720
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
уровня существенности. Например, в расчете будут участвовать те базовые показатели,
удельный вес которых в валюте баланса проверяемого предприятия составляет не менее
10 %.
Устанавливая базовые показатели, следует принимать во внимание, что некоторые
из них находятся между собой в определенной взаимосвязи. Так, валовая прибыль
организации определяется в виде разности выручки от продаж и себестоимости
продукции (товаров, работ, услуг). В свою очередь, валюта баланса складывается из
величины собственного капитала и обязательств организации. Следовательно, и доля (в
процентах) для исчисления уровня существенности должна устанавливаться с учетом
такой взаимосвязи(5).
Необходимо обратить внимание на возможность корректировки показателя
существенности. Потребность в этом возникает в том случае, если в процессе проверки
аудитором выявлены ошибки в учете и, как следствие, в отчетности. Для установления
существенности выявленного отклонения нельзя сопоставлять его величину с
рассчитанным на основе недостоверных показателей отчетности уровнем существенности.
Если корректировка не производится, то можно утверждать, что количественный
критерий существенности искажает действительную ситуацию и может послужить
причиной необоснованных выводов и решений. Как показывает опыт, аудиторы
практически не занимаются такой корректировкой.
Если все же аудиторская организация приняла решение о расчете единого уровня
существенности, то, используя этот количественный критерий, необходимо определять,
превосходят ли сначала по отдельности, а затем в сумме выявленные искажения
предельно допустимую ошибку.
Помимо уровня существенности, аудитору необходимо предусмотреть во
внутренних правилах порядок оценки аудиторского риска. Практически все предлагаемые
специалистами в области аудита методики не позволяют дать точной оценки ввиду трудо-
емкости расчетов или затруднений при получении необходимой информации. Наиболее
простой является мультипликативная модель, где аудиторский риск (АР) представлен в
виде произведения его составляющих — внутрихозяйственного риска (ВР), риска средств
контроля (РК) и риска необнаружения (РН):
АР = ВР х РК х РН.
Однако всякая попытка упростить модель аудиторского риска сопровождается
потерей точности расчета его допустимой величины. Кроме того, поскольку аудиторский
риск и его составляющие представляются в долях (аудиторский риск, равный 0,1, должен
считаться, на наш взгляд, высоким, так как он предполагает вероятность 10
неквалифицированных проверок из 100), то их значение всегда будет меньше единицы.
Перемножая составляющие аудиторского риска, которые меньше единицы, получим
аудиторский риск, который по своей величине будет значительно меньше любого из своих
компонентов, что представляется логически неверным. В этой связи приходится делать
вывод о невозможности использования наиболее распространенной модели аудиторского
риска на практике.
Мы рассмотрели лишь отдельные вопросы, которые должны быть урегулированы
аудиторами самостоятельно и закреплены ими во внутрифирменных правилах аудита.
Таких вопросов, требующих большого внимания и усилий со стороны аудиторов, очень
много. Это связано с тем, что национальные аудиторские стандарты предоставили
большую самостоятельность аудиторам в решении отдельных проблем проведения
проверки.
Список использованных источников
5. Арзыбаев А.А. Организационные и методические аспекты учета и аудита
капитала. Монография. Алматы 2011г. 164 с.
6. Постановление государственной комиссии при Правительстве КР по
721
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
стандартам финансовой отчетности и аудиту от 31 декабря 2002г. №36 «О предоставлении
финансовой отчетности за 2002 год».
7.
Постановление Госфиннадзора от 28 июля 2010 года № 18 «О Международных
стандартах финансовой отчетности».
8. Дмитриева И.М. Бухгалтерский учет и аудит. Учебное пособие/И.М. Дмитриева.
– М.: Юрайт, 2014. — 306 с. — ISBN 978-5-9916-2817-4
9. Ерофеева В.А. Аудит. Учебное пособие/В.А. Ерофеева. – М.: Юрайт, 2014. —
640 с. – ISBN 978-5-9916-1592-1
Қаржылық жағдай жөніндегі есептіліктің құрамы мен құрылымы
Қыргызбай Ж.Е.
Алматы экономика және статистика академиясы, Алматы қ.
E-mail:
jansaya-94_kz@mail.ru
Кез келген ұйымның есептік жұмысының соңғы кезені қаржылық есептілікті
құрастыру болып табылады.
Есептілік – уақыттың белгілі кезең ішіндегі кәсіпорындардағы есепті жұмыстардың
қорытынды нәтижесі. Онда кәсіпорын жұмысының қаржылық нәтижелері, шаруашылық
құралдары мен олардың құралу көздерінің жағдай, өндіріске жұмсалға шығындар туралы
мәліметтер болады [1, 165б].
Қаржылық жағдай жөніндегі есептілік мекеменің қаржылық есептілігінің негізгі
нысаны болып табылады. Ол мекемелердің белгілі бір күнгі жағдайы бойынша активтерін,
міндеттемелері мен капиталын көрсетеді. Бұл көрсеткіштер қаржылық жағдайды
бағалаумен тікелей байланысты қаржылық есептіліктің элементтері болып табылады.
Қаржылық есептіліктің мақсаты – тұтынушыларға пайдалы мүмкіндік жасау, заңды
тұлғаның маңызды және тиімді қаржылық жағдайын көрсететін ақпарат айқындығы,
қызметтің және қаржылық есеп берудің кезеңінде оның өзгеруі.
Қаржылық есептілікті жасау тәртібі және оған қойылатын қосымша талаптар,
қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттарына, шағын және орта бизнес
ұйымдарына арналған халықаралық стандартқа және Қазақстан Республикасыны
бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы
заңнамасының
талаптарына
сәйкес
белгіленеді.
Нарықтық экономика жағдайында компанияның қаржылық есептілігі негізгі
ақпараттық байланыс көзі және қаржылық талдауды қамтамасыз ететін маңызды
ақпараттық элемент болып табылады.
Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы»
Заңына сәйкес ұйымдар бухгалтерлік есепті жүргізуге және Қазақстан Республикасының
заңнамасына сәйкес қаржылық есептілікті құруға міндетті.
Ұйымдар жылдық қаржылық қорытынды есептілікті меншік иелеріне құрылтай
құжаттарына сәйкес, мемлекеттік статистика органдарына тіркелген жерінде, мемлекеттік
бақылау және қадағалау органдарына олардың құзіретіне сәйкес тапсырады.
Құрылымы бойынша қаржылық жағдай жөніндегі есептілік жиынтығы әр уақытта
өзара тең болатын екі қатар сандар болып табылады. Бұл тепе-теңдік жағдай – баланстың
маңызды белгісі.
Ал, баланс дегеніміз - бұл шаруашылық субъектісінің ресурстары мен олардың
құралу көздерінің жағдайын ақшалай формада және белгілі бір уақыт сәтінде көрсетіп
беруге мүмкіндік жасайтын бухгалтерлік есеп әдістемесі. Баланс сөзі латын тілінен
