит сағат-1.

Тақырып 3. ҚР-ң құқықтық негіздері

Дәріс мазмұны:

1.1. Стандарттаудың негізгі құқықтары

СРСП мазмұны: ҚР-ң стандарттау жөніндегі заңдары

Ұсынылған әдебиеттер: 1,2,3,11


Кредит сағат-2.

Тақырып 4. Қр-ң мемлекеттік стандарттау жүйесі

Дәріс мазмұны:

4.1. ҚР-ң стандарттау жұмысын ұйымдастыру

4.2. ҚР-ң мемлекеттік стандарттау жүйесі

Ұсынылатын әдебиеттер: 1,2,4,5,6,7,5

СРСП мазмұны: ҚР –ң заңдары
Кредит сағат-3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Шет елдердегі стандарттау


    1. Американдық стандарттық және технологиялық ұлттық институты.

    2. Британдық стандарттау институты.

    3. Француздық стандарттау ассоциациясы.

    4. Неміс стандарттау институты.

    5. Өнеркәсіпті стандарттаудың Жапондық үлгісі.

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.

Ұсынылатын әдебиеттер: 1,2,3,6,7



Апта 3.
Кредит сағат-1.

Тақырып 5. Стандарттау жұмыстарын жоспарлау

Дәріс мазмұны:

5.1. Стандарттау жұмыстарын жоспарлау

5.2. Стандарттау бойынша номативтік құжаттар

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,6,7

СРСП мазмұны: ҚР-ң нормативтік құжаттары


Кредит сағат-2.

Тақырып 6. ҚР-ң мемлекеттік стандарты

Дәріс мазмұны:

6.1. Салалық стандарттау

6.2. Ғылыми-техникалық, инженерлік қоғам және т.б. Қоғамдық бірлестіктердің стандарты

6.3. Фирмалық стандарттар

6.4. Мемлекетаралық стандарттар

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,25

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.
Кредит сағат-3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Сапаны басқару жүйесінің стандартизациясы.


    1. Өнім сапасын қамтамасыз ету жүйесінің халықаралық стандартизациясы

    2. Сапаны қамтамасыздандырудың стандарттау жүйесін жетілдіру.

СРСП мазмұны: Жеке жұмыстар тексеру

Ұсынылатын әдебиеттер: 1,2,3,6,7



Апта 4
.
Кредит сағат-1.

Тақырып 7. Мемлекеттік стандарттау

Дәріс мазмұны;

7.1. ҚР МСЖ ұйымдық құрылымы

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,6,7,11

СРСП мазмұны: ИСО стандарттары


Кредит сағат-2

Тақырып 8. Халықаралық және аймақтық стандартау

Дәріс мазмұны:

8.1. Халықаралық стандарттау

8.2. Халықаралық стандарттау ұйымдары, олардың құрлымы және функциялары

8.3. Аймақтық стандарттау. Аймақтық стандарттау ұйымдары

8.4.Халықаралық стандарттар, оларды қолдану варианттары

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,6,7

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.
Кредит сағат- 3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Қызметкер стандарты.

1.1. Қауіп- қатерлер түсінігі

1.2. Бұзақылық, бұзақылық түрлері

СРСП мазмұны: Есептер шығару.

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,6,7


Апта 5.
Кредит сағат- 1

Тақырып 9. Шетелдегі стандарттау

Дәріс мазмұны:

9.1. Британдық стандарттар институты

9.2. Стандарттар мен технологиялардың америкалық ұлттық институты

9.3. Стандарттау бойынша Француз ассоцияциясы

9.4 Неміс стандарттау институты

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,12

СРСП мазмұны: Шетел стандарттары бойынша жеке жұмыстар жазу
Кредит сағат- 2

Тақырып 10. ТМД елдеріндегі мемлекетаралық стандарттау

Дәріс мазмұны:

10.1. Мемлекетаралық стандарттау

10.2 Мемлекетаралық стандарттарды жасау тәртібі, өзгерістер енгізу және оның күшін жою

Ұсынылатын әдебиеттер:4,5,13

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.
Кредит сағат- 3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Экология және стандарттау.

СРСП мазмұны: Жеке тапсырмаларды тексеру

Ұсынылатын әдебиеттер: 5,6,7,9,10
Апта 6.
Кредит сағат-1.

Тақырып 11. Сертификаттау туралы жалпы түсінік

Дәріс мазмұны:

11.1. Сертификаттау дегеніміз не?

11.2. Сертификаттаудың негізгі мақсаттары мен ұстанымдары

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,12

СРСП мазмұны: Бақылау өткізу

Кредит сағат- 2.

Тақырып 12. ҚР-ң мемлекеттік сертификаттау жүйесі

Дәріс мазмұны:

12.1. Сертификаттау саласында қолданылатын негізгі ұғымдар

12.2. ҚР-ң мемлекттік сертификаттау жүйесінің негізгі міндеттері

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,10

СРСП мазмұны: Есептер шығару.
Кредит сағат- 3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Тауар туралы ақпаратты стандарттау және кодтау.


