Білім мазмұнын жаңарту аясында (5-9 сыныптарда)

69 
 
- 
калькулятордың көмегімен жуық мәндерді 
дұрыс есептейді; 
- 
шамалары өте  кіші және өте үлкен сандармен 
өрнектелген есептерді дұрыс шешеді. 
 
Құрамында дәрежесі 
бар өрнектерді 
түрлендіру 
- 
өрнектерді түрлендіру үшін дәреженің 
қасиеттерін дұрыс қолданады; 
-  
құрамында дәрежесі бар сандар тізбегінің 
орналасу  заңдылығын біледі және тізбектің 
жеткіліксіз элементтерін таба алады. 
 
Мәтінді есептер шешу 
- 
шамалары өте  кіші және өте үлкен сандармен 
өрнектелген есептерді дұрыс шешеді. 
 
2-
бөлім. Көпмүшелер 
Тақырыбы 
Бағалау критерийлері 
Бірмүшелер және 
оларға амалдар 
қолдану. Бірмүшенің 
дәрежесі және 
стандарт түрі 
- 
бірмүшенің коэффициенті мен дәрежесін 
анықтай алады; 
-  
бірмүшені стандарт түрге келтіре алады; 
- 
бірмүшелермен амалдарды дұрыс орындайды. 
Көпмүшелер. 
Көпмүшенің дәрежесі 
және стандарт түрі 
- 
көпмүшенің коэффициенті мен дәрежесін 
анықтай алады; 
- 
ұқсас мүшелерді біріктіріп және көпмүшені 
стандарт түрде жаза алады; 
- 
көпмүшелермен амалдарды дұрыс орындайды. 
 
Көпмүшелерге 
амалдар қолдану 
- 
көпмүшелерді қосу және азайту ережелерін 
дұрыс қолдана алады;   
- 
көпмүшені бірмүшеге көбейтуді дұрыс 
орындайды; 
- 
көпмүшені көпмүшеге көбейтуді дұрыс 
орындайды. 
 
Көпмүшелерді 
көбейткіштерге жіктеу 
- 
ортақ көбейткішті жақшаның сыртына шығару 
арқылы көпмүшелерді көбейткіштерге жіктеуді 
дұрыс орындайды; 
- 
топтау тәсілі арқылы көпмүшелерді 
көбейткіштерге жіктеуді дұрыс орындайды; 
- 
есептерді шешуде ортақ көбейткішті 
жақшаның сыртына шығару және топтау тәсілі 
арқылы көпмүшелерді көбейткіштерге жіктеуді 
дұрыс қолданады. 
 

70 
 
Өрнектерді тепе-тең 
түрлендіру 
- 
көпмүшелерге амалдар қолдану арқылы 
өрнектерді тепе-тең түрлендіруді орындай 
алады;   
- 
көпмүшені көбейткіштерге жіктеу арқылы 
өрнектерді тепе-тең түрлендіруді дұрыс 
орындайды. 
3-
бөлім. Функция. Функция графигі 
Тақырыбы 
Бағалау критерийлері 
Функция және 
функцияның графигі 
- 
функция анықтамасын біледі;  
- 
функцияны берудің аналитикалық тәсілін 
біледі; 
- 
функцияны берудің графиктік тәсілін және 
кестемен беру тәсілін біледі; 
- 
функцияның анықталу облысы бойынша 
графигін салуды біледі. 
 
Сызықтық функция 
және оның графигі 
- 
функцияның анықталу облысын, нөлдерін, 
жұптылығы мен тақтылығын таба алады;   
- 
𝑦 = 𝑘𝑥𝑥  функциясының графигін салуды біледі 
және k –ға байланысты оның графигінің 
орналасуын көрсете алады;   
- 
𝑦 = 𝑘𝑥𝑥 +𝑏 функциясының графигін салуды 
біледі және k мен 𝑏–ға байланысты оның 
графигінің орналасуын көрсете алады;   
- 
графикті салмай ақ сызықтық функция 
графигінің координаталар осьтерімен қиылысу 
нүктелерінң координаталарын таба алады;   
- 
𝑦 = 𝑘𝑥𝑥 +𝑏 функциясының графигі бойынша k 
мен 𝑏–ның таңбаларын анықтай алады. 
 
Сызықтық 
функциялардың 
графиктерінің өзара 
орналасуы 
- 
сызықтық функциялардың графиктерінің  
өзара орналасуының әртүрлі жағдайларын 
талдай алады; 
-  k 
коэффициентіне байланысты  сызықтық 
функциялардың графиктерінің  орналасуын 
ажырата біледі;  
-  
берілген функцияның графигіне графигі 
параллель болатын немесе графигі қиылысатын 
сызықтық функцияның формуласын дұрыс 
жазады.    
 
Екі айнымалысы бар 
сызықтық теңдеулер 
жүйесін графиктік 
- 
әр теңдеудегі бір айнымалыны екінші 
айнымалы арқылы өрнектей алады;   
- 
бір координталақы жүйеде әр теңдеудің 

71 
 
тәсілмен шешу 
графиктерін сала алады;   
- 
қиылысу нүктесінің координаталарын табады. 
 
у=ах
2
, у=ах
3
 
және 
у =
к
х
  ( k≠0) түріндегі 
функциялар, олардың 
графиктері және 
қасиеттері 
- 
а 
> 0 және 
а
 
< 0 жағдайда
 
у=ах
2
 (
а≠0) 
функциясының қасиеттерін біледі
; 
- 
а коэффициентіне байланысты параболаның 
тармақтарының бағыттарын дұрыс анықтайды; 
- 
у=ах
2
 
функциясының графигін сала алады; 
- 
графигі бойынша функцияның өсу және кему 
аралықтарын дұрыс анықтайды; 
-   
у=ах
3
 
функциясын басқа функциялардан 
ажырата алады; 
- 
у=ах
3 
(
а≠0) функциясының қасиеттерін біледі; 
- 
у=ах
3 
функциясының графигін салуды біледі; 
- 
у =
к
х
 
функциясының қасиеттерін біледі; 
- 
у =
к
х
 
функциясының графигін салуды біледі;  
- k 
коэффициентіне байланысты функцияның 
графигінің орналасуын анықтай алады; 
- 
бұл функцияларды және оның графиктерін 
ажырата алады; 
- 
функцияның графиктерін және қасиеттерін 
есептер шығаруда дұрыс қолданады. 
 
4-
бөлім. Статистика элементтері 
Тақырыбы 
Бағалау критерийлері 
Вариациялық қатарлар 
- 
басты жиынтықтың, кездейсоқ таңдама, 
вариациялық қатар мен нұсқалардың 
анықтамасын біледі;  
- 
вариациялық қатар немесе тарату қатарын құра 
алады. 
 
Абсолютті жиілік 
және салыстырмалы 
жиілік. Жиілік кестесі 
- 
салыстырмалы жиілікің анықтамасын біледі; 
- 
абсолютті және салыстырмалы қателікті  
дұрыс есептейді; 
- 
статистикалық зерттеу жасап, деректерді 
жинап алып және оларды кесте түрінде бере 
алады; 
- 
жиілік кесте деген не екенін біледі және 
таңдаманы жиілік кесте түрінде көрсетіп бере 
алады; 
- 
кестедегі деректер көрсеткіштерінің 
келісімділігін тексере алады.