Материалдары

 
312 
жарақат),  нәрестенің    өмірінің  бірінші  жылында  түрлі  жұқпалы  аурулармен 
(тұмау,  қызылша,  желшешек)  ауруы,  баланың  қатты  жарақат  алуы,  ана  мен 
баланың қан тобының келіспеушілігі, әлеуметтік қолайсыз жағдайлар. 
Туа  біткен  және  ерте  балалық  шақта  болған  орталық  жүйке  жүйесінің 
зақымдануынан   баланың  психологиялық    дамуы,   оның   интеллектуал-
дық   мүмкіндіктері   шектеледі.  Ақыл  ойы  кешеуілдеген   балалардың  дамуын 
психологиялық  диагностика  арқылы  көптеген әдістер бар.  
В. И.Лубовский  негізгі  үш  мақсатты айрықша  бөліп  көрсетті: 
-  Медициналық педагогикалық  комиссияда  баланы  қарауда   оның 
ең   басты  интеллектуалдық  деңгейі  туралы  және  психикалық  дамуының 
ерекшеліктері  туралы  тексеру.  Бұл  оқыту  мекемесін  анықтауға  және  баланы 
оқыту әдістерін белгілеуге  мүмкіндік  береді ; 
-  Баланың жеке психологиялық  ерекшеліктерін  анықтау ; 
-  Оқытудың  құралдарын,  әдістерін,  мазмұнын   анықтау   үшін  даму 
мүмкіндігі шектеулі   баланың психодиагностикасының тәсілдерін талдау. 
В.И.Лубовскийдің ойынша,  бұл  мақсаттарға  жету  үшін  эксперимен-
талды   оқытудың  басында  және  аяғында   психикалық  дамудың  қандай  да   бір 
өлшемдері  керек.  Ол  өлшемді   тест  әдістерімен   орындаған  дұрыс,  баланың 
интеллектуалды   деңгейінің    дамуын   анықтау   медициналық  –  педагогикалық 
комиссияның   кеңес   беруші  мамандары  үшін  қиындыққа  түседі.  1838 
жылы   француз  психиаторы   Жан  Эскироль  психикалық  дамудағы   ақыл  есі 
кемдіктің  
ауыр 
формасын 
анықтады. 
Жан 
Итар 
даму 
мүмкіндігі  
шектеулі  балаларды  оқыту мүмкін  екендігін дәлелдеді. Ал Эдуард Сеган ақыл 
ойы  кешеуілдеген  балаларды  зерттей  отырып,    диагностиканың  принциптерін 
құрып,  әйгілі  «Сеган  тақтасын»  жасады.  Бұл  тәсіл  күні  бүгінге  дейін 
диагностикалық-коррекциялық әдістеме ретінде пайдаланылып келеді. 
Даму  мүмкіндігі  шектеулі  оқушылармен  жұмыс  жүргізген  кезде, 
балалардың  есте  сақтау,  онан  кейін  жатталатын   материалды  қайта 
жаңғыртқанда қалай қиналатынын көрген мұғалім, интеллектісі  бұзылған және 
психикалық  дамуы  тежелген  балалардың  есте  сақтануын  дамытуға  оңтайлы 
2  әсерететін түрлі жаттығуларды топтастырып, дамытуға көңіл бөлу керек. 
Жылдың  басында  оқушылардың   табиғи  және  мәдени  есте  сақтаудың 
диогностикасын  өткізген  тиімді.  Мұғалімнің  міндеті  –  балаға  мәдени  есте 
сақтауға  көмектесу.  Олардың  қорытындысы  арқылы  балалардың  есте  сақтау 
қабілетінің өзгерісін көрсетеді. 
Психикалық  дамуы  тежелген  балалармен  жұмыс  жасаудың  сан  алуан 
жолдары бар. Ең алдымен балалармен дұрыс тіл  табысып, сөйлесе  білу  керек. 
Психикалық  дамуы  шектелген  балалардың  ерекшеліктерін  білу  -  олармен 
жұмыс жүргізу кезінде өте маңызды. Жақсы беделге ие болған мұғалімнің жеке 
өнегесі  қандай  оқушыға  болса  да  күшті  әсер  етеді.  Көмек  көрсететін  
психологтар баланың ішкі  жан дүниесін алыстан көріп білуі шарт. Психикалық 
дамуы  тежелген  оқушыны  ешқандай  ұжым  өмірінен,  қоғамдық  пайдалы 
еңбектен  тыс  қалдыруға  болмайды,  олар  барлық  үйірме  жұмысына,  басқа  да 
шараларға қатысуы керек.  
 

 
313 
Әдебиеттер: 
 
1. А.Кушербаева.  Психикалық  дамуы  тежелген  балалармен  жүргізілетін 
түзете дамыту жұмыстарының ерекшеліктері. Дефектология. - 2011. 
2. Н.  Жұбаназарова.  Психикалық  дамуы  тежелген  балаларды  түзету-
дамыту мақсатында оқыту мен тәрбиелеу. Дефектология. - 2010. 
3. Белопольская  Н.Л.  Детская  патопсихология:  Хрестоматия.  М.,"Когито-
центр", 2001. 
4. Демидова  И.Ф.    Педагогическая  психология:  Учеб.  пособие.  Ростов  на 
Дону: Феникс, 2003 
5. Мұсаева  С.А.  Жас  ерекшелік  педагогикасы:  Техн.  және  кәсіптік  білім 
беру ұйымд. арн. оқулық.- Астана: Фолиант, 2010. 
 
 
 
ПРИМЕНЕНИЕ АВТОМАТИЗИРОВАННЫХ ИНФОРМАЦИОННЫХ 
СИСТЕМ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ 
 
Аипова О.Ф. 
Академия "Кокше", г. Кокшетау 
olessya_a@mail.ru
 
 
Актуальность задачи  усовершенствования средств обучения обусловлена 
с  одной  стороны,  внедрением  новых  информационных  технологий  в 
образовательный  процесс,  а  с  другой  стороны,  созданием  в  стране  целостной 
национальной инновационной системы. Перед высшей школой в этих условиях 
стоит задача подготовки специалистов к профессиональной деятельности путем 
внедрения  в  образовательный  процесс  инновационных  технологий  с 
использованием информационных технологий. 
В  настоящее  время  применяется  множество  терминов,  обозначающих 
автоматизированную  обучающую  систему,  которые,  по  сути,  являются 
аналогичными.  Наиболее  распространенными  из  них  являются:  система 
дистанционного обучения (СДО); автоматизированная система дистанционного 
обучения  (АСДО);  автоматизированная  система  обучения  (АСО);  обучающая 
программа;  обучающая  система,  информационные  системы  обучения    и  ряд 
других, менее распространенных понятий. 
Предметная  область  информационных  систем  -  это  та  часть  реального 
мира, 
описание 
которой 
является 
сферой 
проблемной 
ориентации 
информационной 
системы. 
Система 
образования 
является 
одной 
из 
составляющих  подсистем  института  государственного  управления  любой 
страны.  Характерные  особенности  российских  образовательных  учреждений: 
многоплановость  видов  их  деятельности  и  региональные  особенности. 
Специфика  каждого  образовательного  учреждения  проявляется  в  организации 
учебного 
процесса, 
управлении 
исследованиями, 
административно-
хозяйственной  и  финансово-экономической  деятельностью,  проведении