Ұлттық бірыңғай тестілеудің жаңа форматы

Ағымдағы жылдың 9 қарашасы күні Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі республикалық телеарнада тікелей эфирде Ұлттық бірыңғай тестілеудің жаңа форматы жөнінде түсінік берді.

11 қараша күні ҚР БжҒ министрі Е.Сағадиев облыс әкімдерінің орынбасарлары, білім басқармалары басшыларының қатысуымен онлайн режимінде селекторлық отырыс өткізіп, қатысушылардың ұсыныстарын тыңдады.

Ұлттық бірыңғай тестілеудің екі кезеңде өтетіндігі туралы түсінік бергіміз келеді.

Барлық емтихандар, оның ішінде тестілеу де білім алушының өзі оқитын мектебінде өтеді.

Емтихандардың тізбесі және нысаны:
1) Ана тілі және әдебиетінен (оқыту тілі) эссе нысанында жазбаша емтихан. Эссеге 3 астрономиялық сағат беріледі.

Ұсынылған үш тақырыптан оқушы бір тақырыпты таңдайды. 250-300 сөзден тұратын эссе жазуы қажет.

Барлық жұмыстарға бірыңғай бағалау өлшемшартары қолданылады.
2) Алгебра және анализ бастамалары пәнінен жазбаша емтиханға 5 астрономиялық сағат беріледі. Бұл емтихан 5 тапсырмадан тұрады.

Тапсырмалар математикалық фактілерді, түсініктерді және тәсілдерді меңгеру деңгейін анықтауға, есеп шығару және логикалық тапсырмаларды шешу дағдыларын, функционалдық сауаттылығын білуге бағытталған.

Әр билетте 3 сұрақтан болады. Екі сұрақ Қазақстан тарихының барлық курсының негізгі бөлімдерінен теориялық сұрақтар, 3-ші сұрақ шығармашылық тұрғыдағы тапсырма (карта, кескіндер, портреттер, хранологиялық кестелер пайдалану арқылы тапсырмалар т.б.).

Бұл пәндердің тапсырмаларының саны мен нысаны төмендегідей болады.

Бұнда барлығы 40 тест тапсырмасы болады (80 минут, 40 сұраққа – 60 балл беріледі), оның 20 сұрағы бір дұрыс жауабын табу арқылы (20 балл беріледі), 20 сұрағы бірнеше дұрыс жауабын табу арқылы (40 балл беріледі).

Қорытынды аттестаттаудың нақты мерзімі Министрліктің «2016-2017 оқу жылын аяқтау туралы» бұйрығымен айқындалады (2017 жылғы 30 сәуірге дейін). Емтихандар шамамен 2017 жылғы 29 мамыр мен 9 маусым аралығында өтеді.

Жазбаша және ауызша емтиханды бағалауды, берілген дұрыс жауап кодтары негізінде жауап парақтарын тексеруді мектепте құрылған емтихан комиссиясы әр пән бойынша жүргізеді.

Алтын белгі үміткерлері білімдерін дәлелдеу мақсатында мектепте қорытынды аттестаттау тапсырады.

Жоғары оқу орнына түсу үшін ҰБТ тапсырады.

Қорытынды аттестаттаудың материалдары (жауап парақтары, сұрақ кітапшалары т.б.) мектепте бір оқу жылы бойында сақталады.

Ұлттық бірыңғай тестілеу (ҰБТ)
ҰБТ жоғары оқу орнына түсу емтиханы және мемлекеттік гранттарды бөлу жүйесі ретінде қалады.

2017 жылғы ҰБТ форматы бойынша 120 сұрақ (20+20+20+30+30=120 тапсырма) 5 пән бойынша, оның 3-і міндетті және талапкердің жоғары оқу орнына тапсыратын мамандығына байланысты 2-і бейіні бойынша қарастырылған. Барлық сұрақтар ескеріледі.

