№113 (5776) 21 ЋЫРКЉЙЕК 2019 ЖЫЛ
almaty-akshamу.kz
almaty-aksham@mail.ru
12
ЋАЛА ЖЌНЕ ИМАН
Мен Таушелекте (Саты мен Ћџрметi
ауылдарында) туып, сол жерде кiндiгiм
кесiлгенiн маћтаныш етемiн. Балалыћ
шаѕымныѓ бќрi сонда ттi. Мљмкiн
сондыћтан болар, туѕан жер мен скен
елге жылына 2-3 рет барып ћайтпасам,
кѓiлiм кншiмейдi. Биыл да љш рет
бардым. Оныѓ бiрi – Ћџрметi ћазаћ орта
мектебiнiѓ 95 жылдыћ тойына ћатысу љшiн,
екiншiсi – Qazaqstan телекомпаниясы
здерiнiѓ «Келбет» баѕдарламасы
бойынша мен туралы ћысћа метражды
телефилм тљсiру љшiн, љшiншiсi – кiшi
ћызым Раушан мен кљйеу балам Арманѕа
жќне немерем Димашћа атасыныѓ туып-
скен жерiн крсету љшiн.
Ќр барѕан сайын ауылымды, ауылдастарымды
к+рiп, туѕан-туыстарѕа сќлем берiп, саѕынышым
басылѕаннан кейiн аттыѓ басын бџрар баѕытымыз –
К+лсай к+лi мен Ћайыѓды к+лдерi. Маћсат – соларды
к+рiп, к+зiмiздiѓ ћџрышын ћандырып ћайту.
Ћашан барсам да, ћай к+лге барсам да, к+ретiнiм –
ћаптап жљрген туристер мен ћонаћтар, шет елден
келген саяхатшылар. К+л жаѕасында дќл iрi-iрi
ћалалардыѓ к+шелерiндегiдей ерсiлi-ћарсылы сеѓдей
соѕылысып жљрген адамдар. Бiреулер суретке тљсiп
жатыр. Екiншiлер ћайыћћа отырып, серуендеп жљр.
Љшiншiлер аттысы бар, жаяуы бар, ћия жолмен
шџбап бара жатыр.
«К+лсай к+лдерi» џлттыћ табиѕи парктiѓ дирек-
торы Ќмiржан Малабеков мырзаѕа, оныѓ мамандары
мен ћызметкерлерiне рахмет. К+лдердiѓ жаѕасына
тќртiп орнатћан. Айналасы тап-таза. Туристерге
ћызмет к+рсетуге арналѕан аћ шаѓћан ћазаћ љйлер ћаз-
ћатар тiгiлген. Соѓѕы кезде аѕаштан 8-9 жаѓа коттедж-
дер салыныпты. Авток+лiктер тџратын алаѓ бiр б+лек.
Оныѓ сырты ћоршалѕан. Экологияныѓ бџзылмауын
ескерiп, ћорыћ ћызметкерлерi к+лдiѓ жаѕасына
машиналарды рџћсатсыз жiбермейдi екен. Мџныѓ да
дџрыс шешiм болѕандыѕы с+зсiз. Туристердiѓ арасында
ћорыћ ћызметкерлерi де жљр. Олар демалушыларѕа
баѕыт-баѕдар сiлтейдi. Ћай жерге отыруѕа, ћай жаћћа
ћарай ћыдыруѕа болатынын айтады. Сонымен бiрге,
тазалаћты саћтауѕа да шаћырады.
Ал Ћайыѓды к+лiне байланысты дабыл ћаѕылатын
ерекше бiр жаѕдай бар. Ол – к+л суыныѓ жылдан-
жылѕа сарћылып, азайып бара жатћандыѕы.
Мен биылѕы жылдыѓ +зiнде Ћайыѓды к+лiне екi
рет бардым. Бiрiншiсi – маусым айыныѓ басында,
екiншiсi – тамыз айыныѓ соѓында. Бiрiншi барѕанда
к+л суы мол болмаса да, ќдепкi ћалпында болатын. Су
толћыны жаѕаны шылп-шылп џрып жатћан. Екiншi
барѕанда к+л суын к+рiп, к+ѓiлiм ћџлазып ћалды. Су
жиегi бiр жарым метрдей шегiнiп кетiптi.