    1. Әлеуметтік серіктестік.

    2. Әлеуметтік серіктіетіктің объективті алғышарттары және пайда болу жағдайлары.

    3. Әлеуметтік серіктестік жүйесіндегі мемлекеттің рөлі.

    4. Әлемдегі әлеуметтік серіктестік.

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,23,24
Аралық бақылау.
Апта 7.
Кредит сағат-1.

Тақырып 13. Өнімнің, қызмет көрсетудің сәйкестігін растау

Дәріс мазмұны:

13.1. Сәйкестікті растау

13.2. Сертификаттау түрлері

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,6,7,5,12,15

СРСП мазмұны: ҚР-ң сертификаттау заңы
Кредит сағат - 2

Тақырып 14. Өнімнің сәйкестігін бекіту тәртібі

Дәріс мазмұны:

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,6,7,8,10

СРСП мазмұны: Туристік қызмет саласындағы сертификаттау
Кредит сағат - 3

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырып: Маркетинг тәжірибесіндегі стандарттау.


    1. Маркетингтік зерттеу және стандарттау.

    2. стандарттау және тұтынушы приоритеті.

СРСП мазмұны: Жеке тапсырмаларын тексеру

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,6,11,13


Апта 8.
Кредит сағат- 1

Тақырып 15. Қызмет көрсетуді сертификатау

Дәріс мазмұны:

Ұсынылатын әдебиеттер:4,5,12

СРСП мазмұны: туристік қызмет көрсетудегі сертификаттау
Кредит сағат-2

Тақырып 16. Сәйкестік сертификаттау декларациясын қабылдау тәртібі

Дәріс мазмұны:

16.1. Сәйкестік сертификаттау декларациясын тіркеу тәртібі

16.2. Сәйкестік сертификаттау декларациясын қабылдау тәртібінің ережелері

16.4. Стационарлық объектілерді күзетпен қамтамасыз ету

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,1,2,3,6,9

СРСП мазмұны: Сертификаттау декларациялары


Кредит сағат- 3

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырып: Сапаны басқару жүйесінің стандартизациясы.


    1. Стандартизацияның халықаралық ұйымы.

    2. Халықаралық электротехникалық комиссия.

    3. Халықаралық стандартизацияға қатысушы халықаралық ұйымдар.

СРСП мазмұны:Сөзжұмбақ құрастыру.

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,13,10
Апта 9.
Кредит сағат- 1.

Тақырып 17. Аккретивтеу

Дәріс мазмұны:

17.1. Аккретивтеу облысында мемлекетаралық тәжірибе

17.2. Аккредетивтің нәтижелерін мойындау

СРСП мазмұны: Аккредетивтеу тақырыбына толығырақ тоқталу


Кредит сағат- 2.

Тақырып 18. Өнімді иденфикациялау

Дәріс мазмұны:

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,6,7,10

СРСП мазмұны: Қызмет көрсетуді сертификаттау мен өнімді сертификаттудың өзара байланысы
Кредит сағат- 3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Стандарттау бойынша аймақтық ұйымдар.


    1. . Стандарттау бойынша жалпы европалық ұйымдар.

    2. .Стандарттау бойынша Скандинаваралық ұйымдар.

    3. Оңтүстік-Шығыс елдерінің халықаралық ассоциациясы

    4. ТМД-ғы стандарттар.

СРСП мазмұны: Бақылау жұмысын өткізу.

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,18,19


Апта 10.
Кредит сағат- 1.

Тақырып 19. Импортталатын өнімдерді сертификаттау

Дәріс мазмұны:

Ұсынылатын әдебиеттер:4,5,12

СРСП мазмұны: Сертификатталған өнімдерге инспекциялық бақылау жүргізу

Кредит сағат - 2.

Тақырып 20. ҚР-да сертификаттаудың даму перспективалары

Дәріс мазмұны:

СРСП мазмұны: ҚР СТ 3.11-2003 «ҚР МСЖ. Жүйенің мемлекеттік тізімін жүргізу тәртібі және оның құрылымы» стандартын оқу


Кредит сағат-3

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Халықаралық стандарттау тәжірибесіндегі өзекті сұрақтар.


    1. Халықаралық стандарттау приоритетінің анықтамасы.

    2. Стандартизацияны ундестіру.

СРСП мазмұны: ҚР СТ 3.0.-2001 «ҚР МСЖ. Негізгі ережелер» стандартын оқу

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,16,17


Апта 11
Кредит сағат- 1.

Тақырып 21. Сапа менеджментінің негіздері

Дәріс мазмұны:

21.1. Сапа түсінігі

21.2. Өнім сапасының көрсеткіштері

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,7,8,9,10

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.
Кредит сағат- 2.