1 блок:

Математикалық сауаттылық - Ұсынылған бес тапсырманың бір дұрыс жауабын таңдай отырып (Функционалды сауаттылық, логика, сандық салыстыруға тапсырмалар).
Оқу сауаттылығы - Ұсынылған бес тапсырманың бір дұрыс жауабын таңдай отырып (Оқу, мәтінді түсіну, мәтін мазмұнына рефлексия, талдау жасай білу, салыстыру және т.б.).
Қазақстан тарихы - Ұсынылған бес тапсырманың бір дұрыс жауабын таңдай отырып (Пәнді білу).
2 блок:

Бейіндік пәндер (әрбір мамандық бойынша екі пән) – 1 бейінді пән: 20 сұрақ ұсынылған бес тапсырманың бір дұрыс жауабын таңдай отырып, 10 сұрақ ұсынылған көп тапсырманың бірнеше дұрыс жауабын таңдай отырып.

2 бейінді пән: 20 сұрақ ұсынылған бес тапсырманың бір дұрыс жауабын таңдай отырып, 10 сұрақ ұсынылған көп тапсырманың бірнеше дұрыс жауабын таңдай отырып.

1. 
   Баллды бағаға ауыстыру шкаласы:
   

Тестілеуге қатысуға өтініш қабылдау 10 наурыз – 10 мамыр аралығында ҰБТ-ны өткізу пункттері арқылы жүзеге асырылады.

ҰБТ 165 ҰБТ-ны өткізу пункттерінің базасында өткізіледі.

ҰБТ-ны өткізу мерзімі – 20 маусым мен 1 шілде аралығы.

2017 жылғы тамыз айында және 2018 жылдың қаңтар айында ҰБТ-ны ақылы негізде қайта тапсыру мүмкіндігі беріледі. Шекті балл – 50.

«Алтын Белгі» иегерлері, жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық, республикалық олимпиадалардың, ғылыми жобалардың жеңімпаздары мен жүлдегерлері ҰБТ-ны жалпы негізде тапсырады, сондай-ақ балл саны бірдей болған жағдайда білім беру гранттарын алу басымдығы оларға беріледі (Мысалы, егер бітіруші және «Алтын Белгі» иегері де 122 балл алса, грант «Алтын Белгі» иегеріне беріледі. Егер бітіруші көбірек балл жинаған жағдайда, «Алтын Белгі» иегеріне басымдық берілмейді).

Жалпы білім беретін пәндер бойынша 5 халықаралық олимпиаданың жеңімпаздары мен жүлдегерлеріне арнайы гранттар бөлінеді.

Талапкерлерді кешенді тестілеу (ТКТ)
Колледж бітірушілері үшін ТКТ форматы өзгертілді.

ТКТ-ның жаңа форматы бойынша колледждер үшін 60 сұрақ қарастырылған, оның 20-сы жалпы пәндер және 40-ы бейінді пәндер бойынша. Бұл егер бітіруші өз бейіні бойынша оқитын болса (Мысалы, педагогикалық мамандыққа баратын педагогикалық колледждің бітіруішісіне арналған). Мамандық бейінін өзгертетін бітіруші тестілеуді ҰБТ форматы бойынша тапсырады.

ТКТ базалық жоғары оқу орнында орналасқан 42 ҰБТ-ны өткізу пункттерінде өткізіледі.

Бұл өзгерістер оқушылардың, ата-аналар мен мұғалімдердің ҰБТ-ны ЖОО-ға түсу емтиханы деп қана қабылдайтындары үшін енгізілді. Сондай-ақ бұған түлектердің білімдерін сай бағалай алмайтынымыз, көптеген ата-ана мен мұғалімдердің ҰБТ жадыны жаттықтырғанымен, оқушылардың сапалы білімін анықтай алмайды деген ойлары түрткі болды.

Қатысушылардың саны ешқашан жүз пайыз болмаған. Жыл сайын ҰБТ-ға қатыспайтындар үлесі 30 пайызға жеткен. Бұл ҰБТ қорытындылары бойынша еліміздегі орта білімнің сапасы туралы тұжырым жасауға болмайтынын білдіреді.
ЖОО-на түсуге ниетті оқушылар үшін
Мектептерде қорытынды аттестация 5 пән бойынша өтеді: 1. Ана тілі және әдебиеті (эссе жазу). 2. Қазақ тілінде білім беретін мектептерде – орыс тілінен, ал орыс, өзбек, тәжік, ұйғыр мектептерінде – қазақ тілінен (тест түрінде). 3. Қазақстан тарихы (ауызша емтихан). 4. Алгебра және анализ бастамалары (жазбаша) 5. Таңдалған пән бойынша (физика, химия, биология, география, геометрия, дүниежүзі тарихы, әдебиет, информатика, шет тілі (ағылшын, француз, неміс) – тест тапсырылады.

