Оқулық Алматы, 014 3 Əож кбж ш

26
27
Бүгінгі  таңда  Қазақстанда  Ш.  Қалановтың,  Ж.  Қараевтің, 
Ш.  Таубаеваның,  Қ.  Қабдықайыровтың,  С.  Лактикованың, 
М.  Жанпейісованың,  Ə.  Жүніспек  пен  Қ.  Нағымжанованың, 
С.  Көшімбетованың,  К.  Ж.  Бұзаубақованың,  Б.  Тұрғанбаева 
мен  А.  Əлімовтың,  т.б.  ғалымдардың  зерттеулерінде  оқытудың 
қазіргі  заманғы  педагогикалық  технологиялары  жан-жақты 
қарастырылады. 
Бұл 
технологиялар 
теориялық 
тұрғыдан 
дəлелденіп, тəжірибеде жақсы нəтиже көрсетіп жүр. Қазіргі заманғы 
педагогикалық технологияны жүзеге асыруда мұғалім белсенділігі,  
шығармашылық  ізденісі,  өз  мамандығына  деген  сүйіспеншілігі, 
еңбегін  шəкірттерінің  бағалауы,  пəндік  білім  сапасының  жоғары 
болуы ерекше орын алады.
Əдіскер  С.  Көшімбетова  өзінің  зерттеуінде  оқу-тəрбие 
үдерісінде  оқытудың  инновациялық  əдіс-тəсілдерін  қолданудың 
мынадай ерекшеліктерін атап көрсеткен:
-  ізгілендіру  технологиясында    педагогика  ғылымының  
алдыңғы    қатарлы    ғылыми  жаңалықтарды  тəжірибеде  «бала – 
субъект»,  «бала – объект»  тұрғысынан  енгізіле  бастайды  да,  ал  
ғылыми   білімдер «оның  тұрмысының  əлеуметтік  жағдайы  мен  
іс-əрекетінің əлеуметтік нəтижесінің бірлігінде қарастырады;
-  ақпараттық    бағдарламалап      оқыту – оқытудың    мазмұнын  
пəнаралық  байланыс тұрғысынан ұйымдастыру;
-  қоғам мен табиғат заңдылықтарын кіріктіру негізінде меңгеруі;
-  иллюстрациялы  түсіндірмелі  оқытуда  «адам-қоғам-табиғат» 
үйлесімдік  бағыттағы  дүниетанымында  жүйелі  саналы  мəдениет 
қалыптасады;
-  саралап      деңгейлеп      оқыту      технологиясында      оқытудың   
мазмұны      мен      əдістері  шығармашылық  ізденіс  іс-əрекет  жасау 
негізінде  адамның  инновациялық  қабілеттерінің  қалыптасуына 
бағытталады.
-  оқытушы білмейтін шығармашылық ізденіс негізінде өмірге 
келген жаңа қабілет;
-  дербес оқыту технологиясы оқу-тəрбие үдерісінде ғылымның 
негіздерін  игерту  үшін  ізгілік,  адамгершілік    қасиеттерді  
қалыптастыра отырып,  жеке  тұлғаның  əлеуметтік-психологиялық  
жауапкершілігін арттырады.
Ал  жалпы  инновацияны  модификациялық,  комбинаторлық, 
радикалдық деп үш түрге бөлуге болады.
Модификациялық  инновация  –  бұл  бұрын  қолда  барды 
дамытумен,  түрін  өзгертумен  айналысу.  Бұған  В.  Ф.  Шаталовтың 
математикаға  жазған  тірек  конспектісі  жəне  оны  көптеген 
мұғалімдердің пайдалануы мысал бола алады.
Комбинаторлық  модификация – бұрын  пайдаланылмаған, 
белгілі  əдістеме  элементтерін  жаңаша  құрастыру.  Бұған  пəндерді 
оқытудың қазіргі кездегі əдістемесі дəлел.
Радикалдық  инновация  –  білімге  мемлекеттік  стандарттарды 
енгізу  жатады.  Мемлекеттік  стандарт  білім  беруде,  негізінен, 
мөлшерлерді,  параметрлерді,  деңгейлік  жəне  сапалы  оқытудың 
көрсеткіштерін қалыптастырады.
Қазір  республика  оқу  орындары  ұсынып  отырған  көп 
нұсқалыққа байланысты өздерінің қалауына сəйкес кез келген үлгі 
бойынша қызмет етуіне мүмкіндік алды. Бұл бағытта білім берудің 
əртүрлі нұсқадағы мазмұны, құрылымы, ғылымға жəне тəжірибеге 
негізделген  жаңа  идеялар,  қазіргі  заманғы  педагогикалық 
технологиялар бар. Сондықтан əртүрлі оқыту технологияларын, оқу 
мазмұны əрбір білім алушының жас жəне жеке дара психологиялық 
ерекшеліктеріне  орай  таңдап,  тəжірибеде  сынап  қараудың  маңызы 
зор.  Ғылыми-педагогикалық  əдебиеттерде  іс  жүзінде  анықталып 
табылған оқыту үдерісінің нəтижесін көретін əдіс-тəсілдері, түрлері 
көбіне жаңашыл, инновациялық болып табылады.         
2.6. Инновациялық əдістердің классификациясы
Оқытудың 
инновациялық 
əдістерінің 
классификациясы 
мынадай топтарға бөлінеді:
1. Қатысушы саны бойынша;
2. Ұйымдастыру жері бойынша;
3. Оқу-танымдық қызметі бойынша;
4. Қатысушылардың іс-əрекеттерінің үлгісі бойынша;
5. Компьютерді қолдану принципі бойынша.
Енді осылардың əрқайсысын жеке-жеке қарастырайық.
1. Қатысушы саны бойынша: жеке, топтық, ұжымдық, триада 
жəне диада болып бөлінеді.