Кљдiктенiп, к+лдiѓ бiткен, +зен суыныѓ аѕып
шыћћан жерiне ерiнбей бардым. Aзеннiѓ арнасы
тереѓдеп кеткен сияћты. К+лдiѓ аяћталѕан жерiнде
шiруге жаћын екi ћараѕай к+лденеѓ жатыр. Маѕан к+л
Бiр-бiрiмен таласа бой ктерген Ћаратау
тауларыныѓ биiгiнен Билiклге ћарасаѓ
табиѕат ана тудырѕан кереметке ерiксiз
куќ боласыѓ. Бљгiнде сол бiр кереметтiѓ
жќй-кљйi ћандай екендiгi кпшiлiгiмiзге
беймќлiм. Жамбыл облысында
орналасћан, ћайталанбас табиѕат ананыѓ
керемет жаратылыстарыныѓ бiрi – Билiкл
клi бљгiнде ћџрдымѕа кетуде.
Менiѓ балалыћ шаѕымныѓ естелiгi болып ћалѕан
Билiк+лдiѓ жаѕдайы +ткен ѕасырдыѓ екiншi жарты-
сына дейiн едќуiр жаћсы болатын. К+лдiѓ жаѕалауына
Тараз ћаласынан жќне де басћа жаћын-алыс аймаћ-
тардан келген адамдар балыћ аулап, Билiк+лдiѓ м+лдiр
тџныћ суына шомылатын. Асыр салып, ойнаћтаѕан
балалар ћџмѕа аунап, љлкендер жаѕы сол ћџмѕа
ћыздырынып, демалыстарын +ткiзетiн. Мен де сол
+ѓiрдiѓ тумасы болѕандыћтан, бљкiл балалыћ шаѕымыз
Билiк+лдiѓ толћындарымен алысып, жаѕалауында
ќртљрлi ойындар ойнаумен +ткiзушi едiк. Осыныѓ
барлыѕы саѕымѕа айналып, келмеске кеттi. XIX ѕасырда
Билiк+л к+лiнде ќр тљрлi балыћ ауланып, Ћазаћстан-
ныѓ барлыћ аймаћтарын жќне жергiлiктi тџрѕындарды
балыћ +нiмдерiмен ћамтамасыз еткен болатын.
К+лдегi апаттыѓ басты кiнќлiлерi химиялыћ
+неркќсiп кќсiпорындары болды, олар тоннамен мџнда
+з ћалдыћтарын к+лге аѕызып, Билiк+лдi химиялыћ
зауыттыѓ ћалдыћтарын жинаћтаушы аймаћћа айнал-
дырѕан едi. Нќтижесiнде олар ластаушы заттар концен-
трациясыныѓ +те жоѕары деѓгейiн ћалыптастырды.
1983 жылдан бастап Билiк+л таза су ћоймасы ћата-
рынан шыѕып, Ћазаћстан Республикасыныѓ еѓ лас су
айдындары ћатарына кiрдi.
Aйткенi, Ћазаћстан Республикасы Жамбыл
облысы бойынша Энергетика министрлiгi «Ћазгид-
ромет» орталыѕыныѓ мќлiметi бойынша ћазiргi
жаѕдайда сульфаттар 5,5 ПДК (шектi жол берiлетiн
шоѕырлану), фториттер 1,5 ПДК (шектi жол берiлетiн
шоѕырлану), ауыр металдар ћџрамынан мыс 1,7 ПДК
(шектi жол берiлетiн шоѕырлану), цинк 1,3 ПДК
(шектi жол берiлетiн шоѕырлану), фенолдар 1,5 ПДК
( ш е к т i ж о л б е р i л е т i н ш о ѕ ы р л а н у ) ж ќ н е м џ н а й
БЉГIНГI ДЏЅА:
Уа, Раббым! Бiзге
тура жол нќсiп ет!
