63
2.12-кестенің соңы
Элемент
Сипаттамасы
Aррliсаtiоn Data
Қосымша деректерінің моделі. Деректер қорын
Mоdel (ADM)
белгілі бір өнеркəсіптік (стандарттық) формат
түрінде
физикалық іске асыру
Interface
Интерфейстің ерекшелігінің моделі.
Sресifiсаtiоn
Бағдарламалық модульдер, экрандық нысандар
Mоdel (ISM)
есептік нысандар мəзірі
құрылымының сипаттамасы
Interface
Интерфейсті ұсыну моделі.
Prеsеntаtiоn Mоdel
Жүйенің бағдарламалық қамсыздандыруы обеспече-
(IPM)
интерфейсінің, бағдарламалық қамсыздандырудың
жекелеген модульдері жəне жүйенің деректер қоры
арасындағы өзара іс-қимыл қағидаларының . егжей-
тегжей
сипаттамасы.
Мəзірдегі
экрандық
нысандармен жұмыс істеген кездегі
навигация
DATARUN
əдіснамасы
бойынша
жобалау
үдерісінің
технологиялық тізбегі 2.6-суретте көрсетілген. Схемадан
технологиялық үдерістің құрылымы тұйық екендігі көрінеді. Үдеріс
үшін кіріс ақпарат тапсырыс беруші-ұйымға арналған бизнес-талаптар
моделі болып табылады, ал шығыс ақпарат еі модельдер типімен
ұсынылған: интерфейсті жəне жүйенің үдерістерін көрсету.
Жүйені жобалау барысында ақпараттық жүйенің моделі жəне онда
жүйені пайдалану жоспарланатын ұйымның моделі.
Жүйені DATARUN əдіснамасы бойынша құру ұдерісі алты
сатыны қамтиды:
1)
талаптарды қалыптастыру жəне жоспарлау — жобаның көлемі
мен құнын бастапқы бағалауды анықтау;
2)
тұжырымдамалық жобалау — бастапқы деректерді егжей-
тегжей талдау, деректердің тұжырымдамалық моделін нақтылау,
жүйенің архитектурасын жобалау;
2.6. сурет. DATARUN технологиялық үдерісі
64
3)
қосымшаның ерекшелігі — деректердің тұжырымдамалық
моделін реляциялық модельге өзгерту, қосымшалардың, қажетті
интерфейстердің құрылымын
белгілеу;
4)
əзірлеу, ықпалдастыру жəне тестілеу — тестілік деректер
қорын құру, деректердің бақылау жинағын əзірлеу;
5)
енгізу — ақпараттық жүйені құратын əзірленген деректре
қорын жəне бағдарламалық қамсыздандыруды өрістету;
6)
сүйемелдеу жəне дамыту — жүйедегі қателерді тіркеу,
диагностикалау жəне айқындау, деректер қорына жəне бағдарламалық
қамсыздандыруға өзгерістер енгізу. Ақпараттық жүйенің жаңа
нұсқаларын шығару.
RAD
әдіснамасы
ақпараттық
жүйелердің
бағдарламалық
қамсыздандыруын құрудың
«жылдам» технологиясы болып
табылады. Ол өмір циклінің шиыршық моделіне бағдарланған. RAD
технологиясы үшін мынадай негізгі ерекшелікктер тəн:
а) əзірлеу шағын бағдарламашылар ұжымымен орындалады
( 2 — 1 0 адам);
б) жұмыстар кестесі оларды қысқа уақыт мерзімі ішінде
орындауды
болжайды, жəне де əр жұмыстың алгоритмі белгілі;
в) бағдарламалық қамсыздандыруды əзірлеу итерациялармен
жүзеге асырылады, əзірлеушілер тапсырыс берушіге жүйенің
түптұлғасын ұсынады, кейіннен оған тапсырыс берушінің ниеті
бойынша өзгерістер енгізеді.
