Әлеуметтік және экологиялық әсерді бағалау бойынша қосымша есеп
WSP
Проект № .: 70048319 | Our Ref No.: 2 нұсқа
Тамыз 2018
сақтайды, алайда, хабарланғандай, ағындардың қысқаруына байланысты бөгеннің салынуы Балқаш
көліндегі су деңгейіне және су сапасына елеулі жағымсыз әсер тигізген
44
.
Қапшағай бөгені – Қазақстандағы шамасы бойынша екінші көл (Балқаш көлінен кейін) және шамамен
2000 км
2
құрайды. Бөген 1965 жылдан 1970 жылға дейінгі кезеңде салынған Қапшағай СЭС
қоректендіреді. Бөген сонымен қатар ауыл шаруашылығы, балықшылық, қала және өнеркәсіп тұтынуы
үшін судың негізгі жеткізілуін қолдайды, сонымен қатар жаз айларында туризм үшін танымал
45
.
Хабарланғандай, бөген көлемі жалпы алғанда шамамен 28 140 млн. м
3
және активті қуаты шамамен 6
640 млн. м құрайды
346
.
Жоба су арнасын км 9 + 235 шамасында қиып өтеді, ол бойынша тазартылған ақаба сулардың ағуы
жүзеге асырылады. Көпірлік өткел, төменде суретте көрсетілгендей, қосарланған квадраттық құбырдан
құралады.
Шамамен 60 су өткізу құбырлары (типтік, төменде суретте көрсетілгендей) Жоба астында барлық
ұзындығы бойынша өтеді. Олар жауын-шашын, еріген қар суы мен тасқын сулар ағынын Жобаның бір
жағынан екінші жағына өткізеді. Қалыптасқан жолдан судың ағуы көршілес топыраққа алдын ала
бәсеңдеусіз немесе ағынды өңдеусіз жүргізіледі.
3-
сурет – Су арнасы
4-
сурет – Типтік су өткізу құбыры
Жоба шектерінде маңызды түрлерді қолдайтын, маңызды мағынаға ие, мемлекетпен қорғалатын беткі
су объектілері туралы ақпарат жоқ. Қапшағай бөгенінен және Курты с. өзеннен судың ағуы Балқаш
көліндегі су-батпақты алқаптарындағы төмен орналасқан мекендеу орындары үшін маңызды мағынаға
ие.
14.3.4 ЫЗА СУЛАР РЕСУРСТАРЫ
Ыза сулар өңірде маңызды сумен жабдықтау қайнаркөздері болып табылмайды, алайда кейбір ыза
сулар, хабарланғандай, Курты с. және Акши с. шағын сулы қабаттан тереңдігі 7 м дейін болатын
құдықтардан шығарылады. Терең емес айқындалмаған ыза сулар фермалармен ауыл
шаруашылығының мақсаттары үшін шығарылады, алайда маңызды сумен жабдықтау қайнаркөзі болып
табылмайды, сонымен қатар көптеген шаруашылықтар суды сауыттардан алады, оны болжам
бойынша Қапшағай бөгенінен немесе Курты бөгенінен алып келеді.
44
Британдық энциклопедия (2018). Балқаш көлі. Қол жетімділігі: https://www.britannica.com/place/Lake-Balkhash [Accessed
20/07/2018].
45
Википедия (2018). Қапшағай бөгені. Қол жетімділігі: https://en.wikipedia.org/wiki/Kapchagay_Reservoir [Accessed 20/07/2018].
46
CA Water (2018).
Су инфрақұрылымы: бөгендер, Қазақстан. Қол жетімділігі: http://www.cawater-info.net/bk/dam-
safety/infrastructure_e.htm [Accessed: 20/07/2018].
Әлеуметтік және экологиялық әсерді бағалау бойынша қосымша есеп
WSP
Проект № .: 70048319 | Our Ref No.: 2 нұсқа
Тамыз 2018
14.4 ПОТЕНЦИАЛДЫҚ ӘСЕР
14.4.1 ҚҰРЫЛЫС ӘСЕРІ
Құрылыс кезеңінде ықтималды орын алатын әсер, күтілетіндей, келесілерді қамтиды:
•
Қоршаған орта сапасы, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіптік және ауыз су үшін қауіп төндіруі
мүмкін, іргелес ағынсулардың және ыза сулардың негізгі ресурстарының ластануымен
байланысты тәуекелдер;
•
Жоба құрылысы кезінде суға қатысты сұраныстың артуымен тудырылған, экология, ауыл
шаруашылығы, өнеркәсіптік және ауыз су үшін сумен жабдықтау көлемінің қысқаруы; сонымен
қатар
•
Келіп түсетін судың уақытша шектелуімен тудырылған, басқа жерлердегі болжалды жол және
жылжымайтын мүлік пайдаланушылары үшін су басудың жоғары тәуекелі.
Осы потенциалдық әсерлер төменде қарастырылады. Осы бағалау объекттегі тиісті жұмыс әдістері
сияқты, құрылыс жұмыстарына оңтайлы қосылуы мүмкін, жұмсарту бойынша шараларды қарастырады.
14.4.1.1 ЛАСТАНУ ТӘУЕКЕЛДЕРІ
Ұсынылатын құрылыс жұмыстары жақын маңда және ағыс бойынша төмен орналасқан беткі су
объектілеріндегі су сапасына жағымсыз әсер етуі мүмкін, бұл жиі жол бетінен, жер жұмыстарынан және
қорлардан ағатын суда қалқыма қатты бөлшектердің артуымен байланысты. Құрылыс барысында
сонымен қатар беткі және ыза суларға майлардың және басқа зиянды заттардың түсуінің тәуекелі
артады, бұл жиі құрылыс техникасынан сұйықтықтардың ағуымен және төгілуімен, сонымен қатар
материалдардың және заттардың тиісінше сақталмауымен байланысты.
Беткі сулар сапасының төмендеуінің тәуекелдері, бәлкім, ағынсудан тікелей жақындықта және қатты
жаңбырлар кезеңдерінде барынша елеулі болатын шығар. Ыза сулар ресурстарымен байланысты
тәуекелдер, бәлкім, ыза сулардың ұсақ айқындалмаған ресурстарына таралатын қазып алулар кезінде
және олардың жанында, немесе тереңдеу шектеулі жерасты сулы қабатқа таралатын қадалар қағу
бойынша жұмыстар болжамдалған жағдайда барынша елеулі болатын шығар. Беткі сулар қасиеттеріне
әсер, бәлкім уақытша болатын шығар, және уақыт өте зақымдалған рецептордағы су сапасы
жақсаратын шығар. Ыза сулар ресурстарына әсерді қарастыру күрделірек, және ол ұзақ мерзімді
әсерге ие болуы мүмкін, алайда, бәлкім, оқшауланған болатын шығар және уақыт өте жойылатын
шығар.
Жоба ерекшеліктеріне сай бейімделген, объекттегі жұмыстардың тиісінше ұйымдастырылуы құрылыс
барысында беткі және ыза сулардың ластануы тәуекелдерін тиісінше басқару үшін жеткілікті болу
керек. Осылайша, су сапасы үшін тәуекелдер минималды болу керек. Мойындалған жәйт, жауын-
шашынның көп мөлшері жауған кезеңде немесе қар еріген кезеңде жоғары тәуекел туындауы мүмкін,
олар ластайтын заттарды іргелес және ағыс бойынша төмен орналасқан беткі су объектілеріне жеңіл
шайып кетуі мүмкін, алайда сонымен қатар қаттырақ ағын да жылдамырақ сұйылтуға жәрдемдесетіндігі
расталған. Ластайтын заттардың Қапшағай бөгені, Іле өзені немесе Балқаш көлі бағытында
ауысатындығының ықтималдығы төмен болып саналады, себебі Жоба және осы су бассейндері
арасындағы қашықтық үлкен.
Құрылыс кезінде түзілетін ақаба сулар құрылыс алаңдарында биодәретханаларды қолдану арқылы
басқарылады, осы кезде ешқандай ақаба сулар ағынсуларға немесе ыза суларға төгілмейді. Құрылыс
кезінде түзілетін ақаба сулар көлемі жылына 378,8 м
3
болып бағаланады
47
. Болжам бойынша, ақаба
сулар тиісті жолмен, қоршаған орта үшін тәуекелсіз кәдеге жаратылады, және барлық қажетті рұқсаттар
құрылыс басталғанға дейін алынады.
36-
кесте – Құрылыс барысындағы ластану тәуекелдерінің қысқаша сипаттамасы
Рецептор
Маңыздылығы Әсері
Шамасы
Елеулілігі
Курты с.
жанындағы өзен
Жоғары
Жерге төгілумен
байланысты ластану
Әлсіз-жағымсыз
Елеусіз жағымсыз
47
Ұзақтығы 67 км болатын, Қапшағай қ. – Курты с. автожолы учаскесіне арналған ҚОӘБ. ҚОӘБ автожолдарды жобалауға және
салуға арналған Қазақстан Республикасының ережелеріне, талаптарына және стандарттарына сәйкес дайындалған. Мемлекеттік
сараптаманың жағымды қорытындысы 2017 жылғы 13 наурызда алынған
.
Достарыңызбен бөлісу: |