Сен – Жомартсыѓ.
Ќр тљрлi
жамандыћтардан бiздi
аман ете г р!
Нќпсiмiзге мџрсат
берме.
Бiзге кiшiпейiлдiлiк
нќсiп ет.
«Мљмiндерге: К+кiректерiѓдегiнi (ниет-
пиѕылдарыѓды) жасырсаѓдар да, жария етсеѓ-
дер де, бќрiбiр Алла Таѕала бќрiн бiледi. Сон-
дай-аћ, Ол – жетi ћат аспан мен жердегiнiѓ бќ
рiн бiледi. Алланыѓ ћџдiретi бќрiне толыћ
жетедi» – деп айт. («Ќли Имран» сљресi, 29-
аят).
БЉГIНГI АЯТ:
Апта кљнi
Таѓ
Кљннiѓ
Бесiн Екiнтi Аћшам Ћџптан
шыѕуы
21 ћыркљйек сенбi
05:19
06:35
12:49
17:06
18:56
20:12
22 ћыркљйек жексенбi
05:20
06:36
12:48
17:04
18:54
20:10
23 ћыркљйек дљйсенбi
05:21
06:37
12:48
17:03
18:52
20:08
24 ћыркљйек сейсенбi
05:22
06:38
12:47
17:01
18:50
20:06
25 ћыркљйек сќрсенбi
05:24
06:39
12:47
17: 00 18:48
20:04
26 ћыркљйек бейсенбi
05:25
06:40
12:47
16:58
18:47
20:02
27 ћыркљйек жџма
05:26
06:41
12:46
17:57
18:45
20:00
28 ћыркљйек сенбi
05:27
06:43
12:46
17:55
18:43
19:58
АПТАЛЫЋ НАМАЗ КЕСТЕСI:
21 – 28 ћыркљйек
Шет ел жаѓалыћтары
Алаћандай ѕана
Ћџран
15 млн. рубльге
баѕаланып отыр
Avito деп аталатын тегiн жарна-
малар порталында Челнов жаѕа-
лауыныѓ тџрѕыны ата-бабасынан
мџра болып келе жатћан кiшкене
Ћџран нџсћасын саудаѕа шыѕа-
рыпты. Шамамен 200-300 жыл
бџрын жасалѕан жќдiгердiѓ ћџны 15
млн. рубльге баѕаланѕан.
Алаћанѕа сиып кететiн кiшкене
Ћџранныѓ +лшемi шамамен 2,5см.
х 2см.-дей ѕана. Параћтарыныѓ
саны 300-ге жуыћ. Кљмiстен
ћџйылѕан сыртћы ћаптамасы мен
арнайы љлкейткiш шынысы да бар
к+рiнедi.
Бiр кљнi Алла елшiсiне бiр ќйел
«кљйеуiм љйге жиi-жиi ћонаћ ертiп
келедi» деп шаѕымданады. Пайѕам-
барымыз (с.а.с) оѕан ештеѓе
демейдi, бiраћ бiрнеше кљннен
кейiн кљйеуiне ескертiп, ћонаћћа
баратындыѕын айтады.
Љйлерiне Алла елшiсiнiѓ +зi
келе жатћанын естiген кљйеуi мен
ќйелi ћатты ћуанып, ќйелi дастар-
ханѕа неше тљрлi тќттi-дќмдiнi
пiсiрiп, жайнатып ћояды...
Ћонаћћа келген пайѕамбарымыз
(с.а.с) +зiн сыйлап кљткен љй иесiне
алѕыс айтып, «мен љйден шыѕарда
ќйелiѓ табалдырыћћа ћарасын» деп
ескертедi.
Есiк жаћтан к+з алмай тџрѕан
ќйел пайѕамбармен (с.а.с) бiрге
љйдiѓ табалдырыѕынан ћџрт-
ћџмырсћа, тараћандардыѓ шыѕып
бара жатћанын к+рiп, к+зi шарасы-
нан шыѕып кете жаздайды. Сонда
Алла елшiсi артына бџрылып:
«љйлерiѓе келген ќрбiр ћонаћпен
бiрге љйдегi бљкiл жамандыћ, таза
емес нќрселер мен арамдыћ, сол
отбасыныѓ кљнќлары кетедi.