Тақырып 22. Сапа

Дәріс мазмұны:

22.1. Өнім сапасына талаптар

22.2. Сапа кемшіліктері

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,6,7,8,12

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.
Кредит сағат- 3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Сертификаттаудың иәні және мазмұны.


    1. Негізгі түсініктер мен терминдер

    2. Міндетті және ерікті сертификацияның маңызы.

    3. саудадағы техникалық тосқауылдар және сертификация.

СРСП мазмұны: Түрлі жағдайларға байланысты тапсырмалар орындау.

Ұсынылатын әдебиеттер:4,6,7
Апта 12.
Кредит сағат- 1.

Тақырып 23. Сапа

Дәріс мазмұны:

23.1. Сапа бойынша өнім градациясы

23.2. Өнім сапасының критериилары

23.4 Сапа басқару обьектісі ретінде

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,6,7,11,15,18,20

СРСП мазмұны: ПМГ 36-2001 «ТМД мемлекеттерінде сәйкестік сертификатын мойындау тәртібі»


Кредит сағат- 2.

Тақырып 24. Өнім сапасын бақылау

Дәріс мазмұны:

24.1. Өнімді бақылау және зерттеу

24.2. Өнім сапасының статистикалық әдістермен анализдеу

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,6,12,16,19

СРСП мазмұны: өнім сапасының статистикалық әдістері
Кредит сағат-3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Шет елдердегі сертификация.


    1. Германиядағы сертификация.

    2. Франциядағы сертификация.

    3. Жапониядағы сертификация.

    4. АҚШ-ғы сертификация.

СРСП мазмұны: Бақылау жұмысын жасау.

Ұсынылатын әдебиеттер: 4

Апта 13.
Кредит сағат- 1.

Тақырып 25. Өнім сапасы

Дәріс мазмұны:

25.1. Сапаны бақылаудың статистикалық әдістері

25.2. Сапаның инструменттері

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,15

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.
Кредит сағат- 2

Тақырып 26. Сапаны басқару

Дәріс мазмұны:

26.1. Сапа менеджментін құру және дамыту

26.2. Сапаны басқарудаың халықаралық басқару

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,6,21,22

СРСП мазмұны: Өткен сұрақтар бойынша есептесу.
Кредит сағат-3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Халықарлық сертификация.


    1. Сертификация облысында ИСО-ның қызметі.

    2. Спорттық, аңшылық қаруға халықаралық сертификаттау жүйесі.

    3. Халықаралық аккредетив жүйесі.

СРСП мазмұны: Бақылау жұмысын өткізу.

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,21
Апта 14.
Кредит сағат- 1.

Тақырып 27. Сапаны басқару

Дәріс мазмұны:

27.1. Сапа менеджментінің қазіргі концепциясы

27.2. Сапа бойынша ұлттық марапаттаулар мен сыйақылар

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,5,21,22,23,24,25

СРСП мазмұны: Есептер шығару


Кредит сағат- 2.

Тақырып 28. Сапа менеджментінің жүйесі

Дәріс мазмұны:

28.1. ИСО серии 9000 стандарт талаптарына сапа менеджмент жүйесіні сай болуы

28.2. Сапа менеджменті жүйесінің стандарты

Ұсынылатын әдебиеттер: 5,6,7,21,23,24

СРСП мазмұны: Туристік фирмадағы стандарттау
Кредит сағат- 3.

Практикалық жұмыс мазмұны:

Тақырыбы: Экологиялық сертификаттау.


    1. Әлеуметтік серіктестік жүйесіндегі Бас келісім шарттың ролі.

    2. Тарифтік келісім шарттың салалық және аймақтық сипаттамасы.

    3. Кәсіпорындағы ұжымдық келісім шарт.

СРСП мазмұны: Бақылау жұмысын өткізу.

Ұсынылатын әдебиеттер: 5,6,7
Апта 15

Кредит сағат- 1.

Тақырып 29. Сапа менеджменті жүйесі

Дәріс мазмұны:

29.1. Сапа менеджмент жүйесінің негізгі принциптері

29.2. Сапа менеджменті жүйесі
СРСП мазмұны: Туризмдегі сертификаттау
Кредит сағат- 2.

Тақырып 30. Сапа менеджментіне талаптар

Дәріс мазмұны:

30.1. Сапа менеджментіне қойылатын талаптар

30.2. Сапа менеджмент жүйесіндегі құжаттар

30.3. Сапа менедменті жүйесін жақсартуға ұсыныстар

Ұсынылатын әдебиеттер: 6,7,8,9,10,12

СРСП мазмұны: Сапа менеджментінің жүйесін кәсіпорындарға енгізу мақсаты



Кредит сағат- 3.

