Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары

348 

 

ретінде  кеңінен  енгізілді,  бірақ  1931  жылы  бұл  әдіс  кӛмегімен  жалпы  білім 

беретін  пәндерден  оқушы  білімін  кӛтеру  мүмкін  емес  деген  қорытынды 

жасалды.  Және  кеңестік  жалпы  білім  беретін  мектептер  түгелдей  дәстүрлі 

оқытуға кӛшірілді. Ал шетелдік педагогикада жобалық әдіс ӛз жалғасын тауып, 

дами түсті[ 1: 6 б]. 

Жобалық әдіс - бұл құзыреттілікке бағытталған білім технологиясы. 

Жобалық  әдісті  қолдану  оқыту  процесіне  оқу  жобаларын  кеңінен  енгізу 

болып  табылады.  Бұл  әдіс білім  алушыны  жеке  тұлға ретінде  қалыптастыруға 

бағытталған. 

Оқу  жобаларын  қолдану  әдістемесі  білім  алушының  нақты  бір  мәселені 

тұжырымдап, оған сәйкес есепті айқындап, нәтижесінде сол есепті компьютер 

кӛмегімен шешуінен тұрады. Ондай есептер, әдетте, кӛп уақытты, оның ӛңделу 

барысына  жүйелі  түрде  қарауды  қажет  етеді  және  білім  алушы  компьютер 

кӛмегімен кез келген есепті шешу технологиясын білуі тиіс: есептің қойылуына 

сәйкес мәселелерді, ішкі есептерді кӛре білу, есеп қойылған салаға сәйкес пәнді 

меңгеру, мәселенің математикалық тұжырымын қоя білу, одан есептің алгоритм 

мен программасына кӛшіп, алынған нәтижесін талдай білуі [2: 15 б]. 

Оқыту  барысында  жобалардың  орындалуын  ұйымдастыру  және  басқару 

үшін оқытушының ӛзінен тӛмендегідей біліктілік талап етіледі:  

-  биология саласында жоғары деңгейлі білім; 

-  эксперимент  кезеңдерін  толық  меңгеру,  зертхананың  базалық 

структураларын ұйымдастыра білу; 

-  жобалардың тиісті айқындамаларын құру ерекшеліктерін білу; 

-  жобалық әдістің принциптік негізін білу; 

-  жобаларды құру процесін бақылау әдістерін білу; 

-  жобалық  әдісті  қолданып,  информатиканы  оқыту  әдістемесінің 

ерекшеліктерін білу; 

құрамына сәйкес қажетті бӛлімдер бойынша білімдері мен тәжірибелері, 

машықтарының болуы[3: 47 б]. 

Осындай  талаптардың  әрбір  нақты  тақырыпқа  қатысты  орындалуы 

жобалық  әдіс  арқылы  оқыту  әдістемесінің  үлгісін  тӛмендегідей  нұсқада 

ұсынуға  негіз  болады:жобалық  әдістің  мәнін  ашу;жобаларды  тиімді 

топтастыру,  түрлерге  бӛлу;жобалардың  айқындамаларын  құру;программалық 

жобалардың  құрылу  принциптерін  түсіндіру;жобалық  әдісті  оқыту  барысында 

қолдану  технологиясын  ашып  кӛрсету;жобаларды  орындау  кезеңдерін 

айқындау;жобаларды  құрудың  талданған  үлгісін  беру;тақырыптық,  сабақтық, 

оқу  жылына,  т.б.  арналған  жобалар  үлгілерін  ұсыну;сабақ  деңгейіндегі 

жобаның орны мен рӛлін кӛрсету;сабақтан тыс орындалатын жобаларды атау. 

Оқу  жобаларын  қолданып  оқытудың  тиімділігі  жобаларды  орындау 

процесінде қол жеткізілуге тиісті мынадай нәтижелерден кӛрінеді: 

-  білім  алушының  жоба  есебі  алынған  салаға  қатысты  пәнге 

қызығушылығы артады және сол сала аймағындағы білімі молаяды; 

- жобаны орындау барысында білім алушының алған білімі қолданылады, 

тереңдетіледі және дамытылады; 

349 

 

-  жобаның  нәтижесіне  жету  арқылы  білім  алушының  білімгердің  кәсіби 

мамандану тәжірибесі бекітіледі; 

-  білім  алушының  ӛз  бетінше  жұмыс  жасау  қабілеті  қалыптасады  және 

дамиды; 

-  білімгердің  жобамен  жұмыс  жасау  барысында  шешім  қабылдау, 

шешімге  сәйкес  ұсыныстар  жасау  және  шығармашылық  қабілеттері  дами 

түседі, қалыптасады; 

-  білім  алушының  мәселені  шешуге  қажетті  тиімді  де  сапалы 

технологияны таңдауға қатысты ой-ӛрісі сараланады және дамиды; 

-  білім  алушының  міндетті  сезіну  қабілеті  мен  жауапкершілігі 

шыңдалады [3: 47 б]. 