Сондыћтан ћандай ћонаћ болсын
ћуанып ћарсы алып, риза ћылып
аттандыру керек. Алла Таѕала
ћонаћжайлыћты, есiгi ашыћ љйдi
жаћсы к+редi» дейдi.
(Орысшадан аударылды).
Беттi дайындаѕан –
Ќсел ДАЅЖАН.
ПАЙЅАМБАРЫМЫЗЅА
ЋАТЫСТЫ
ЋЫЗЫЋТЫ ДЕРЕКТЕР
Мџхаммед жџлдызы
Голливудтаѕы «Даѓћ Аллея-
сында» АЋШ-тыѓ ќлемге мќшњљр
атаћты тџлѕаларыныѓ есiмдерi
жазылѕан жџлдыз белгiлерi жерге,
яѕни тротуарѕа орналастырылѕаны
белгiлi. Тек бiр адамныѓ жџлдызы
ѕана жерге емес, Аллея ћабыр-
ѕасына iлiнген. Ол кiмдiкi дейсiз
ѕой?
Бџл – ќйгiлi боксшы Мџхаммед
Ќлидiѓ жџлдызы. Белгiнiѓ тро-
туарѕа емес, ћабырѕаѕа орналасты-
рылуын боксшыныѓ +зi сџраѕан
екен. Aйткенi, ол Пайѕамбары-
мыздыѓ (c.а.с.) есiмi табан астында
тапталмасын деп, жоѕарыѕа ћоюды
ћалаѕан.
Бос орын кiмдiкi?
Мќдина ћаласындаѕы Пайѕам-
бар (c.а.с.) мешiтiнiѓ iшiнде б+лек
Жасыл љй орналасћан. Онда
Пайѕамбарымыз Мџхаммед (c.а.с.)
жќне оныѓ жанында алѕашћы екi
халиф Ќбу Бќкiр мен Омар жер-
ленген. Пайѕамбарымыздыѓ (c.а.с.)
екiншi жанында бос ћабiр орны
тџр.
К+птеген мџсылмандар мен
Ћџран тќпсiршiлерi бџл орынныѓ
Исаѕа (а.с.) арналѕандыѕын айтады.
Хадистерден бiлетiнiмiздей, ол
Дќжжалды +лтiру љшiн екiншi
мќрте Жерге келiп, кейiн 40 жыл
патшалыћ ћџратыны белгiлi.
Кеѓ таралѕан есiм
2008 жылы Мџхаммед есiмi
Лондонда туѕан нќрестелерге еѓ
к+п ћойылѕан ат болѕан. Жалпы,
тек Англияда ѕана емес, бљгiнде
Еуропаныѓ басћа да елдерiнде
Мџхаммед есiмi +те к+п таралѕан.
Мќселен, деректерге сљйенсек,
Бельгияда дљниеге келетiн сќби-
лердiѓ жартысы мџсылмандар,
соныѓ к+бi Мџхаммед есiмiн
алатын к+рiнедi.
Ћазаћ халћы да Мџхаммед есi-
мiне кенде емес. Атаћтылар арасы-
нан Махамбет, Дiнмџхамед Ћонаев,
Мџхаммед-Ћанапия (Шоћан),
Мџхаметжан Тынышбаев, Мџхам-
медћали (Мџћаѕали) Маћатаев,
Нџрмџхаммед (Балуан Шолаћ), т.б.
айта беруге болады. Асыл дiнiмiздiѓ
ћайта +ркендеуiмен ћазiр де ћазаћ
сќбилерiне Дiнмџхаммед, Нџрмџ-
хаммед, Мџхаммедќли жќне Мџхам-
мед есiмдерi жиi ћойыла бастады.
Ѕибратнама
Ћонаћ –
Ћџдайдыѓ
елшiсi
