Э. В. Фуфаев, Д. Э. Фуфаев

 
 
7.1 - сурет. Деректерді  САПР ТП «ЛАЗЕР 2000»«Операцияларды 
жіктегіш» кестесіне енгізу нысаны  
Деректерді кестеге енгізу нысандары мына реттілікпен қҧрылады: 
•  Дерекқор 
терезесінде 
Нысан 
объектісін 
ерекшелеу 
(активтендіру); 
•  Құру командасын таңдау; 
•  ашылған  Жаңа  нысан  сҧхбат  терезесінде  нысан  қҧрылатын 
кестені (тізімнен) таңдау керек; 
•  нысан қҧру тəсілін таңдау. 
ACCESSжҥйесі  дерекқорды  жасап  шығарушыға  нысандарды 
жобалаудың жеті тəсілін ҧсынады (7.2-сур). 
•  Конструктор; 
•  Нысандар шебері; 
•  Автонысан: бағанмен; 
•  Автонысан: таспалы; 
•  Автонысан: кестелі; 
•  Диаграмма; 
•  Жиынтық кесте. 
Біз  деректер  енгізу  нысанын  жасау  ҥшін  «Автонысан:  бағанмен» 
нысандарды автоматты жобалау əдісін қолдануды ҧсынамыз. 
Осы  нысандарды  жасау  тəсілін  пайдаланушы  интерфейсін  жасау 
кезінде кеңінен тараған тəсіл деп есептеуге болады.  

 
 
7.2 - сурет. Нысандарды жасау тәсілін таңдау терезесі 
Нысандарды  жасаудың  осындай  тəсілін  таңдау  кезінде  кестенің 
барлық өрістері бір бағанда орналасады - əрбір өріс бір жолда болады.  
Өрістің  қолтаңбасы  кестеде  белгіленген  атқа  сəйкес  келеді.  Осы 
парақта  (экранда)  бір  жазбаның  деректерін  енгізуге  арналған  өрістер 
орналасады.  Осындай  тəсілмен  алынған  нысанды  Құрастырушы 
режимін  ашып,  толық  өңдеуге  болады.  (Нысандар  Құрастырушысы 
сондай-ақ нысандарды өздігінен жасау ҥшін қолданылады).  
―Кестелі‖  нысаны  кесте  нысанына  сəйкес  келеді.  Бір  парақта 
монитор экранына сиятын жазба ҧсынылған (7.3 - сур). 
Әр жазба бір жолға орналасады.  
―Диаграмма‖  нысанын  кестедегі  жазбаларды  диаграммалар  немесе 
графикалар тҥрінде қарау ҥшін жасап шығару ҧсынылады.  
1 ая
 
2 ая
 
3 ая
 
4 ая
 
 
 
 
 
7.3- сурет. 
Кестелі нысанның тҥрі
 

 
Об
Мҧндай 
нысандар 
фирманың 
экономикалық 
қызметінің 
нəтижелерінің  талдауын  немесе  ғылыми  эксперимент  нəтижелерін 
өңдеу ҥшін қажет болатыны анық. 
Пайдаланушыға  осы  режимде  графиктер  мен  диаграммалардың  əр 
тҥрі ҧсынылады.  
―Жиынтық кесте‖ нысанында бір уақытта екі байланысты кестеден 
ақпарат  ҧсынылуы  мҥмкін.  Бір  кесте  басты,  екіншісі  -  бағынышты 
болып  есептеледі.  Бағынышты  кесте  басты  кестенің  нысанына 
кіріктірілген. 
7.4  -  суретте  Нысандар  Құрастырушысы  терезесі  кӛрсетілген. 
Нысандар Құрастырушысы келесі блоктардан тұрады: 
•  нысанның тақырыпшасы, 
•  деректер саласы, 
•  нысанның ескертпесі. 
 