Ақпараттық жүйенің өмір циклі RAD əдіснамасы бойынша
мынадай кезеңдерден тұрады: жүйеге қойылатын талаптарды талдау
жəне жсопарлаы, жүйені жобалау, жүйені құру, жүйені енгізу (2.13
кесте).
Жүйені RAD технологиясы бойынша əзірлеудің ерекшеліктері ол
итерациялармен орындалатынында тұрады; өмір циклінің əр кезеңінде
жұмыстарды толық аяқтау талап етілмейді; пайдаланушылар жүйені
əзірлеу үдерісіне міндеттітүрде тартылуы тиіс.
RAD əдіснамасын күрделі есептік бағдарламаларды, операциялық
жүйелерді құру үшін; жүйенің жұмыс қисынын көрнекі белгілейтін
жүйенің бағдарламалық қамсыздандыруының интерфейстік бөлігі
айқын жəне анық болмаса пайдалануға болмайды.
RAD технологиясының негізгі ерекшелігі шиыршықты өмір
циклінің əр итерациясында жүйенің дайын түптұлғасын құру болып
табылады. Түптұлғаларды құру технологиясын іске асыру үшін екі
сыныптағы аспаптық құралдар пайдаланылады [20]: белгілі бір ДҚБЖ
ортасындағы аспаптық əзірлеу құралдары — Dеvеlореr сыныбы;
бағдарламалық
қамсыздандыруды
жылдам
əзірлеудің
ықпалдастырылған аспаптық құралдары — Builder сыныбы.
65
RAD технологиялық үдерісі 2.13-кесте
Үдеріс кезеңдері
Сипаттамасы
Талаптарды
талдау
жəне жоспарлау
Жүйенің
функцияларын
белгілеу,
оларды
басымдықтар бойынша сыныптау
Жүйені жобалау
Жүйенің жобаларын оны əзірлеушілер ұжымына
пайдаланушыларды тартып əзірлеу. Оларды іске
асыру үшін түптұғалар құрылатын жүйедегі
ақпараттық үдерістерді белгілеу
Жүйені құру
Жүйенің
құрылымыын
белгілеу.
Қосалқы
жүйелерді жəне олардың интерфейстерін
белгілеу, қосалқы жүйені шеткі уақыт
аралығында (90 күннен көп емес) əзірлеу белгілі
бір əзірлеушілер тобына тапсырылады
Жүйені
енгізу
Жүйенің қызмет көрсетуші персоналық оқыту,
жүйені өрістету. Қолданыстағы жүйе жаңа жүйе
іске қосылғанша пайдаланылады.
Графикалық нотациялар. Нотация арқылы мəндік саланың,
ақпараттық жүйенің жəне жүйенің ішінде өтетін үдерістерді көрнекі
көрсетілетін графикалық тілді белгілейді.
Қазіргі графикалық нотациялар екі негізгі сыныпқа бөлінеді:
1)
ақпараттық жүелерді талдау жəне синтездеудің объектілік-
бағдарланған тəсілдемесінде пайдаланатын;
2)
ақпараттық
жүелерді
талдау
жəне
синтездеудің
функционалдық жəне құрылымдық тəсілдемесінде пайдаланатын.
Осы нотациялар шеңберінде олардың кіші сыныптарын белгілеуге
болады (2.14-кесте).
Қазіргі уақытта белгілі бір графикалық тілді жəне тиісті
диаграммаларды құру қағидаларын сипатайтын бірнеше өнеркəсіптік
стандарт белгілі. Осындай стандарттардың жалпы атауы — IDEF.
Осы стандарттар күрделі жүйелерді модельдеу жəне жобалау үшін
пайдаланылатын ICAM (Integrаted Cоmрuter Aided Manu- fасturing)
тектес əдіснамаларды іске асырады. ICAM əдіснамалары АҚШ
Әскери-əуе күштерімен ЭЕМ көмегімен əскери өнімді əзірлеу жəне
өндіру үдерістерін автоматтандыру үшін əзірленген болатын.