Жазбаша және ауызша емтихандар, сонымен қатар, тесттің жауап парақтары мектептердегі пән бойынша емтихан комиссиясы дұрыс жауаптар кодтары арқылы тексеріліп, бағалайды.

Барлық емтихан оқу орнында – мектептерде өтеді. Аттестацияның қорытынды мерзімі министрліктің «2016-2017 оқу жылын аяқтау туралы» (2017 жылдың 30 сәуіріне дейін) бұйрығы арқылы белгіленеді – шамамен 2017 жылдың 29 мамыры мен 9 маусым аралығы. Түлектердің мектеп бітіру кештері 2017 жылдың 15 маусымына дейін өткізілмек.

Аттестацияның қорытындылары туралы барлық материалдарды Ұлттық тестілеу орталығы білім басқармаларына жеткізеді. Білім басқармалары, өз кезегінде, құжаттарды мектептерге дейін жеткізеді.

Бейінді пәндер бойынша тапсырмалар ұсынылған бес жауаптың ішінен тек жалғыз дұрыс жауабы бар 20 сұрақтан, сондай-ақ, көп жауаптың ішінен бірнеше дұрыс жауаптары бар 10 сұрақтан құралады. Бейінді пәндер бойынша тестілеу барысында бірнеше дұрыс жауаптары бар сұрақтарды енгізу арқылы талапкерлердің нақты тақырыпты қаншалықты меңгергендері анық көрінеді. Сонымен қатар, бірнеше жауап варианттары бар тесттер жауаптарды тек жаттап алып, немесе болжау арқылы беруге тосқауыл болады.

Жалпы 120 сұрақ қойылады. Тестілеуге бөлінген уақыт 3 сағат 30 минутты құрайды. ЖОО-на түсу үшін бағаның ең төменгі шегі өзгеріссіз – 50 балл деңгейінде қалдырылды. Ең жоғары көрсеткіш – 140 балл (бейінді пәндер бойынша берілген дұрыс жауаптар есебінен). Тестілеуге қатысуға ниет білдіргендердің өтінімдері 10 наурыздан 10 мамырға дейін қабылданады. ҰБТ өткізілу мерзімі – 20 маусымнан 1 шілдеге дейінгі аралық. ҰБТ-ді ақылы негізде тапсыру мүмкіндіктері де сақталып отыр – олар 2017 жылдың тамыз айы мен 2018 жылдың қаңтарында өткізіледі. ҰБТ барысында сыналатын барлық пәндер бойынша тапсырмалар үлгілері желтоқсан айында Ұлттық тестілеу орталығы мен ҚР Білім және ғылым министрлігінің сайттарында жарияланады.
«Алтын белгі» иегерлері, жалпы білімдік пәндер бойынша республикалық және халықаралық олимпиадаларының, сондай-ақ ғылыми жобалардың жүлдегерлері мен жеңімпаздары ҰБТ жалпыға бірдей негізде тапсырады. Алайда, тапсырған ест нәтижелері аталған жетістіктері жоқ талапкерлердің көрсеткіштерімен бірдей болған жағдайда, гранттарды бөлу кезінде олар басымдыққа ие болады. Жалпы білімдік пәндер бойынша 5 халықаралық олимпиадаларының жүлдегерлері мен жеңімпаздарына ранайы гранттар бөлінеді.