Жазу 
Өріс 
Ауыстырып қосқыштар 
тобы 
Сөндіргіш 
Қосқыш 
Жалауша 
Тізіммен ӛріс 
Бағынышты нысан (есеп) 
Қосымша беттер жинағы Беттің ҥзілуі 
Объекттің қосылған жиегі Объекттің бос жиегі 
Сурет Перне Тізім 
7.4- сурет. Нысандар қҧрастырушысы терезесі 

Осы 
блоктардың 
тағайындалуы 
олардың 
атауларымен 
айқындалады. 
Әр команданың тағайындалуын атап өтейік.  
Жазу.Бҧл  команда  Нысандар  Құрастырушының  кез-келген 
блогында жазу (мəтін) енгізуге арналған. Мəтінді енгізу ҥшін:  
• Жазу  пернесіне  басып  (тінтуірдің  сол  жақ  пернесі),  тінтуірдің 
пернесін  басылған  кҥйінде  ҧстап  меңзерді  енгізілетін  мəтіннің  басына 
орналастыру керек; 
• Тінтуірдің  пернесін  жіберіп,  мəтінді  енгізу  керек.  Мəтінді  енгізу 
жəне  оны  рəсімдеу  технологиясы  толығымен  Word  редакторындағы 
мəтінмен жҧмыс істеу технологиясына баламалы. 
Е с к е р т п е . Жазу  мəтінін  бірнеше  жолға  орналастыру  ҥшін  мəтіннің 
бірінші жолының соңында кҥймешені қайтару символын енгізу ҥшін [CTRL] + 
+ [ENTER] пернелеріне басыңыз. Бҧл жағдайда мəтінді енгізу шамасына қарай 
кейінгі жолдар автоматты тҥрде орын ауыстырады, ал жазуның ең жоғарғы ені 
мəтіннің бірінші жолының ҧзындығымен айқындалады. 
Перне.Бҧл нысандармен жҧмыс істеу кезінде басқару əрекеттерін 
қҧруға арналған командалар жинағын қҧрайтын басқару элементі.  
Ӛріс,  Тізімі  бар  ӛріс,  Тізім  пернелері  деректерді  енгізудің  тиісті 
өрістерін  қҧруға  арналған.  Деректерді  сҧратуларға  енгізу  нысандарын 
жобалау кезінде оларды пайдалану қажет болады.  
Егер деректерді кестеге енгізу нысаны бір автоматты əдіспен жасап 
шығарылса,  онда  аялар  автоматты  тҥрде Нысандар Құрастырушының 
деректер  саласына  орналастырылады  жəне  пайдаланушыға  осы 
командаларға жҥгіну қажет болмайды. . 
Деректерді  кестеге  енгізу  нысандарын  өздігінен  конструкциялау 
кезінде  өрістер  өрісті  кестенің  өрістер  тізімінен  көшіру  арқылы 
орналастырылады.  Ол  ҥшін  Құрастырушы  режимінде  мəзірдің  Түрі 
командасын  активтендіріп,  Ӛрістер  тізімі  командасын  таңдап,  пайда 
болған 
кестенің 
өрістері 
тізімінен 
өрістерді 
Кестелер 
Құрастырушының  деректер  саласына  орналастыра  отырып,  ретімен 
көшіру  керек  (7.5  -  сур).  Өрістерді  кқшіру  жəне  орналастыру  реті 
болжалды деректер енгізу ретіне сəйкес келу керек. 
Ауыстырып  қосқыштар  тобы,  Сӛндіргіш,  Қосқыш,  Жалауша 
пернелері  деректердің  логикалық  типті  өрістерге  енгізілуін 
ҧйымдастыруға арналған.  
Сурет.Бҧл  команда  суреттерді  нысанға  енгізуге  арналған. 
Суреттерді  енгізу  технологиясы  суреттерді  Word  қҧжатына  енгізу 
технологиясына баламалы. 
Объекттің  бос  жиегі.  Бҧл OLE-объекттер  типті  кесте 
өрістерінің деректері көрсетілетін терезе.