Сабақтан кейінгі мектеп: ОҚушылардың сабақтан тыс кездегі бос уақытын ұйымдастыру әдістемелік ұсыныстар

1-

кесте – Сабақтан тыс қызмет арқылы оқушы тұлғасын дамыту бағыттары  

Тұлғаны дамыту 

бағыттары  

Сабақтан 

тыс қызмет 

бағыттары  

Сабақтан 

тыс қызмет 

түрлері 

Сабақтан тыс 

қызметті 

ұйымдастыру 

формалары  

1 

2 

3 

4 

Спорттық- 

сауықтыру  

Спорттық-

сауықтыру 

Ойын қызметі 

Спорттық-

сауықтыру қызметі 

 

Туристік-өлкетану 

қызметі  

 

Көркем 

шығармашылық  

 

Танымдық қызмет 

 

 

Бос  уақытта  көңіл 

көтеру қызметі 

(бос уақыттағы 

қарым-қатынас) 

 

Ойын қызметі  

 

Үйірмелер 

Жарыстар 

Клубтар 

Секциялар 

Жарыстар 

Клубтар 

Экскурсиялар 

Жарыстар  

Олимпиадалар 

Әскери-спорттық 

ойындар  

 

Әскери-  

патриоттық 

Рухани-

адамгершілік 

Ғылыми-

танымдық 

 

Көркем-

эстетикалық 

Үйірме 

Шығармашылық 

бірлестік 

Концерттер 

Спектакльдер 

Көрмелер 

Зияткерлік 

ойындар 

Дөңгелек үстел 

Пікірталастар 

Конференциялар  

Әлеуметтік 

жобалау 

Әлеуметтік 

сынамалар 

Азаматтық 

акциялар 

Еңбек десанты 

Медеткерлік 

(шефтік) қозғалыс 

«Тимуршылар 

қозғалысы»  

 

Әскери-  

патриоттық 

Проблемалы-

құндылықты 

қарым-қатынас 

 

Туристік-өлкетану 

қызметі 

Қоғамдық-

пайдалы 

қызмет 

Әлеуметтік 

шығармашылық 

(

әлеуметтік 

жаңартатын 

ерікті қызмет)  

 

Жобалау 

қызметі 

Еңбек  (өндірістік) 

қызметі  

 

10 

1-

кестенің жалғасы  

1 

2 

3 

4 

Әлеуметтік 

Қоғамдық-

пайдалы 

қызмет  

 

 

Жобалау 

қызметі 

Ойын қызметі 

Проблемалы-

құндылықты 

қарым-қатынас 

Әлеуметтік 

шығармашылық 

(

әлеуметтік 

жаңартатын 

ерікті қызмет) 

Еңбек  (өндірістік) 

қызметі 

Балалардың 

қоғамдық 

бірлестіктері 

Балалардың 

қоғамдық 

ұйымдары 

Акциялар 

Қозғалыстар 

Әлеуметтік 

маңызды жобалар 

Жалпызияткерлік 

Ғылыми-

танымдық  

Танымдық қызмет 

 

Туристік-өлкетану 

қызметі 

Мектептік  ғылыми 

қоғамдар 

Жарыстар  

Клуб 

Экспедициялар 

Ізденіс 

операциялары 

Зерттеушілік  

жобалар 

Проблемалы-

құндылықты 

қарым-қатынас 

Мектептік  ғылыми 

қоғамдар 

Олимпиадалар 

Іздестіру 

және 

ғылыми зерттеулер  

Жеке-топтық 

сабақтар (ЖТС) 

Жеке-топтық 

кеңестер  

(

консультациялар) 

(ЖТК) және т.б. 

Жалпымәдени 

Көркем-

эстетикалық 

Бос  уақытта  көңіл 

көтеру қызметі 

(

бос 

уақыттағы 

қарым-қатынас) 

Клубтар 

Үйірмелер  

Студиялар 

Көркем 

шығармашылық  

 

 

11 

Қорытынды  

 

Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.  Назарбаевтың  біздің 

балаларымыз жан-жақты дамыған, әріптестік пен мәдениетаралық әрекеттесуге 

қабілетті,  өзі  және  өз  елі  үшін  жауапкершілік  сезімі  бар  болуы  керек  деген 

сөздері  Қазақстанның  жас  ұрпақты  тәрбиелеудегі  мемлекеттік  саясатының 

мәнін құрайды.  

Тәрбие  процесі  сабақ  және  сабақтан  тыс  қызметтің  көмегімен  жүзеге 

асырылады. Мектеп кеңістігінде ол үздіксіз, бірақ сабақтың және сабақтан тыс 

қызметтің  әлеуетін  ажыратып  алу  керек.  Сабақ  үнемі  уақыт  шегімен  және 

басыңқы білім беру басымдықтарымен шектелген. Оқушылардың сабақтан тыс 

қызметі  азаматтық  ұстанымы  мен  әлеуметтік  белсенділігін  қалыптастырудың 

негізі  болып  табылады.  Оның  сабаққа  қарағанда  уақыттық  кеңістігі  үлкен, 

қызметтің  осы  немесе  басқа  түрінде  қатысушы-субъектілерінің  саны  артық 

және  зор  әлеуеті  бар,  себебі  балаға  өзін  жетістікке  жеткізе  алатын  қызмет 

салаларының бірқатар түрлері ұсынылады.  

Сабақтан  тыс  қызметтің  басты  артықшылығы  оқушыларға  оларды 

дамытуға  бағытталған  істердің  кең  спектрін  ұсыну  болып  табылады. 

Оқушының қалауы бойынша сабақтан тыс қызметке бөлінген сағаттар оқудың 

сабақтық жүйесінен ерекшеленетін формаларда пайдаланылады.  

Оқушылардың сабақтан тыс қызметін жүзеге асыру келесі мүмкіндіктерді 

береді:  

– 

оқушылардың  жас  мүмкіншіліктеріне  сәйкес  қызметтің  әр  түрін  (оқу, 

еңбек,  коммуникативтік,  қозғалыстық,  көркемдік),  қоршаған  табиғи  және 

әлеуметтік ортаға бейімделуін, өз денсаулығы мен дене мәдениетін қолдау және 

нығайту біліктілігін игеру;  

– 

білім  алушыларда  қоршаған  әлемге  дұрыс  қатынас,  этикалық  және 

адамгершілік нормалар, эстетикалық сезімдер, түрлі шығармашылық қызметке 

қатысу ниетін қалыптастыру;  

– 

білім  алушылардың  әрі  қарай  оқуға  дайындық  деңгейін  анықтайтын, 

өздігімен  білім  алу,  бақылау  мен  өзіндік  бағалаудың  қарапайым  дағдыларын 

дамытатын білім, білік және қызмет тәсілдерін қалыптастыру.  

Дамушы  қоғамға  өздігімен  шешім  қабылдай  алатын,  олардың  мүмкін 

болатын  салдарын  болжауға  қабілетті  заманауи  білімді,  адамгершілікті,  іскер 

адамдар  қажет,  олар  ұтқырлылықпен  ерекшеленеді,  әріптестікке  қабілетті, 

еліміздің  тағдыры  үшін,  оның  әлеуметтік-экономикалық  гүлденуі  үшін 

жауапкершілік  сезімі  бар.  Ұтымды  ұйымдастырылған  сабақтан  тыс  қызмет 

оқушы тұлғасының дамуына мүмкіндік береді.  

 

 

 

 

 

 

 

12