Практикалық жұмыс мазмұны:



    1. Тақырыбы: ҚР-ң сертификаттау жөніндегі заңдарына талдау жасау

СРСП мазмұны: Бақылау жұмысын өткізу


ҰСЫНЫЛАТЫНӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Негізгі
1. «Основы стандартизациии, метрологии, сертификации и менеджмента качества» . Учебное пособие , Алматы- Казахстанская ассоцияция, 2003
2. «Основы стандартизации, сертификации и метрологии», Г. Крылова, М. , «Тексеру», 1998 г
3. Аскаров Е.С . Стандартизация, метрология и сеотификация. Алматы, ТОО «Печатный дом «Домино», 2005.-277 с

  1. Сергеев А.Г., Латышев М.В. Сертификация.-М. Логос, 2001.-264 б

  2. ҚР «Техникалық реттеу туралы» Заңы, 9- қараша 2004 жыл (603-2)

  3. ҚР СТ 3.0-2001 «ҚР МСЖ. Негізгі ережелер»



Қосымша
7. ҚР СТ 3.4-2003 «ҚР МСЖ . Өнімнің сәйкестігін бекіту тәртібі».

  1. 8. ҚР СТ 3.5-96 «Қызмет көрсетуді сертификаттау. Негізгі ережелер»

  2. 9. ҚР СТ 3.9-2004. «ҚР МСЖ. Импортталатын өнімнің сәйкестігін бекіту»

10. ҚР СТ 3.18-2004 «ҚР МСЖ. Машина жасау өнімдерін сертификаттау. Негізгі ережелер»

11. ҚР СТ 3.25-2001 «Өнім мен қызмет көрсетуді сәйкестік белгісімен маркілеу тәртібі»

12. ҚР СТ 7.2-2000 «ҚР МСЖ. Сертификаттау органдарына талаптар және оларды аккредитациялау тәртібі»

13. ПМГ 36-2001 «ТМД мемлекеттерінде сәйкестік сертификатын мойындау тәртібі»



1.6 Білімді бағалау жөніндегі мәлімет

Білім бағалау мәліметінде білім бағалау шкаласы, критериясы, жұмыс түрлерінің тізімі және осы жұмыстарды орындау талаптары беріледі.

Әдетте силлабуста келесі мәліметтер көрсетіледі:


    • барлық жұмыс түрлерін бағалау ережесі (максималды балл, айыптық және көтермелеу балдары);

    • қорытынды (емтихан) бағасын қою критериялары және аппеляция ережесі;

    • сабаққа кешігу, сабақты қалдыру, дәрісханадағы тәртіп, жұмысты кеш тапсыру, емтиханға қатыспау т.б. мәселелер.

Бағалау саясаты

Бағалау саясаты келесі принциптерге негізделу керек: шынайлық, әділдік, айқындылық, икемділік, жоғары дифференциация.

Қорытынды бағалауға рейтингтік бақылау және емтихан кіреді.

Ќорытынды бағалау мен рейтингті бақылау


  • Семестрдің 7(8) аптасында (1-7 апта нәтижесі бойынша) және 15 аптада (8-15 апта нәтижесі бойынша) оқытушы 100 балдық шкала бойынша рейтингті бақылау нәтижелерін шығарады және оқытушы өткізген рейтингке қойылатын баға, ағымды, рубеждік бақылау балдарының сомасын көрсетеді.

  • Қорытынды баға мына формула бойынша есептеледі

U = [(P1 +P2) / 2] * 0,6 + E * 0,4

P1 - бірінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

P2 - екінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

Е – емтихандағы бағалаудың цифрлік эквиваленті

Яғни 30% (1 рейтинг) + 30% (2 рейтинг) + 40% (емтихан).

Білімді бағалау схемасы»






Бағалау критериясы

Бағалау түрі

Жұмыс баллы

Орындалатын жұмыс саны

1

Дәріске қатысу белсенділігі

100

30

2

Практикалық сабақта белсенділік

100

15

3

СОӨЖ – ның белсенділігі

100

23

4

Жеке жұмыс (реферат)

100

2

5

Презентация

100

2

6

Бақылау жұмысы

100

2

7

Промежуточная аттестация (Р1, Р2)

100

Среднеарифметическая сумма всех оценок

8

Текущий контроль

(Р1+Р2)/2




9

Рейтинг допуска

Текущий контроль* 0,6




10

Итоговый контроль (экзамен)

100*0,4




11

Қорытынды

Рейтинг допуска + итоговый контроль




Семестр барысында екі аралық бақылау жүргізіледі 7(8) және 15 апталарда.

Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).

Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер сомасы ретінде анықталады.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)

Студенттердің білімі келесі кесте бойынша бағаланады:


Бағалау

Бағаның әріптік баламасы

Бағаның сандық баламасы

Бағаның проценттік баламасы

Бағалаудың дәстүрлі жүйесі

A

4,0

95-100

өте жақсы

A-

3,67

90-94

B+

3,33

85-89

жақсы

B

3,0

80-84

B-

2,67

75-79

C+

2,33

70-74

қанағаттанарлық

C

2,0

65-69

C-

1,67

60-64

D+

1,33

55-59

D

1,0

50-54

F

0

0-49

қанағаттанарлықсыз



1.7 Курс саясаты және іс-жосығы (процедурасы)

Курс саясаты оқу процесінің жоғарғы тиімділігін қамтамасыз етуге тиісті және барлық студенттер үшін міндетті. Әрбір оқытушы студенттерге сабақ барысында тәртіп ережелерін, оқытушымен және б1асқа студенттермен өзара қатынастарын ұстаудағы өзіндік жүйесін талап етеді.


Студенттерге қойылатын талаптар:

Курс бойынша жоғары балл алу үшін әрдайым жұмыстану қажет. Себебі пән бойынша баға жалпы семестр бойы жинақталады. Сабаққа белсенді қатысып, барлық тапсырмаларды нақты, дұрыс, ұқыпты, толық орындаған жағдайда студентке жоғары баға қойылады. Студент әрбір кредит сағат бойынша жинаған балдарын есептеп жүру қажет (жоғарыда көрсетілген пән бойынша білімді бағалау және апталық тақырыптық кесте бойынша)

1. Сабаққа қатысу

Студент сабаққа қатысуға міндетті. Қалдырылған сабақтар пәннің оқу-әдістемелік кешенінде көрсетілгендей толық көлемде орындалу қажет. Пәннің 3/1 себепсіз қалдырса, курстан шығарылады.

2. Аудиториядағы тәртіп

Студент сабаққа кешікпеу, сабақ уақытында сөйлеспеу, газет оқымау, ұялы телефоның сөндіру, оқу үрдісіне белсенді қатысуы қажет.

3. Үй тапсырмасы

Үй тапсырмасы міндетті түреде көрсетілген мерзімде орындалуы қажет. Үй тапсырмалары негізінде қорытынды баға шығарылады.

4. Жеке тапсырмалар

Семестрлік жеке тапсырмалар міндетті болып табылады. Олар реферат (баяндама, хабарлама т.б.) ретінде орындалып, қорғалады. Бұл тапсырмалардың әрқайсысы бағаланып, қорытынды баға шығарылады.

5. Бақылау жұмысы.

Бақылау жұмысы сабақ уақытында орындалып, тапсырылады. Студенттердің білімін бақылау негізінен тест тапсырмаларын орындату арқылы тексеріледі.

6. Пікірлесу.

Пікірлесу әр топта кесте бойынша жүзеге асады. Студенттердің білімін бақылау тест тапсырмаларын орындату арқылы жүргізілуі мүмкін.




1.8.1 1-7 апталардағы тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары.
1
2. ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ

Кафедра Экономика және кәсіпкерлік ұйымдастыру

Алтаякова Салтанат Нуралиевна

Пән: Стандарттау және сертификаттау

Кредит саны 3





Әдебиет атауы


Барлығы


Ескерту


кітапханада


кафедрада


Студенттердің қамтылу пайызы (%)

Электронды түрі


1

2

3

4

5

6

7

1

«Основы стандартизации, сертификации и метрологии» . Учебное пособие . Алматы, казахстанская ассоциациясы, 2003 г


2

-

0,11







2

«Основы стандартизации, сертификации и метрологии», Г. Крылова, М. , «Тексеру», 1998 г

1

-

0,17







3

Аскаров Е.С . Стандартизация, метрология и сеотификация. Алматы, ТОО «Печатный дом «Домино», 2005.-277 с

4

-

0,18







4

Сергеев А.Г., Латышев М.В. Сертификация.-М. Логос, 2001.-264 б


2

-

0,11






3. ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ






Жұмыс түрі

Тапсырманың мақсаты мен мазмұны


Ұсынылатын әдебиеттер

Орындау мерзімі және тапсыру уақыты (аптасы)

Балл

Бақылау түрі

1

Реферат

Тақырып бойынша негізгі баяндама

Семинар тақырыбына байланысты

3 апта

5% (үй тапсырмасы түрінде беріледі)

Реферат және баяндама

2


ОЖСӨЖ тапсырмаларын орындау

(барлығы 12 тапсырма)



Талдау және танымдық қабілеттерін арттыру

Семинар тақырыбына байланысты

ОЖСӨЖ кестесі бойынша берілген уақыт шеңберінде


Тақырып бойынша

1 – 4% дейін (аралық бақылау түрі ретінде)



