SQL тіліндегі сҧранысты сипаттау қҧрылымын келесі мысалда
қарастырайық.
SELECTЖҥктеме. Аты-жөні, Жҥктеме.ҥлес, Жҥктеме. Семестр,
Жҥктеме. Пəн, Жҥктеме. Топ, Жҥктеме. дəріс, Жҥктеме. Констр.,
Жҥктеме. Лабы, Жҥктеме. ПЗ, Жҥктеме. КРП, Жҥктеме. ИР,
Жҥктеме.Емтихан, Жҥктеме.Сынақ, Жҥктеме. Басқа тҥрлері, [Дəрістер]
+ [Конс] + + [Лабы] + [ПЗ] + [КРП] + [ИР] + [Емтих] + [Сынақ] +
[басқа тҥрлері] AS Жиыны, [Жиыны]/5б8.639 AS Мөлшерлеме
FROM Жҥктеме.
WHERE
(Жҥктеме.
Аты-жөні)
=
[Forms]![Кафедра
жҥктемесі]![Тізіммен өріс]));
Нҧсқаулық (оператор) SELECT тіл ядросы болып табылады. Ол
дерекқор кестесінен өрістерді таңдау ҥшін қолданылады. Аталған
мысалда сҧранысқа енгізілген «Жҥктеме» кестесінің барлық өрістері
тізімделген.
FROM сөйлемі нҧсқаулықтың бөлігі болып табылады жəне сҧраныс
деректерінің (кесте немесе сҧраныс) көзін анықтау ҥшін қызмет етеді.
Бҧл жағдайда ол «Жҥктеме» кестесі.
WHERE сөйлемі сҧранысты орындау кезінде деректерді таңдау
шарттарын анықтайды. Аталған сөйлемде деректерді іріктеу шарты
Кафедра жүктемесінің Тізіммен ӛрісіне енгізілген мағынасына тең,
Аты-жөні өрісінің мағынасы болып табылатынын көрсетіледі.
Тҧтастай алғанда, SELECT нҧсқаулығының синтаксисі келесі
жолмен сипатталуы мҥмкін.
SELECT [ALL|] (Кестедегі немесе сҧраныстағы өрістердің тізімі)
FROM (Сҧраныстардың қҧрылуы негізделген кестелердің немесе
сҧраныстардың тізімі)
[ WHERE (Деректерді таңдау талаптары)]
[GROUP BY (Сҧранысты орындау нəтижесінің шығарылатын
өрістерінің тізімі]
[HAVING (Сҧраныстағы деректерді топтау шарттары]
[ORDER BY (Сҧраныстағы деректердің шығарылуы реттелетін
өрістер тізімі]
Жоғарыдағы қҧрылымда SELECT ALL нҧсқаулығы - шешуші сөз,
яғни
жазбалардың
нəтиже
жиынына
сҧраныс
талаптарын
қанағаттандыратын кестенің немесе сҧраныстың барлық жазбаларын
қамтитынын білдіреді.
Шешуші сөздер сҧранымда болмауы мҥмкін.
Бақылау сұрақтары
1.
Кесте құрастырушы қандай ақпарат блоктарынан тҧрады жəне
олар қандай тəртіпте толтырылуы керек?
2. Өріс атауы қанша таңбадан тҧруы мҥмкін?
3. Өріс атауы бос орындардан бастала ала ма?
1. Өріс атауын белгілегенде қандай белгілерге рҧқсат етілмейді?
2. Мəтіндік деректер тҥрінің MEMO-дан айырмашылығы қандай?
3. Сандық деректер тҥрі мен ақшалық тҥрінің арасындағы
айырмашылық қандай?
4. OLE деректерін қандай жағдайда пайдалану керек?
5.
Гиперсілтеме деректерінің тҥрін қай уақытта қолдану керек?
6.
Қандай жағдайларда Шешуші ӛріс сипаты беріледі?
7. Шешуші өріс ДҚ кестесіндегі деректер мəндерінің қайталануы
мҥмкін бе?