ЖОО-на түсетін Техникалық және кәсіби білім орындарын бітірушілерге

Білімдерін ЖОО-да жалғастыру үшін техникалық және кәсіби білім орындарын бітірушілер тапсыратын ТКТ (талапкерлерді кешенді тестілеу) талаптары де өзгерді. Бұған дейін колледж түлектері тестті мектеп білімі негізінде тапсырса, ТКТ-дің жаңа форматында колледждерде алынған білім ескеріледі. Кешенді тестілеу барысында талапкерлер 60 сұраққа жауап береді: 20 тасырма – жалпы бейінді пән бойынша (бұл тапсырмалар арқылы базалық пән ойынша алынған академиялық білім деңгейі тексеріледі) және 40 тапсырма – бейінді пәндер бойынша (бұл тапсырмалар тереңдетілген академиялық білім дегейін, сондай-ақ, практикалық дағды мен ептіліктерін анықтауға бағытталған). 60 тапсырманы орындауға 100 минут уақыт бөлінеді.

1. 
   Итоговая аттестация – выпускной экзамен в школах;
   
2. 
   ЕНТ как вступительный экзамен в высшие учебные заведения.
   

А также, 11 ноября прошло селекторное совещание в режиме онлайн под председательством министра МОН РК Е.Сагадиева, где участвовали заместители акима областей и руководители управлений образования.

Управление образования Мангистауской области 11 ноября т.г. провел семинар в режиме онлайн для директоров школ, педагогов области по разъяснению нового формата ЕНТ.

Итоговая аттестация выпускников 11 класса пройдет в форме выпускных экзаменов по 5-и предметам, включая 4 обязательных и 1 предмет по выбору с учетом их профиля обучения (общественно-гуманитарный и естесственно-математический).

Все экзамены, в том числе тестирование, проводится на базе школ по месту их обучения.

Перечень и форма проведения экзаменов следующие:

1. 
   Письменный экзамен по родному языку и литературе язык обучения школы) в форме эссе, на который будет отводиться 3 астрономических часа. Учащиеся выбирают одну тему из трех предложенных. Необходимо написать эссе, состоящее из 250-300 слов. После выбора темы эссе учащимся необходимо определить главную мысль (о чем оно?), сформулировать проблему, написать аргументы, использовать языковые средства и приемы языка (сравнения, эпитеты, метафоры, риторический вопрос, вводные слова и предложения и т.д.), сформулировать общий вывод эссе.
   

2. 
   Письменный экзамен по алгебре и началу анализа (отводится 5 астрономических часов), состоит из 5 заданий.
   Задания направлены на выявление степени усвоения математических фактов, понятий и приемов, умения решать прикладные и логические задачи, уровня функциональной грамотности.
   

4. Тестирование по казахскому языку в школах с русским языком обучения или тестирование по русскому языку в школах с казахским языком обучения (отводится 80 минут, 40 вопросов - 40 баллов), из них:

5. Тестирование - предмет по выбору выбирается один: физика,

химия, биология, география, геометрия, всемирная история,

литература, иностранный язык (английский, французский, немецкий),

информатика.
Всего 40 тестовых заданий (отводится 80 минут, 40 вопросов – 60

баллов), из них:

(20 баллов);

двадцать заданий с несколькими правильными ответами (40 баллов).
Тестирование по двум предметам будет проводиться в один день в школе.

В случае несогласия с оценкой, выставленной за экзамен, обучающийся обращается до 13 часов следующего дня после объявления экзаменационной оценки в Экзаменационную комиссию по итоговой аттестации обучающихся, созданную при районных, городских отделах образования и областных управлениях образования.

Претенденты на знак «Алтын белгі» сдают итоговую аттестацию в школах и подтверждение знака на ЕНТ не требуется.

Сроки итоговой аттестации будут устанавливаться приказом Министерства «О завершении 2016-2017 учебного года» (до 30 апреля 2017 года).

Ориентировочно итоговая аттестация пройдет с 29 мая по 9 июня 2017 года.

Все материалы итоговой аттестации составляются и доставляются Национальным центром тестирования до управлений образования, управлениями образования до школ.

Оценивание письменных и устных экзаменов, а также листы ответов тестирования будут проверятся в школе Экзаменационной комиссией по предмету на основании предоставленных им кодов правильных ответов.
Материалы итоговой аттестации (листы ответов, книжка вопросник и т.д.) хранятся в школе в течение одного учебного года.


Единое национальное тестирование (ЕНТ)
ЕНТ остается как экзамен для поступления в ВУЗы и как система распределения государственных грантов.