28
29
29
2.  Ԝɣɵɦɞɚɫɬɵɪɵɥԑɚɧ ɠɟɪɿ ɛɨɣɵɧɲɚ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.  Ɉԕɭ-ɬɚɧɵɦɞɵԕ ԕɵɡɦɟɬɿ ɛɨɣɵɧɲɚ 
 
 
       
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ɂɦɢɬɚɰɢɹɥɵԕ 
ɂɦɢɬɚɰɢɹɥɵԕ ɟɦɟɫ 
Ɉɣɵɧ 
Ɉɣɵɧ ɟɦɟɫ 
Ɉԕɭ ɨɣɵɧ 
Ɉɣɵɧ ɪԥɫɿɦɞɟɪɿ ɠԥɧɟ 
ԥɞɿɫɬɟɪɿ 
ȱɫɤɟɪɥɿɤ ɨɣɵɧ 
Ɉɣɵɧɧɵԙ ɠɚԑɞɚɣɵ 
Ȼɟɥɫɟɧɞɿ ɪɟɠɢɦɞɟɝɿ 
ɬɪɟɧɢɧɝ 
Case-study 
ɌɊɂɁ 
Ɉɣɵɧ ɪԥɫɿɦɞɟɪɿ ɠԥɧɟ 
ԥɞɿɫɬɟɪɿ 
Ȼɟɥɫɟɧɞɿ ɪɟɠɢɦɞɟɝɿ 
ɬɪɟɧɢɧɝ 
Ɉɣɵɧɧɵԙ ɠɚԑɞɚɣɵ 
ȱɫɤɟɪɥɿɤ ɨɣɵɧ 
Ɇԥɫɟɥɟ ɛɨɣɵɧɲɚ ɞԥɪɿɫ, 
ɞԥɪɿɫ-ɩɪɟɫɫ-
ɤɨɧɮɟɪɟɧɰɢɹ 
Ⱥɭɞɢɬɨɪɢɹɥɵԕ 
Ⱥɭɞɢɬɨɪɢɹɥɵԕ 
ɟɦɟɫ
ɀɨɥɫɚɩɚɪɥɵ 
ɗɤɫɤɭɪɫɢɹɥɵԕ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4. Ԕɚɬɵɫɭɲɵɥɚɪɞɵԙ ɿɫ-
ԥɪɟɤɟɬɬɟɪɿɧɿԙ ԛɥɝɿɥɟɪɿ ɛɨɣɵɧɲɚ 
 
Ԥɪɟɤɟɬɬɟɪɞɿԙ ɠԥɧɟ ɩԥɧɞɟɪɞɿԙ ԥɪ-
ɬԛɪɥɿ ɛɟɥɝɿɥɟɪɿ ɛɨɣɵɧɲɚ 
ɫɚɪɚɩɬɚɦɚ ɠɚɫɚɭ 
ɇɵɫɚɧɞɚɪɞɵ ɠɨɛɚɥɚɭ ɠԥɧɟ 
ɤɨɧɫɬɪɭɤɰɢɹɫɵɧ ɠɚɫɚɭ 
 
Ʉԧԙɿɥ ԕɚɛɿɥɟɬɬɿɥɿɝɿɧɿԙ, ɨɣɥɚɭ 
ɬɟɡɞɿɝɿɧɿԙ ɞɟɦɨɧɫɬɪɚɰɢɹɫɵ ɠԥɧɟ 
ɬɪɟɧɢɧɝ ɚɪԕɵɥɵ ɞɚɦɵɬɭ 
 
Ԥɥɟɭɦɟɬɬɿɤ-ɩɫɢɯɨɥɨɝɢɹɥɵԕ, ɛɚɫ-
ԕɚɪɭ, ɡɟɪɬɬɟɭ ɠԥɧɟ ɢɧɠɟɧɟɪɥɿɤ-
ɠɨɛɚɥɚɭ ɟɫɟɩɬɟɪɿɧ ɲɵԑɚɪɭ 
Ʉɟɥɿɫɩɟɭɲɿɥɿɤ, ɛɚɫԕɚɪɭ 
ɠɚԑɞɚɣɥɚɪɵɧɞɚԑɵ ԥɪɟɤɟɬɬɟɪɞɿԙ 
ɬɚɤɬɢɤɚɫɵɧ ɬɚɥɞɚɭ 
Ԕԝɪɵɥɵɦɞɚɪɞɵ ɠԥɧɟ ԛɞɟɪɿɫɬɟɪɞɿ 
ɨԙɬɚɣɥɚɧɞɵɪɭ