СороС-ҚазаҚСтан Қорының 20 жылдыҚ Қызметі
17
тиімділігінің артуына мүмкіндік береді»,
- дейді Жәнібек Хасан, «Зерттеу» ғылы-
ми-зерттеу институтының директоры.
жергілікті өзін-өзі басқару
Қор Қазақстанның жергілікті өзін-өзі басқа-
руды дамыту бағытындағы талпынысын
1996 жылдан бастап қолдап келеді. Қор
Үкімет өзінің орталықсыздандыру бастама-
ларын өрістеткен сайын қолдау көрасетуді
жалғастыра беруде.
Біздің бастамаларымыздың арасында
жергілікті деңгейдегі бюджет процестеріне
қауымдастықтарды тартуды насихаттау
аса маңызды орынға ие. осы арқылы біз
жергілікті қауымдастықтар бюджетке бай-
ланысты шешімдерді қабылдауға белсене
қатысып, бюджеттік қаражатты пайдала-
нуда жергілікті билік өкілдерімен ортақ
жауапкершілікті бөліскенін қалаймыз.
СҚҚ Қаржылық орталықсыздандыру
(децентрализация) бастамалары бойынша
ұлттық экономика министрлігімен бірі-
гіп жұмыс жасайды. Жұмыс барысында
қауымдастық өкілдері бюджетті бағалау
әдістерін үйреніп, өз құқықтары мен міндет-
тері жайында ақпарат алады.
Жергілікті өзін-өзі басқару бастама-
сы аясында жергілікті биліктің бюджетті
қалыптастыру және оны үлестіру бойынша
өкілеттіліктері көбейгендіктен, Қор осы
қаржыны меңгеруге керекті механизмдерді
құруда азаматтық қоғамның дауыс құқығы
болғанын қалайды.
Электрондық үкімет
2002 және 2006 жж. Қор Шығыс-Қа-
зақстан облысындағы «Ашық қала»
жобасын қаржыландырды. осы арқылы
үкіметтің Қазақстанда электрондық үкіметті
алға жылжыту жұмысына қолдау көресетті.
Жоба нәтижесінде Өскемен қаласы әкімдігі
мен маслихатының ресми сайты әзірленіп,
жарияланды. «Жергілікті өзін-өзі басқа-
руды дамыту орталығы» қоғамдық қоры
жүзеге асырған аталмыш аймақтық баста-
ма аясында жергілікті билікпен халық ара-
сындағы екіжақты байланысты қамтамасыз
ететін тиімді, онлайн жүйесі құрылып,
басқа өңірлерге арналған электрондық
үкімет моделі әзірленді. осы бастама
еліміздің дамуына ұзақмерзімді ықпал
жасады және қазір электрондық үкімет ел
өмірінің ажырамас бөлігіне айналды.
Біздің бастамаларымыздың
арасында жергілікті
деңгейдегі бюджет
процестеріне
қауымдастықтарды
тартуды насихаттау аса
маңызды орынға ие. Осы
арқылы біз жергілікті
қауымдастықтар бюджет
сұрақтарына байланысты
шешімдерді қабылдауға
белсене қатысып, бюджеттік
қаражатты пайдалануда
жергілікті билік өкілдерімен
ортақ жауапкершілікті
бөліскенін қалаймыз.
Мұнайы бар цистерналар, БҚо.
Фото: Дэвид триллинг
СороС-ҚазаҚСтан Қорының 20 жылдыҚ Қызметі
19
Адам құқықтары мен заңды сақтаудың Қа-
зақстан халықаралық бюросының басқар-
ма төрағасы евгений Жовтистің айтуынша:
«адамзаттың дамуы туралы біздің (қормен)
көзқарасымыз ортақ. Яғни, біз үшін адам
құқықтары қоғамның негізін қалаушы
қағидат, ал адам арын құрметтеу түбегейлі
фактор болып саналады». Біздің осы сала-
дағы жетістіктерімізге Қазақстанда адам
құқықтарын қорғауды жақсарту бойынша
халықаралық эдвокаси талпыныстарын
қолдау, эдвокаси кампанияларын жүр-
гізушілердің әлеуетін арттыру және адам
құқықтары бойынша білім беру арқылы
қоғамның ақпараттылығын арттыру жата-
ды. Біз жаңашыл әдістерді қолдану арқылы
әділ сот жүйесінің жетілуіне өз үлесімізді
қостық, соның нәтижесінде, жасөспірім-
дердің ерекше талаптарын ескеретін
ювеналды әділет жүйесі құрылды.