Тапсырмалардың орындалуын, сұрақтарға жауап беру қабілетін тексеру

3


Жазба жұмыс түрінде аралық бақылау

Ойлау қабылетін тексеру

Бірінші жұмыс 1 – 4 тақырыптарға байланысты

Екінші жұмыс 5 – 11 тақырыптарға байланысты



семинар


Тапсырмалар саны бойынша әрбір жұмыс 8% бағаланады

Жазба жұмысын тексеру

4

Емтихан

Білімді кешенді тексер







Тест






4. ГЛОССАРИЙ

Стандарттау және сертификаттау пәні бойынша глоссарий



Қазақ тілінде

Орыс тілінде

Ағылшын тілінде

1

2

3

Жоспарлау

Планирование

planning

Кәсіпорын

Фирма

firm

Стратегия

Стратегия

Strategum

Қаржы

Финанс

finance

Бизнес-жоспар

Бизнес-план

Bizness

Болжау

прогназирование

forecast

Баланстық жоспар

Планирование баланса

statement planning


5. ПӘН БОЙЫНША ДӘРІСТЕРДІҢ КОНСПЕКТІСІ
Кредиттік білім беру жүйесі жағдайында дәрісханалық сабақ жүргізу уақытының саны қысқарады. Студенттің білім сапасына ерекше назар аударылу қажет. Бұл үшін оқытушы пәннің мазмұнын қайта қарап, оқыту әдістері мен құралдарын өзгерту тиіс.

Ең алдымен оқытушы дәріс сабақтарын толық жоспарлап, байланыс сағаттарын күрделі, негізгі, проблемалық сұрақтарға арнауы керек. Игеруге күрделі материалдар ОЖСӨЖ-да қарастырылады, ал жеңілдеу болып табылатын сұрақтар СӨЖ-да дайындалады.

Осы жағдайда проблемалық дәрістерді оқу өзектілігі жоғарылайды. Проблемалық дәріс сабақ студенттердің танымдық-ой қызметін дамытуды көздейді және интерактивті оқу әдістеріне сүйенеді.

Дәрісті оқу барлық қолайлы тәсілдерді: интерактивті әдістерді, мультемедиялық технологияларды, көрнекі құралдарды, фильмдерді, техникалық оқу құралдарын (ТОҚ), демонстрациялық және қосалқы материалдарды қолдануды талап етеді. Бұл материалдар оқу мәліметтерін есте сақтап қалу қабілетін жоғарылатады.

Сабаққа дейін оқытушы дәріс конспектілерін, үлестіретін материалдарын, слайдтарын, тестілерін, есептерін т.б. дайындауға міндетті.

Дәріс конспектісінің құрылысы:



  • тақырыптың атауы,

  • дәрістің мақсаты,

  • тірек сөздер,

  • негізгі сұрақтар және қысқаша мазмұны,

  • дәріс мазмұнын көрсететін сызбалар,

  • өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар,

  • ұсынылған әдебиеттер тізімі.

Үлестіретін материалда

  • тақырыбты

  • кредит сандарын

  • оқытушының аты – жөнін

  • әдебиеттерді көрсету қажет.

6. ПРАКТИКАЛЫҚ, СЕМИНАРЛЫҚ, ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ СТУДИЯЛЫҚ САБАҚТАРҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
Әдістемелік нұсқауда оқу әрекетін орындау әдістемесі, оқу процесін жүзеге асыруы көрсетіледі немесе нақты тапсырманы орындау барысы түсіндіріледі. Олар оқу әрекетінің мақсатын анықтайды және материалға қойылатын нормативті талаптарды белгілеуге тиісті.

7. СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫНА (СӨЖ) АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР

СӨЖ – дидактикалық тапсырмаларды өз бетімен орындауға, танымдық қабілетті арттыруға және белгілі бір ғылым саласысына байланысты білімін толықтыруға негізделген оқу процесінің ерекше бір түрі.

СӨЖ шығармашылық белсендікті, логикалық ойлауды дамытуды қамтамасыз ететін практикалық тапсырмаларды жүзеге асырумен байланысты болып табылады.

СӨЖ оқытушының қатысуымен (ОЖСӨЖ) аудиториядан тыс және оқытушысыз аудиториядан тыс (СӨЖ) сабақтардан тұрады.

СӨЖ материалдарының түрлері кафедраның профессор-оқытушылар құрамымен жасалып, келесі құжаттарды қамтиды:


  • пәннің оқытылу кезеңін түгел қамтитын сөж кестесі

  • типтік және жұмыс оқу бағдарламарының негізгі бөлімдеріне сай келетін тапсырмалар жүйесі

  • рефераттардың, баяндамалардың, шығармашылық жұмыстардың тақырыптары

  • негізгі және қосымша әдебиеттердің тізімі

  • кеңес түрлері

  • бақылау түрлері

  • бағалау критериялары, орындалатын жұмыстың көлемі және оны тапсыру уақыты т.б.

СӨЖ ЖОО-ның нормативті құжаттарының негізінде (оқу бағдарламасы) ұйымдастырылады.