8.
Қандай жағдайларда өріске Міндетті сипаттамасы беріледі?
9. Қандай кестелер негізгі деп аталады, ал бағынышты деп
қандайлары аталады?
10. «Деректердің тҧтастығын қамтамасыз ету» терминінің мəні
қандай?
11. ACCESS ДҚБЖ-де əзірленген сҧраныстардың мақсаты мен
тҥрлерін атаңыз.
12. Тҧрақты сҧраныстың параметрлік сҧраныстан айырмашылығы
қандай?
13. Қиылысқан сҧраныстың мақсаты қандай?
14. Орындалатын əрекеттер бойынша сҧраныстардың тҥрлерін
атаңыз.
15. Мəтіндік өрістерде деректерді таңдау ҥшін жағдайларды енгізу
ережелерін атаңыз.
16. Деректерді іріктеу шарттарымен, AND жəне OR байланысты
қатынастармен арасындағы айырмашылық қандай?
17. Келесі функциялардың мақсаты қандай: Day; Month; Year;
Date()?
18. Сҧраныстарда есептелетін өріс қандай жағдайларда пайда
болады?
19. Өрнек қҧрастырушыны пайдаланып сҧраныста есептелетін
өрісті жасағандағы əрекеттердің реті қандай?
7 тарау
ДЕРЕКТЕРМЕН ЖҦМЫСТЫ АВТОМАТТАНДЫРУ
7.1.
Нысандар арқылы деректерді енгізу және талдау
Біз 6 тарауда кез-келген дерекқордың негізі - кестелер мен
сҧратуларды жасап шығарудың негізгі əдістемелік тəсілдерін
қарастырдық.
Алайда қазіргі заманғы қолданбалы бағдарламаларды немесе
пайдаланушылық қосымшаларды жасау пайдаланушының достық
интерфейсін жасап шығаруды, яғни пайдаланушы мен компьютер
арасындағы сҧхбатты ҧйымдастырудың тиімді тəсілдерін жасап
шығаруды талап етеді.
Сҧхбатты ҧйымдастыру тəсілдерінің бірі нысандарды жасап
шығару болып табылады.
Microsoft ACCESS жҥйесі қосымшаны жасап шығарушыға
төмендегі мақсатты сҧхбаттық нысандарды жасаудың қуатты
қҧралдарын ҧсынады:
• деректерді кестеге енгізу ҥшін;
• ақпаратты өңдеу шарттарын сҧраныстарға енгізу;
• пайдаланушы интерфейсін ҧйымдастыру.
Деректерді кестеге енгізу нысандары оператордың қателесу
ықтималдығына жол бермейтіндей, ақпаратты енгізу рəсімін
ҧйымдастыруға арналған. Бҧдан басқа, мҧндай нысандар кестедегі
деректерді талдауға арналуы мҥмкін.
Ақпаратты өңдеу шарттарын сҧратуларға енгізу нысандарының
мəні баламалы жəне бҧдан басқа, SQL тілін қолданбай сҧраныстарды
қҧру мҥмкіндігін береді.
Пайдаланушы интерфейсін ҧйымдастыруға арналған нысандар
жасап шығарылған қолданбалы бағдарламаны тиімді рəсімдеуге
арналған. Бҧл тағайындау
нысандары, мысалы, бет басы нысандары,
мəзір нысандары, пернелі нысандар жəне т.б.
Деректерді кестеге енгізу нысандарын жасап шығару
технологиясы. Деректер енгізу нысандары кестемен жҧмыс істеу
кезінде пайдаланушының қолайлы жəне интуитивті тҥсінікті
интерфейсі болып табылады.
Деректерді енгізу нысандары мыналарды қамтамасыз етеді:
• деректерді енгізу жəне қосу;
• кез-келген жазбаны қарау;
• деректерді тҥзету.
7.1 - суретте деректерді САПР ТП «ЛАЗЕР 2000»«Операцияларды
жіктегіш» кестесіне енгізу нысаны көрсетілген..
