денсаулық сақтау саласына жұмсайтын шығындары көп, төлеу қабілеті төмен
азаматтардың медициналық қызметті пайдалануға мүмкіндігі жоқ.
Үшіншісі сақтандырудың қоғамдық үлгісі: Қордың қаражаты Денсаулық
сақтау министрлігінен бөлек ұсталады, медициналық қызмет ақысы Қорға
жинақталған міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыру жарналары
есебінен қамтылады.
Артықшылықтары: əлеуметтік жағының басымдығы, жалпыға ортақ
жауапкершілік, бəсекелестік пен сапаны бақылау мүмкіндігінің артуы,
бейресми төлемдердің азаюы.
Кемшіліктері: жарна төлеуден бас тарту салдарынан қаржы тапшылығы қаупі
туындайды, тиісті ІТ-инфрақұрылым қажет.
Қазақстан осының ішінде қоғамдық сақтандыру жүйесін таңдап алды. Жүйе
мемлекет, жұмыс беруші мен азаматтардың ортақ жауапкершілігі принципі
бойынша жұмыс істейді.
41
Зиянды өндіріс орындарында жұмыс
істейтіндер үшін жарна төлеуде қандай да
бір жеңілдіктер қарастырылған ба?
Зиянды өндіріс орындарында жұмыс істейтін азаматтар үшін мұндай
жеңілдік қарастырылмаған. Міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыру
туралы заң бойынша, жұмыс істейтін тұрғындардың бəрі бірдей көлемде
жарна төлейді. Жұмыскерлердің Қорға аударатын жарна мөлшері былайша
белгіленеді: 2019 жылдың 1қаңтарынан бастап жарна есептеу объектісінің 1
пайызы, 2020 жылдың 1қаңтарынан бастап бастап жарна есептеу объектісінің
2 пайызы.
42
Мүгедектердің барлық топтары да МƏМС
бойынша жеңілдік санатындағы тізбелерге
кіре ме?
Иə, барлық 3 топтағы мүгедек жандар Əлеуметтік медициналық сақтандыру
қорына мемлекет жарна аударатын тұрғындардың 14 санаттағы əлеуметтік-
қорғалмаған санатына кіреді.
43
Экономикалық
жағдай
нашарлаған
жағдайда Қор қандай шараларды қолға
алады? Қорда резерв қалыптастыруға
арналған дағдарысқа қарсы сценарий бар
ма?
Елдегі экономикалық ахуал нашарлаған жағдайда Қор мынадай шараларды
қолға алады:
Контрциклдік шаралар. Былайша айтқанда, мемлекет əлеуметтік жағынан аз
қамтылған тұрғындар үшін жарнаны ағымдағы жылға есептелген орташа
айлық жалақы бойынша емес, екі жыл бұрынғы орташа жалақы көрсеткіші
негізінде төлейді. Дағдарыс болып, экономикалық ахуал күрт нашарлаған
жағдайда бұл шара бюджеттен түсетін жарна деңгейін жоғары қалпында
сақтап қалуға, сол арқылы тұрақтылықты қамтамасыз етуге көмектеседі;
Күтілмеген шығындарға арналған резерв Қор активінің 3 пайызы көлемінде
жасақталады.
44
Əлеуметтік
медициналық
сақтандыру
қорының
қаржысын
əртүрлі
қауіп-
қатерлерден, бірінші кезекте инфляциядан
қорғау жағы қарастырылған ба?
Біріншіден, Əлеуметтік медициналық сақтандыру қоры ақшаны сақтамайды.
Қаражат медициналық ұйымдар тарапынан күн сайын көрсетіліп жатқан
қызмет ақысын төлеуге тұрақты түрде жұмсалып отырады.
Екіншіден,
медициналық
қызмет
құны
өскен
жағдайда
шығын
жұмыскерлердің жарнасы есебінен өтеледі (онда инфляциялық тəуекелдер
қарастырылған).
45
Азаматтар
міндетті
əлеуметтік
медициналық
сақтандыру
шеңберінде
көрсетілген қызметтер бойынша ақпаратты
бақылай ала ма?
Электронды денсаулық сақтау жүйесі базасында əрбір сақтандырылған
азаматтың жеке кабинеті болады. Өзіңізге берілген логин мен парольдің
көмегімен сол жеке кабинетіңізге кіріп, көрсетілген медициналық қызметтер
туралы мəліметтермен таныса аласыз. Емдеу барысы, диагностика,
дəрігерлердің қабылдауы, талдау нəтижелері сынды мəліметтердің бəрі де
сол жерге орналастырылады.
46
Қордың шығындарына қатысты мəліметтер
қаншалықты ашық жарияланады?
Жаңа үлгіде қаржыны жинау мен бөлудің ашық жүйесі қарастырылған.
Əлеуметтік медициналық сақтандыру қоры қызметінің ашықтығы төмендегі
тетіктер негізінде қамтамасыз етілмек: түсетін жарна мен қаржыға жүйелі
түрде мониторинг жүргізу; көрсетілген медициналық қызмет түрлеріне
жүйелі түрде мониторинг жүргізу; уəкілетті органдарға (Денсаулық сақтау
министрлігі, Қаржы министрлігі, Үкімет, Есеп комитеті) қаржының
жұмсалуына қатысты есеп беру; жұртшылыққа арналған жыл сайынғы есеп
(қысқа нұсқасы газеттерде, толық нұсқасы вебсайт пен БАҚ
жарияланады);Қордың вебсайтын жүргізу жəне оның қызметіне қатысты
стратегиялық құжаттарды жариялау (5 жылға арналған даму стратегиясы,
қысқа мерзімдік даму жоспары, жылдық жоспар) жəне қаржылық есеп.
47
Сақтандыруды
(карточканы)
дəрігерге
барған сайын алып бару керек пе, əлде,
жеке куəлік жеткілікті ме?
Мұнда ерікті медициналық сақтандырудағы сияқты полистер мен
келісімшарттар болмайды. Міндетті медициналық сақтандыру жүйесіне
жарна төлейтін азаматтың мəртебесін анықтау үшін жəне дəрігерлік көмек
алу үшін оның жеке сəйкестендіру нөмірі (ЖСН) болса жеткілікті.
48
Міндетті
əлеуметтік
медициналық
сақтандырудың
енгізілуі
азаматтардан
төлем талап ету арқылы сыбайлас
Міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін енгізудегі мақсаттың
бірі –халықтың медициналық көмекке жұмсайтын жеке шығындарын
қысқарту болып табылады. Сақтандырылған азамат міндетті сақтандыру