Әлеуетті арттыру
Мемлекет ішінде де, халықаралық
деңгейде де құқық қорғаудың қажетті
дағдыларына ие құқық қорғаушылар мен
белсенділердің жаңа толқынын тәрби-
елеуге бағытталған бастамаларға Қор
жүйелі түрде қолдау көрсетеді. Біз жас
құқыққорғаушылар мен белсенділерге
арналған оқыту жобасын ұйымдасты-
руды жалғастырудамыз. Жоба аясында
олар адам құқықтары саласында зерттеу
жүргізуді, үкіметке өз ұсыныстарын ұсы-
нуды, сонымен қатар, адам құқықтарын
қорғаудың халықаралық механизмдерін
пайдалануды үйренеді. 2014 жылы
аталмыш курс 10 белсенді үшін жүр-
гізілді. Курс барысында олар тәлімгер-
лердің басшылығымен адам құқықтары
бойынша сапалы сараптамалық баян-
дамалар жасауды үйренді. Курстың бес
қатысушысы халықаралық құқық қорғау
механизімдеріне қатысты. оның ішінде
2014 жылғы Бұұ-ның Қазақстан бойын-
ша адам құқықтары жөніндегі Кеңестің
дүркіндік шолу отырысы да бар.
«Курстың пайдасы зор болды», -
дейді тренинг қатысушысы роман реймер.
«Біріншіден, ол білімімізді құрылымдауға
мүмкіндік беріп, адам құқықтарын қорғау-
дың ішкі және халықаралық меха-
низімдерін түсінуге көмектесті. Біз курс
барысында халық алдында сөйлеу және
байланыс орнату шеберлігімізді арттыр-
дық, сараптамалық құжаттар дайындауды,
заманауи амалдарды қолдануды үйрен-
дік». реймер мырза мүмкіндігі шектеулі
адамдардың әділ сотқа қолжетімділігі
тақырыбын мұқият зерттеп шықты: «өз
аймағымдағы жағдайдың өзгеруіне үлес
қосуым үшін осы жобаны іс жүзінде жүзеге
асыруым тиіс», - деп қорытындылады ол.
Халықаралық адвокация
(эдвокаси)
Қор халықаралық дәрежеде адам құқықта-
рын қорғау бойынша жұмыс атқаратын
белсенділердің талпыныстарын қолдайды.
олар адам құқықтары аясында үкімет өзіне
алған жауапкершілікті қаншалықты атқара-
тындығын бақылап, азаматтық қоғамның
рөліне ерекше назар аударып, осы жауап-
кершіліктерді жүзеге асыруда кездесетін
кемшіліктерді анықтап, жағдайды өзгерту
бойынша ұсыныстар жасайды.
Қор, Үеұ-ның және жеке белсен-
ділердің Бұұ адам құқықтарын қорғау
бойынша Кеңестің әмбебап шолуы; Бала
құқықтарын қорғау бойынша Бұұ Комитеті;
Бұұ әйелдерге қатысты кемсітушіліктің
барлық нысандарын жою туралы конвен-
циясы; Бұұ Азаптауларға қарсы комитеті;
Азаматтық және саяси құқықтар тура-
лы халықаралық пакт; Экономикалық,
әлеуметтiк және мәдени құқықтар туралы
АДАм қҰқықТАры
Ашық қоғам құндылықтарының негізінде адамның басты
құықтары мен бостандықтары жатыр, сондықтан адам
құқықтарын қорғау бойынша бастамаларды қолдау
қызметіміздің негізгі бағыты болып табылады.
Мемлекет ішінде де,
халықаралық деңгейде
де құқық қорғаудың
қажетті дағдыларына ие
құқыққорғаушылар мен
белсенділердің жаңа
толқынын тәрбиелеуге
бағытталған бастамаларға
Қор жүйелі түрде қолдау
көрсетеді.