По формату ЕНТ 2017 года предлагается 120 вопросов (20+20+20+30+30=120 заданий) по 5 предметам, из них 3 обязательных и 2 профильных в зависимости от тех специальностей в ВУЗах на которые планирует поступать абитуриент. Все вопросы учитываются.

1 блок – математическая грамотность и грамотность чтения (язык обучения), История Казахстана;

2 блок – профильные предметы.

1 профильный предмет – 20 вопросов, с выбором одного правильного ответа из пяти предложенных.

10 вопросов, с выбором нескольких правильных ответов из множества предложенных

2 профильный предмет– 20 вопросов, с выбором одного правильного ответа из пяти предложенных.

10 вопросов, с выбором нескольких правильных ответов из множества предложенных

Общее время тестирования – 3 часа 30 минут (210 минут).

Оценка за правильное выполнение заданий: с выбором одного правильного ответа из пяти предложенных – 1 балл; с выбором одного или нескольких правильных ответов из множества предложенных – 2 балла; на установление соответствия – 2 балла.

Разнообразие форм и содержания заданий позволит исключить момент угадывания и заучивания учебного материала, и даст возможность оценить реальные знания, способности абитуриента.

Проходной балл в 50 остается без изменений.

2. 
   шкала перевода баллов в отметки будет следующей:
   

Все 175 специальностей ВУЗов разделены на 10 комбинаций в разрезе профильных предметов.

ЕНТ будет проводиться на базе 165 ППЕНТ.

Остается возможность пересдачи на платной основе ЕНТ в августе 2017 года и в январе 2018 года.

Обладатели Алтын белгі, победители и призеры республиканских, международных олимпиад по общеобразовательным предметам и научных проектов сдают ЕНТ на общих основаниях, при этом за ними сохраняется преимущественное право на получение образовательных грантов при равном количестве баллов. (Например: если обладатель знака Алтын белгі и не обладатель знака Алтын белгі набрали по 122 балла, то грант получает обладатель знака Алтын белгі. Если обладатель знака Алтын белгі набрал меньшее количество балов, чем выпускник не обладающий знаком Алтын белгі, грант получает набравший большее количество баллов).

Победителям и призерам 5 международных олимпиад по общеобразовательным предметам будут выделены специальные гранты.

Формат ЕНТ для выпускников организаций ТиПО
Изменен формат КТА для выпускников колледжей.
По новому формату КТА для колледжей предусмотрено 60 вопросов, из них, 20 по общим дисциплинам и 40 по профилирующим.

Это при условии, что выпускник идет учиться по своему профилю. (К примеру, для выпускника педагогического колледжа, который идет на педагогическую специальность).

Выпускник меняющий профиль специальности сдает тестирование по формату ЕНТ.

Время тестирования – 100 минут.

Проходной балл – 35.

Прием заявлений на участие в тестировании КТА с 10 марта – 1 июля. КТА проводится на базе 42 ППЕНТ расположенных в базовых ВУЗах. Сроки проведения КТА с 17 июля – 23 июля.

Для прохождения порога абитуриенту необходимо набрать 50% по каждому блоку тестирования, то есть не менее 10 баллов по общей дисциплине и 25 баллов по профильной дисциплине. Порог по общему набранному баллу не будет устанавливаться. Установление уровня баллов соответствует кредитной системе оценивания.

В дальнейшем работа по разъяснению нового формата ЕНТ будет продолжена.

Новый формат ЕНТ
На последнем брифинге Министерства образования и науки РК был объявлен новый формат проведения итоговой аттестации выпускников и принципы проведения для поступления в ВУЗ. С 2017 года выпускники будут сдавать:

• 
  экзамены в школах (для получения аттестата о среднем образовании и получения “Алтын белгі”)
  
• 
  ЕНТ, который будет выполнять функции экзамена для поступления в ВУЗы и системы распределения государственных грантов.
  

Данное изменение было вызвано тем, что учащиеся, учителя, родители  воспринимали ЕНТ только как вступительный экзамен в ВУЗ. Количество участников никогда не было стопроцентным. Ежегодно доля не участвующих в ЕНТ достигает почти 30 процентов. Это означает, что по итогам ЕНТ нельзя делать выводы о качестве среднего образования в Казахстане.