СӨЖ-дің ұйымдастырылуы



  • библиографиялық мәліметтерді өңдеумен (картотеканы дайындау),

  • жазбаша жұмыстарды дайындаумен (реферат, баяндама, бақылау тапсырмалары, аннотация),

  • ғылыми жобаны өндеумен (семестрлік, курстық, дипломдық жұмыстар, проблемалық мақалалар),

  • виртуальдық жұмыстарды іздестірумен (интернет жүйесі және локальды желі арқылы),

  • жеке аудированиямен (лингофон жүйесі және медиатека арқылы),

  • электрондық курстың материалын меңгерумен (компьютерлік жүйе арқылы),

лабораториялық тәжірибені еңгізумен (спортық кешен арқылы) байланысты.

Тақырыптары, тапсырмалары, түрлері, сағат саны көрсетілген өзіндік жұмыстар силлабусқа енгізілген.


Реферат тақырыптары

  1. ҚР-да стандарттау жүйесінің дамуы

  2. ҚР-да сертификаттау жүйесінің дамуы

  3. Сертификаттаудың құқықтық нормативтік базасы

  4. Сертификаттау органдарын аккредитациядан өткізу

  5. Сертификаттау процедурасына қатысушылар

  6. Сертификатау жүйесі

  7. ИСО 14001 халықаралық стандарты бойынша экологиялық менеджменті жүйесін сертификаттау

  8. Шет мемлекеттегі сертификатау жүйесі

  9. Халықаралық деңгейдегі сертификаттау жұмыстары

  10. Сапа жүйесін кәсіпорындарға енгізудің тиімділігі

  11. Сапа жүйесің модельінің стандарттары

  12. ҚР –да сапа жүйесінің сертификаттаудың дамуы

  13. Автокөлік құралдарын сертификаттау

  14. Жеңіл өнеркәсіп өнімдерін сертификаттау

  15. Мұнай өнімдері сертификаттау



8. БІЛІМДІ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР


  1. Обьектінң функционалдық арналуына байланысты орнатылған қажеттілікті қанағаттандыратын қасиеттерінң жиынтылығы не деп аталады?

  2. Өнімді дайыдау және пайдалану кезіндегі өзара байланысты процесстердің жиынтығы?

  3. Қазіргі кезде қолданынылатын сапа жүйесі қай стандарт негізінде орнатылған ?

  4. ИСО 9000 стандартаының негізінде орнатылған сапа жүйесінң ұстанымы

  5. Алғаш сертификаттау ұғымына қандай анықтама берді?

  6. «Сертификаттау» латын сөзінен аударғанда нені білдіреді?

  7. «Стандарттау » латын сөзінен аударғанда нені білдіреді?

  8. Сертификаттауға қандай қасиет тән болуы қажет ?

  9. Сертификаттау бойынша жұмысқа қатысушыларды неше жаққа жіктейді?

  10. Сертификаттау жүйесінде «бірінші жақ» болып кім табылады?

  11. Сертификаттау жүйесінде «екінші жақ» болып кім табылады?

  12. Сертификаттау жүйесінде «үшінші жақ» болып кім табылады?

  13. Процедура, сынақ, ереже –бұл?

  14. Сертификаттау жүйелері қандай деңгейде жүргізіледі?

  15. Сертификаттау процессі қай жылдардан бастап жүргізілді?

  16. Стандарттау жүйелері қандай деңгейде жүргізіледі?

  17. Стандарттау процессі қай жылдардан бастап жүргізілді?

  18. Сертификатау саласындағы негіз қалаушы стандарт?

  19. Сертификаттау органдары болып?

  20. Сертификаттау органың функциясы?

ҚОРЫТЫНДЫ


Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен құрамына қойылатын жалпы талаптар студенттердің танымдық қызметтерінің психология-педагогикалық концепциясы мен гуманитарлық және жаратылыстану пәндерінің әдістемелік оқыту жүйесінің өзіндік ерекшеліктері негізінде анықталады.

Пәннің оқу-әдістемелік кешені құрылымының әр компонентіне төмендегідей талаптар қойылады:



  • материал типтік бағдарламаға сай ізділікпен берілуі тиіс;

  • материалдың мазмұны қазіргі заманғы оқу-әдістемелік және ғылыми аспектілерге сай болуы тиіс;

  • дидактикалық материалдар, есептер мен жаттығулар жинақтары деңгейлі дифференциацияны жүзеге асыруға, шығармашылық белсенділікті дамытуға бағытталуы тиіс;

  • пәнаралық және пәнішілік байланыстар сақталуы тиіс.


10.Оқу, диплом алды өндірістік сарманнан өту бойынша есептік құжаттардың түрлері.(егер пән ерекшелігі талап етілсе). Жоқ
11. Студенттердің білімін бағалау жөніндегі мәлімет
Білім бағалау мәліметінде білім бағалау шкаласы, критериясы, жұмыс түрлерінің тізімі және осы жұмыстарды орындау талаптары беріледі.