Жалпы  жобалау  белгілі  бір  қасиеттеріне  қарай  топтастырылады  және  оларға 

қойылатын  шарттар  мен  талаптарына  сай  келеді,  атап  айтсақ  тӛмендегідей 

типтегі  жобаларды  ұсынуға  болады:  демонстрациялық  жобалау;  зерттеушілік 

жобалау;  шығармашылық  жобалау;  рӛлді-ойындық  жобалау;ақпараттық 

жобалау;  үйретуші  жобалау;  моно  жобалау;  пән  аралық  жобалау;тәжірибелі 

және бағдарлы жобалау; қысқа мерзімді жобалау; ойын жобалауы [4: 16 б]. 

Жоғарыда  айтылған  жоба  негізінде  оқыту  технологиясын  биология 

сабағында  қолдану  тәсілі  бойынша  тӛмендегі  сабақ  жоспары  кӛрсетілген  (1-

кесте).  Жоспардың  ағылшын  тілінде  жасалу  себебі  2020  жылы  жоғары 

сыныптарда биология  пәні ағылшын тілінде оқытылады[5: 1 б]. 

Сабақ жоспары жоба негізінде оқыту технологиясын қолданып жасалған 

(1-кесте). Жоба тақырыбы: Жұқпалы аурулар. 

Қойылатын  сұрақ:  Мектеп  ішінде  тұмаудың  таралуын  қалай  тоқтатуға 

болады? 

Жобаны  оқушылар  топқа  бӛлініп  жасайды  және  әр  топ  ӛз  нәтижелерін 

қорғайды.  Жоба  барысында  оқушылар  прокариотты  және  эукариотты 

жасушалар  туралы  лабораториялық  жұмыс  жасайды.  Вирус  пен  бактерия 

ерекшеліктерін  зерделейді  және  маманмен  кездеседі.  Жоба  нәтижесі  ретінде 

басқа  сынып  оқушыларынан  сауалнама  алады  және  нәтижелерімен 

таныстырады. 

Сонымен  жобалау  технологиясы  оқушылардың  дербестік,  ынтасы, 

шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал етеді.  

350 

 

Кесте  1 – Жоба негізінде оқыту технологиясын  қолданып жасалған биология сабағының жоспар

 

P

R

O J

E C T   D E S

I G

N :

  O V E

R

V

I E W

 

page 1 

Name of Project:     Infectious Diseases 

Duration: 3 weeks 

Subject/Course:       Biology 

Teacher(s): 

Grade Level: 10 

Other subject areas to be included, if any:  Computer Science (making graphs, excel) 

 

Key Knowledge and 

Understanding 

(CCSS or other 

standards) 

Biological objectives 

 

 

 

 

 

 

 

 

B1.2 

Develop an understanding of a scientific concept by accessing information from multiple sources. Evaluate the scientific 

accuracy and significance of the information. 

 

 

 

 

 

L2.1  Distinguish between living and nonliving systems. 

 

 

 

 

 

B2.2 Explain how human organ systems help maintain human health. 

B2.3 Describe the structures of viruses and bacteria.  

Success Skills 

(to be taught and 

assessed) 

Critical Thinking/Problem Solving – delineate and 

evaluate the arguments for the budget economy 

 

Self-Management – make sense of problems and 

persevere in solving them 

 

Collaboration – initiate and participate effectively in a 

range of collaborative discussions … 

 

Communication – present information, findings, 

and supporting evidence for a given purpose, audience, 

and task 

 

Project Summary 

(include student role, 

issue) 

Students will create a Public Service Announcement for the CDC regarding a ―mystery‖ pathogen that may be a threat. They will complete 

several guided research activities relating to viruses and bacteria. In addition, they will use scientific processes to collect and identify possible 

microorganisms.  

Driving Question 

How can we stop the spread of infectious disease in school?   

 

Products 

Each student will be expected to: 

1.Complete the guided research on infectious diseases (viral & 

bacteri   

2.Keep an individual ―lab notebook‖ of infectious disease 

information 

3.Create a ―Bacterial/Virus Wanted Poster‖ 

4.Complete the Unit Test 

Specific content and success skills to be assessed: observation, 

writing, collaboration, communication, critical thinking 

Team: Students will work with classmates to: 

1.Design and carry out a scientific investigation on bacteria and 

bacterial growth   

2.Collect and record information regarding infectious diseases 

(viral &bacterial) 

3.Interview a local health/medical practitioner 

4.Create a PSA focusing on infectious disease prevention 

5.Publish their PSA on the web—either submission to 

―competition‖ site or publishing on YouTube  

Specific content and success skills to be assessed: 21th century 

competencies, collaboration, communication, critical thinking