Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы
Министерство образования и науки Республики Казахстан
Национальная академия образования им. И. Алтынсарина
Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар мен педагогтердің
жаңашыл тәсілдері негізінде тәрбие жүйесін жаңарту жолдары
Әдістемелік құрал
Пути модернизации системы воспитания на основе
общечеловеческих и национальных ценностей
и новаторских педагогических подходов
Методическое пособие
Астана
2013
1
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесімен
баспаға ұсынылды (2013 жылғы 19 тамыздағы № 4 хаттама).
Рекомендовано к изданию решением Ученого совета Национальной
академии образования им. И.Алтынсарина (протокол № 4 от 19 августа 2013 г.).
Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар мен педагогтердің жаңашыл
тәсілдері негізінде тәрбие жүйесін жаңарту жолдары. Әдістемелік құрал. –
Астана: Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2013. – 64 б.
Пути модернизации системы воспитания на основе общечеловеческих и
национальных ценностей и новаторских педагогических подходов
Методическое пособие. – Астана: Национальная академия образования
им.И.Алтынсарина, 2013. – 62 с.
Әдістемелік құралда жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар мен
педагогтердің
жаңашыл
тәсілдерінің
мазмұны
қарастырылған.
Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар мен педагогтердің жаңашыл
тәсілдері негізінде тәрбие жүйесін жаңартудың жолдары анықталған және
әдістемелік ұсыныстар берілген.
Әдістемелік құрал мектеп басшылары мен мұғалімдерге, әдіскерлерге,
басқару органдары мамандарына және педагог-зерттеушілерге арналған.
В методическом пособии рассматривается содержание общечеловеческих
и национальных ценностей и новаторских педагогических подходов.
Определены пути и даны методические рекомендации по модернизации
системы воспитания на основе общечеловеческих и национальных ценностей и
новаторских педагогических подходов.
Методическое пособие предназначено для руководителей и учителей
общеобразовательных школ, методистов, специалистов органов управления,
педагогов-исследователей.
©
Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық
білім академиясы, 2013
© Национальная академия образования
имени И. Алтынсарина, 2013
2
Кіріспе
XXI ғасырдың басындағы қазақстандық білім заманауи өркениетке тән,
«ақпараттық» немесе «постиндустриалдық қоғам» деген атау алған, жаңа
парадигмалардың пайда болу кезеңінде тұр. Мектепті реформалау процесінде
білім берудің алдына ұлттық ағартудың жақсы сипатын жоғалтпастан, әлемдік,
жаһандық білім беру жүйесіне ену міндеті қойылды. Реформа барысында білім
беруді ізгілендіруге, оқытудың инновациялығына қол жеткізілді, баланың
еркін, жауапты тұлға ретінде дамуына жағдай тудыруға күш салынуда.
«Интеллектуалды ұлт – 2020» ұлттық жобада Елбасы Н.Ә. Назарбаев оны
іске асырудың басты бағыттарының бірі ретінде жастардың рухани-
адамгершілік тәрбиесін, негізінде «еңбек сүйгіштік, намыс, парасаттылық,
үнемі өзін-өзі жетілдіру мен оқуға ұмтылысы» сияқты қасиеттер жатқан
құндылықтар жүйесін
қалыптастыруды атап көрсетті [1]. Шоқан Уәлиханов,
Ыбырай Алтынсарин, Абай Құнанбаев өз пайымдауларында ұлтты жаңа
жағдайларда қалай сақтап қалуға болатыны, оның рухани жаңаруы, әлемдік
өркениет биіктеріне тарту үшін не істеу керектігі туралы мәселелерді маңызды
деп санады. Тәрбие ел болашағы үшін оның байлығын еселейтін білікті
мамандардың болуымен ғана емес, олардың дүниетанымы, азаматтық,
адамгершілік ұстанымының маңыздылығымен де құнды.
Қазақстан Республикасында тұлғаның, қоғам мен мемлекеттің мүддесін
іске асыруға бағдарланған тәрбиенің тұтас жүйесі өз дамуының жаңа кезеңіне
аяқ басты. Қоғамдағы оң өзгерістер білім беру ұйымдары қызметінің тәрбие
жүйесінде көрініс тапты.
Сонымен бірге, білім алушылардың тәрбиесі олардың табысты
әлеуметтену проблемасын шешуге әлсіз бағдарланған, ол әлеуметтік
инфантилизмге, ересек өмірге бейімделе алмауына жеткізеді.
Балалар мен жастардың жеке ерекшеліктері, этникалық факторлар мен
діни ахуалдардың ықпалдары, ұлтаралық қарым-қатынас, тіл саясаты және т.б.
мәселелердегі оқушылар даярлығының нашарлығы жеткіліксіз дәрежеде
ескеріледі. Діни экстремизмді уағыздаушы түрлі күштер осыны пайдалануға
тырысады.
Жасөспірімдер арасындағы қылмыстың жоғары деңгейі, балалар мен
жастардың темекіге, ішімдік пен есірткіге бейімделуі, оқушылар арасындағы
зорлық, жезөкшелік қазақстандық қоғамды алаңдатып отыр. Мысалы, зерттеу
нәтижелері 2012 жылы елде жасөспірімдер мен жастардың 80% -на дейін, ал
ауылды жерлерде 90%-ға дейіні спирттік ішімдік ішетінін көрсетті [2, 5 б.].
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің мәліметтері бойынша
Қазақстанда өзіне-өзі қол жұмсаған адамдардың саны 29 жасқа дейінгі жас
аралығында 2009 жылы 1424 адамды (100 мың тұрғынға 31 адам), 2010 жылы
3800 адамды (100 мың тұрғынға 113 адам) құрады [3].
Осы орайда Қазақстан Республикасы білім беру саясатында балалар мен
жастар ортасындағы тәрбиенің өзектілігі басымдыққа ие болып алдыңғы
орынға шығады. Адамды өз елінің азаматы ретінде тәрбиелеуге бағытталған
3
Достарыңызбен бөлісу: |