Әдетте силлабуста келесі мәліметтер көрсетіледі:



    • барлық жұмыс түрлерін бағалау ережесі (максималды балл, айыптық және көтермелеу балдары);

    • қорытынды (емтихан) бағасын қою критериялары және аппеляция ережесі;

    • сабаққа кешігу, сабақты қалдыру, дәрісханадағы тәртіп, жұмысты кеш тапсыру, емтиханға қатыспау т.б. мәселелер.

Бағалау саясаты

Бағалау саясаты келесі принциптерге негізделу керек: шынайлық, әділдік, айқындылық, икемділік, жоғары дифференциация.

Қорытынды бағалауға рейтингтік бақылау және емтихан кіреді.

Ќорытынды бағалау мен рейтингті бақылау


  • Семестрдің 7(8) аптасында (1-7 апта нәтижесі бойынша) және 15 аптада (8-15 апта нәтижесі бойынша) оқытушы 100 балдық шкала бойынша рейтингті бақылау нәтижелерін шығарады және оқытушы өткізген рейтингке қойылатын баға, ағымды, рубеждік бақылау балдарының сомасын көрсетеді.

  • Қорытынды баға мына формула бойынша есептеледі

U = [(P1 +P2) / 2] * 0,6 + E * 0,4

P1 - бірінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

P2 - екінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

Е – емтихандағы бағалаудың цифрлік эквиваленті

Яғни 30% (1 рейтинг) + 30% (2 рейтинг) + 40% (емтихан).

Курс бойынша жоғары балл алу үшін әрдайым жұмыстану қажет. Себебі пән бойынша баға жалпы семестр бойы жинақталады. Сабаққа белсенді қатысып, барлық тапсырмаларды нақты, дұрыс, ұқыпты, толық орындаған жағдайда студентке жоғары баға қойылады. Студент әрбір кредит сағат бойынша жинаған балдарын есептеп жүру қажет (жоғарыда көрсетілген пән бойынша білімді бағалау және апталық тақырыптық кесте бойынша)



1. Сабаққа қатысу

Студент сабаққа қатысуға міндетті. Қалдырылған сабақтар пәннің оқу-әдістемелік кешенінде көрсетілгендей толық көлемде орындалу қажет. Пәннің 3/1 себепсіз қалдырса, курстан шығарылады.



2. Аудиториядағы тәртіп

Студент сабаққа кешікпеу, сабақ уақытында сөйлеспеу, газет оқымау, ұялы телефоның сөндіру, оқу үрдісіне белсенді қатысуы қажет.



3. Үй тапсырмасы

Үй тапсырмасы міндетті түреде көрсетілген мерзімде орындалуы қажет. Үй тапсырмалары негізінде қорытынды баға шығарылады.



4. Жеке тапсырмалар

Семестрлік жеке тапсырмалар міндетті болып табылады. Олар реферат (баяндама, хабарлама т.б.) ретінде орындалып, қорғалады. Бұл тапсырмалардың әрқайсысы бағаланып, қорытынды баға шығарылады.



5. Бақылау жұмысы.

Бақылау жұмысы сабақ уақытында орындалып, тапсырылады. Студенттердің білімін бақылау негізінен тест тапсырмаларын орындату арқылы тексеріледі.



6. Пікірлесу.

Пікірлесу әр топта кесте бойынша жүзеге асады. Студенттердің білімін бақылау тест тапсырмаларын орындату арқылы жүргізілуі мүмкін.


12. Оқу сабақтарын бағдарламалық және мультимедиямен жүргізу. (пәннің мазмұнына байланысты). ОӘК – ні кітапхана және кафедра кабинеттерінде бар.

13.Мамандандырылған аудитория, кабинет және лабораториялар. № 2 корпус, аудитория № 301,308


ҚОРЫТЫНДЫ
Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен құрамына қойылатын жалпы талаптар студенттердің танымдық қызметтерінің психология-педагогикалық концепциясы мен гуманитарлық және жаратылыстану пәндерінің әдістемелік оқыту жүйесінің өзіндік ерекшеліктері негізінде анықталады.

Пәннің оқу-әдістемелік кешені құрылымының әр компонентіне төмендегідей талаптар қойылады:



  • материал типтік бағдарламаға сай ізділікпен берілуі тиіс;

  • материалдың мазмұны қазіргі заманғы оқу-әдістемелік және ғылыми аспектілерге сай болуы тиіс;

  • дидактикалық материалдар, есептер мен жаттығулар жинақтары деңгейлі дифференциацияны жүзеге асыруға, шығармашылық белсенділікті дамытуға бағытталуы тиіс;

  • пәнаралық және пәнішілік байланыстар сақталуы тиіс.

жүктеу 291 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау