68
ғана емес, білім көзін таба білуде, интеграциялау қолдана білуді талап етеді.
Пікірсайыс бүгінгі күні осы міндеттерді іске асыруда. Қоғамымызға ауадай
қажет болып отырған пікірсайыс жайында зерттеу өзектілігі осында болып отыр.
Зерттеу жұмысымыздың басты мақсаты: пікірсайыстың халықтық
педагогикаға жақындығын ашып көрсету, жеке тұлғаның құзіреттілігінің
қалыптасуына пікірсайыстың әсерін анықтау.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
1. Пікірсайыстың мәні, тарихын зерттеу, халықтық педагогикамен
байланысын ашу. Семей қаласында әлеуметтік сауалнама жүргізу арқылы
анықтау.
2. Пікірсайыстың жеке тұлғаның құзіреттілігінің қалыптасуына әсерін
талдау, қорытынды жасау.
Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан 2030» халыққа жолдауының, Қазақстан мұраты
бөлімінде былай деп жазады: «Ол ұрпақ тәрбиесіне дана болады, оның
саулығына, біліміне және дүниеге көзқарастың дамуына қамқорлық жасайды.
Олар бабалардың игі дәстүрлерін сақтай отырып, қазіргі нарықтық экономика
жағдайында жұмыс істеуге даяр болады. Олар әлемге әйгілі, әрі сыйлы, өз елінің
патриоттары болады.» [3:1]
Елбасымыз айтқан өз елінің жан – жақты дамыған тұлғаларын
қалыптастыру бүгінгі заман талабы болғандықтан біз осы мұратқа жетудің бір
құралы ретінде пікірсайысты қарастырып, оның қазақ халқына жақындығын
көрсетіп, бүгінгі күні ұлы дәстүріміздің жеке тұлғаларды қалыптастырудағы
ролін анықтап, назарларыңызға ұсынып отырмыз.
Ұрпақ тәрбиесі – ұлттың тағдыры. Өз ұрпағының тәрбиесі өз жолына қоя
алған ұлт қана өз тағдырын өзі ойдағыдай қамдай алмақ. Бүгінгі оқыту
жүйесінің алдына қойған мақсаты – тұлғаны дамыту болатын болса, пікірсайыс
белсенді тұлғаны қалыптастыруға үлкен үлес қосатын бағдарламаның бірі.
Пікірсайыс тұлғаның рухани әлемін байытып адамгершілік, әдептілік
қасиеттерін дамытып қана қоймайды, олардың дүниетанымын кеңітеді, алған
білімдерінің сапасын арттырады. Өз ұлтының құндылықтарының негізінде
әлемдік мәдениет құндылықтарын меңгеріп, өз ана тілі негізінде басқа ел
тілдерін жетік меңгереді.
Ұлттық мектептің ұлы мақсаты – оқушылардың бүгінгі ақпараттар
ағымын салауатты игере алатын, сол игерген білімін нақты пайдаланып,
пайымдай алатын, қандай әлеуметтік топпен де қарым – қатынас жасай алатын,
өз бетінше оқу іздену арқылы кез – келген мәселенің шешімін таба алатын ұлт
азаматын қалыптастыру деп айқындау болады.
Тұлғаны дамытуға бағыттаған пікірсайыс бағдарламасы бүгінгі күні
нәтижелі жұмыстар жүргізуде. Қазіргі таңда пікірсайыс біздің қоғамға керек
пе, жоқ па сауалы ешкімде туындамайды. Пікірсайыстың шығармашылық
тұлғаның дамуына үлес қосқаннан басқа бүкіл іс – әрекетті білімге негізделген
тұлға тәрбиелейді. Білім берудегі пікірсайыстың ролі туралы бүгінгі күні
ұстаздар көп сөз қозғайды. «Пікірсайыс шығармашылық жан – жақты дамыған
тұлғаны ғана қалыптастырып қана қоймай барлық іс – әрекеті білім алуға
бағытталған адамды тәрбиелейді». [11: 10]
69
Пікірсайыстың жеке тұлғаға әсерінің молдығын бүгін оқушылар, ұстаздар
пікірсайыс мектебінен өткен барлық жандар түсінеді. Пікірсайыс туралы ой
толғаулар жағымды әсерін сипаттайды. Мысалы, Сәтпаев атындағы ҚАЗ ҰТУ
университетінің студенті, пікірсайысшы Нартай Әшім «Пікірсайыс – бұл менің
өмірім!» деп айтса, Павлодар қаласының пікірсайыскері оқушы Смағұлова
Айнұр «Пікірсайыс белсенділікке әкелетін жоғарғы интеллектуалдық ойын
формасы» [5:48]
Осындай ой пікірлердің айтылуы өте құнды. «Аулыңның жасын көрсет,
болашағыңды болжап берейін» - деген дана бабаларымыз жас өркеннің ойы
мен зердесіне қарап – ақ келешегіне баға берген.
Елдің ертеңін гүлдендіріп, елдің іргесін шайқалтпастан, алдыңғы қатарда
алып жүру – жастардың үлесіне молырақ тиетініне қай қоғамда болмасын қай
заманда болмасын заңдылық. Осы орайда жастардың бойында адамгершілік,
парасаттылық, өзіндік пайым жасау өзгенің пікірін сыйлау, жігерлілік
қасиеттерін сіңіріп қоғам түрткілеріне сыни баға беруге баулитын өмірдегі
азаматтық позициясын айқындауға көмектесетін пікірсайыстың ролі зор.
Пікірсайыс жеке тұлғаның қалыптасуына әсер етіп, болашақ өмірлеріне жол
салады. Еліміздің ертеңі, ұлтымыздың болашағы – бүгінгі жастар. Ендеше
олардың қамын ойлау баршамыздың борышымыз. «Бала – балқытылған алтын,
оны қандай мүсін жасаймын десе де мұғалімнің қолында» - деген екен әйгілі
педагог Ушинский. [11:33]
Бірақ жеке тұлғаны қалыптастыру әлеуметтік жағдайда жүзеге асады,
яғни адамның табиғи қабілеттеріне қоршаған орта әсер еткенде ғана толық
ашылады. Ал, балаға бірден – бір әсер ететін орта мектеп болса, жеке тұлғаны
қалыптастыру мектепке жүктеледі. Мектеп жұмысы баланың потенциялдық
шығармашылық мүмкіндіктерін ашуға жұмылу қажет.
Бүгінгі осы бағытта жұмыс жасап отырған мектептер өз қаламызда да
баршылық. Келесі де пікірсайысқа мектептердің қатысуын, жеке тұлғаның
қалыптасуына әсерін анықтау ұсынылады.
«Пікірсайыстың оқушының жеке құзіреттілігін қалыптастырудағы рөлі»
атты зерттеу жұмысының әлеуметтік мониторингісі. «Пікірсайыс сізге ұнай
ма?» деген сауалға респондеттердің 78%-ы өзіне пікірсайыстың ұнайтындығын
мәлімдеген. Өз кезегінде пікірсайыс пікірталастырушының бойынан ізденісті,
әділдікті талап ете отырып, сыпайылыққа, өзгенің пікірін бағалай отырып, өз
ойыңды дәлелдеуге жетелейді. Пікірсайыстың жеке тұлғаға әсерінің молдығын
бүгін оқушылар, ұстаздар пікірсайыс мектебінен өткен барлық жандар түсінеді.
Бұл көрсеткіш оқушылардың жоғары ұмтылысын аңғартады. Бұдан біз,
оқушының жеке тұлғалық құзіреттілігін қалыптастыруда пікірсайыстың ролінің
жоғарылығын байқадық.
«Пікірсайыс мол ақпарат беретініне келісесіз бе?» деген сұрақ аясында
жүргізілген
сауалнама
көрсеткіші
берілген.
Сауалнама
жүргізілген
респонденттердің 73%-ы пікірсайыс мол ақпарат береді деген ойда. Бұл, әрине
ақиқат, өрелі ойды қажет ететін пікірсайыс жас өреннің өресін биіктетері анық.
Себебі: білімділікті, мол ізденісті, зейінді қажет ететін шешендік өнердің бір
саласы десек, жаңылыспаспыз. Бұдан біздің, оқушыларымыздың пікірсайысқа
Достарыңызбен бөлісу: |
