5. «скользящее окно» механизмі туралы айтып беріңіз.
Бөлім 2 WEB-технологияларының негіздері
Тақырып 2.1 OSI моделінің қолданбалы деңгңйінің протоколдары.
(2 сағат)
Дəріс жоспары
1. FTP хаттамасы бойынша бірлесіп əрекет ететін құрылымы
2. HTTP хаттамасының негізгі түсініктері мен терминдері
3.
HTTP жұмысының принциптері
4. Почталық бөлімнің POP3 (Post Office Protocol Version 3)
хаттамасының тағайындалуы.
5. POP3 (Post Office Protocol Version 3) хаттамасынның бейнеленуі.
6. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) почтасының жай хаттамаларды
тасымалдауы
7. SMTP қауіпсіздігі жəне спам
FTP (File Transfer Protocol или "Протокол Передачи Файлов")
- Internet
–тің ескірген хаттамаларының бірі жəне оның стандарттарына енеді. FTP –
да деректермен алмасу TCP-каналы бойынша орындалады. "Клиент-сервер"
технологиясы бойынша алмасу құрылған. FTP-дің басқалардан өзгешелігі
мынада, өйткені файлдарды тасымалдауда екі TCP қосылуды пайдаланады.
1. Басқарушы қосылу – бұл қосылыс серверге командаларды жіберу
жəне одан жауап алу үшін керек. Telnet хаттамасы басқару каналы үшін
қолданылады.
2. Деректерді қосу - файлдарды тасымалдау үшін қажет қосылыс.
Қолданушы хаттамасы түсініктемесімен
FTP қосылысы арқылы
иницирланады. TELNET хаттамасының стандартында басқару каналы
бойынша алмасу басқаруы орындалады.
FTP командасы қолданушы
хаттамасының түсініктемесімен генерацияланады жəне серверге беріледі.
Сервердің жауабы қолданушыға сол сияқты басқару каналымен жіберіледі.
Жалпы жағдайда, қолданушы сервер хаттамасының түсініктемесімен жəне
қолданушының түсініктемесінен өзге тəсілдермен байланыс орнатуға
мүмкіндігі бар.
FTP командасы деректерді тасымалдау каналы жəне жіберілетін
процестің параметрлерін анықтайды. Сонымен қатар олар алыстатылған
жəне жергілікті файлдық жүйелердің жұмыс сипатын анықтайды.
Белсенді тəртіп – клиент пен сервердің əрекеті:
1. клиент байланыс орнатады жəне N (N>1024) портынан сервердің 21
портына сұраныс жібереді
2. Сервер клиенттің N (N>1024) портына жауап жібереді
3. Сервер деректерді тасымелдау үшін клиенттің N+1 портынан 20порт
бойынша байланыс орнатады
Белсенді емес тəртіп – клиент пен сервердің əрекеті :
1. Клиент байланыс орнатады жəне N (N>1024) портынан сервердің 21
портына сұраныс жібереді (ол белсенді емес тəртіпте жұмыс істеу керектігін
хабарлайды)
2. Сервер клиенттің N (N>1024) портына P (P>1024) деректер каналы
үшін порт номері мен жауабын жібереді.
3. N+1 порт бойынша P (P>1024) сервердің портына клиент деректерді
тасымалдау үшін байланыс орнатады
Əртүрлі архитиктурадағы машиналар арасындағы деректермен алмасу
тəсілдерге хаттамада үлкен назар аударады.
Олардың бəрінде сөздің əртүрлі
ұзындықтағы жəне көптегендер сөзде əртүрлі бит реті болады. Бұдан басқа,
əртүрлі файлдық жүйелер əртүрлі ұйым деректермен жұмыс істейді.
Жалпы жағдайда,
FTP бойынша, алмасу ағымдық немесе одақтық
болады, кодировкаланған аралық форматта немесе онысыз, мəтіндік немесе
екілік.
Hypertext Transfer Protocol (HTTP, протокол пересылки гипертекста) –
бұл World Wide Web клиентер мен серверлердің өз араларында қолданатын
тілдері. Ол Web-тің негізі болып табылады.
Бірақ http-дің үлкен дəрежесі сервер жəне клиент бағдарламалау
орталығына жатады, бұл хаттаманы білу CGI-бағдарламалау үшін де қажет.
Бұдан басқа, кейбір кезде HTTP ақпаратты өңдейді жəне қолданушыға оны
қайтадан жібереді – бұл мына кезде болады, мысалы, браузер терезесінде
сервердің қате кодтары көрінгенде.
http сонымен қатар негізгі хаттама сапасында прокси-сервер жəне басқа
Интернет жүйелермен қолданушы агенттердің коммуникациясы үшін
қолданылады, сонымен бірге қолданылған SMTP, NNTP, FTP, Gopher жəне
Wais хаттамалары. Соңғы жағдайы Интернеттің əрбір қызметтерімен
Интеграциялауға жағдай жасайды.
Барлық HTTP-транзакциялардың бір жалпы форматы бар. Клиенттің
əрбір сұранысымен жəне сервердің жауабы үш бөліктен тұрады: сұраныс
жолыс (жауап), бөлімнің басы мен денесі.
Клиенттің сұранысы үш бөлікке бөлінеді. Хаттың бірінші жолы үнемі
HTTP-командасынан тұрады, URI əдісімен аталатын, файл немесе ресурс
жəне НТТР номерін сұрайтын клиентті белгілейді. Клиенттің келесі сұраныс
жолы тақырыптың ақпаратынан тұрады. Тақырыптың ақпараты клиент
туралы мəліметтерден тұрады жəне ақпаратты обьектіде серверге
жібереді.Клиенттік сұраныстың үшінші бөлімі денеден -серверге жіберілетін
деректерден тұрады.
Клиент сұранысына сервердің жауабы үш бөлімнен тұрады. Бірінші
жолы - бұл жол НТТР номерінен, сұранымның жағдайын білдіретін санынан
тұрады жəне қысқаша жағдайын сипаттайды. Жауап жолынан кейін тақырып
жəне дене ақпараты баяндалады.
Əдіс –бұл HTTP-командасы, клиенттің сұраныстың бірінші жолы
басталады. Бұл əдіс серверге сұраныстың мақсаты туралы хабарлайды. HTTP
үшін үш негізгі əдіс анықталған: GET, HEAD жəне POST. Басқа əдістерде
аталған, бірақ олар алдында үшеуі аталынып кеткендей серверге кең