1. 
   Родной язык и литература (письменно в форме эссе);
   
2. 
   Казахский язык в школах с русским, узбекским, уйгурским и таджикским языками обучения. Русский язык в школах с казахским языком обучения (тестирование);
   
3. 
   История Казахстана (устный экзамен);
   
4. 
   Алгебра и начала анализа (письменно);
   
5. 
   Предмет по выбору (физика, химия, биология, география, геометрия, всемирная история, литература, информатика, иностранный язык (английский, французский, немецкий) в форме тестирования.
   

Оценивание письменных и устных экзаменов, а также листы ответов тестирования будут проверятся в школе экзаменационной комиссией по предмету на основании предоставленных им кодов правильных ответов. Все выпускные экзамены пройдут на базе школы по месту их обучения.  Сроки итоговой аттестации будут устанавливаться приказом Министерства «О завершении 2016-2017 учебного года» (до 30 апреля 2017 года). Ориентировочно с 29 мая по 9 июня 2017 года. И до 15 июня 2017 года будут проведены выпускные вечера. Все материалы итоговой аттестации составляются и доставляются Национальным центром тестирования до управлений образования, управлениями образования до школ.

Новый формат ЕНТ будет состоять из 2-х блоков, включающий в себя 3 обязательных предмета по 20 заданий:

• 
  математическая грамотность
  
• 
  грамотность чтения (проверка умения обобщать, сопоставлять, сравнивать и т. д.)
  
• 
  история Казахстана
  
• 
  и 2х профильных предметов по 30 заданий (математика + физика, математика + география, история + география, биология + химия, биология + география, иностранный язык + история, язык обучения и литература (каз.или рус.язык) + история, география + иностранный язык, химия+физика, история + Человек. Общество. Право., творческий экзамен)
  

Задание по грамотности чтения направлено на проверку следующих умений: умений обобщать, сопоставлять, сравнивать и т.д. Задания на проверку грамотности чтения вводятся на ЕНТ, т.к. во время обучения в вузе абитуриенту необходимо работать с различными источниками, анализировать эти источники, сопоставлять информацию из этих источников и делать выводы. Эти навыки выпускнику пригодятся в последующем обучении в вузе.

Для выпускников ТиПО, которые поступают в ВУЗы также были внесены изменения в комплексном тестировании абитуриентов (КТА). Если раньше студенты колледжей сдавали тестирование на базе школьных знаний, то теперь новый формат КТА учитывает знания, которые были получены в колледжах. Комплексное тестирования абитурентов будет состоять из 60 вопросов, из них 20 по общепрофильной дисциплине (задания направленные на проверку академических знаний по базовой дисциплине)  и 40 по профилирующим (задания на проверку углубленных академических знаний, а также практических умений и навыков). Итого 60 заданий и время тестирования 100 минут.

1. 
   Что такое грамотность чтения?
   
2. 
   
   

Задания на проверку грамотности чтения вводятся на ЕНТ, т.к. во время обучения в вузе абитуриенту необходимо работать с различными источниками, анализировать эти источники, сопоставлять информацию из этих источников и делать выводы. Эти навыки выпускнику пригодятся в последующем обучении в вузе.

3. 
   Зачем вводятся ответы с несколькими вариантами?
   
4. 
   
   

5. 
   Что такое общая дисциплина и профилирующая при ЕНТ после ТИПО?
   
6. 
   
   

Профилирующая дисциплина – дисциплина, характерная для выбранной специальности. Например, у будущих учителей математики профильная дисциплина «Математика», у работников правоохранительных органов – «Уголовное право», у ветеринаров – «Анатомия и физиология животных» и т.д.

7. 
   Где можно ознакомиться с образцами заданий ЕНТ и итоговой аттестации?
   

8. 
   Почему меняется формат ЕНТ?
   

В целях совершенствования ЕНТ Министерством проведен социологический опрос общественного мнения, которым были охвачены около 10 тыс. учителей, родителей, выпускников и НПО.