Қазақстан республикасының білім жəне ғылым министрлігі

 
  
Ұсынылатын  əдебиеттер 
1 В.Г.Олифер, Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы: 
Учебник для вузов. - Спб.: Питер, 2004. – 864с. 
2 Петров В.Н. Информационные системы. Учебник. -  СПб: Питер, 2002. 
3 Филимонов А.Ю. Протоколы Интернета. СПб: Питер, 2002.  
4 Найк Д. Стандарты и протоколы Интернета. Пер.с англ. – М.:1999 
 
СӨЖ-ге бақылау тапсырмалар  
1. Интернетте қол жетерлік қосымшалардың қандай түрлерін білесіз? 
2. Бүкілəлемдік желі туралы баяндаңыз. Оның пайда болуы, қызметі. 
3. Интернеттің даму тарихын қысқаша айтыңыз. 
 
 
Тақырып  1.2  ISP, POP, NAP, «соңғы миля» түсініктері. Əртүрлі 
категориядағы қолданушыларға арналған интернетке қіру түрлері
. 
(2 
сағат) 
 
Дəріс жоспары: 
1.  Интернет-провайдерлер 
2.  Соңғы миля 
3.  ISP, POP, NAP түсініктері 
Интернетке кіре отырып, біз Интернет-провайдердің немесе ISP 
(Internet Service Provider - Интернеттің қызметтерін жеткізуші) интернетке 
кіру қызметтерін жəне басқа интернетпен байланысты  қызметтер көрсететін 
ұйымдардың қызметтерімен қолданамыз. Интернет-провайдердің көрсететін 
қызметтерінің ішіне: Интернетке коммутаторлайтын жəне ерекшеленген 
каналдар арқылы интернетке кіру, сайттардың жұмыс істеуін қамтамасыз ету 
жəне сақтау үшін дисктік аймақты бөлу (хостинг), пошталық қораптарының 
немесе виртуалды пошталық сервердің жұмыс істеуін қолдап отыру, 
клиенттің құрал-жабдығын провайдердің аумағында орналастыру 
(колокация), ерекшеленген жəне виртуалды серверлерді жалға алу, 
берілгендерді қорға сақтау жəне басқа. Интернет-провайдерлерді 
көрсетілетін қызметтерге сəйкес келесі типтерге бөлуге болады: 
 
Кіру провайдерлер; 
 
хостинг- провайдерлер; 
 
магистралдық  (backbone) провайдерлер; 
 
каналдық провайдерлер (en:Network service provider); 
 
соңғы миль провайдері жəне басқалар; 
 
Соңғы  миль (last mile) – абонент  жəне  телефон/кабельдік  компания 
арасындағы  кабельдік  байланыс  желісі.  Дəстүр  бойынша  мыс  немесе 
коаксиальді  кабель  пайдаланылады.Соңғы  кездері  «соңғы  миля»  үлкен 
сұраныста. «Соңғы  миляның  мəселесі»  дегеніміз  қолданушыға  берілген 
спектірі  кең  телекоммуникациялық  сервис  болып  табылады. 
 
Көп  жағдайда 

бұл  тапсырма  физикалық  байланыс  аңғарларын  құру  арқылы  шешіледі, 
бұның негізінеде:  
 мыс желі; 
  радио- кіру амалы ; 
 
-оптикалық –талшық кабель жатады.
  
Отандастық  техникалық  əдебиетте  бұл  түсінік  басқа  əлемге  қарағанда 
кеш  дамыды.
 
«Соңғы  миля»  сұрағын  дамытуға  төменгі  деңгейдегі  
мемлекеттер  мен  төменгі  деңгейдегі  телекоммуникациялық  қызмет    қазіргі 
жағдайда  технология  мəселені  жасауда.  Соңғы  өзгерістер  арқылы  өздерін 
жақсы  ұсынылған  басқа  мемлекеттерде  «соңғы  миля»  келешекте  сұрағы  
шешілуі мүмкін 
 
Ұсынылатын  əдебиеттер 
1 В.Г.Олифер, Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы: 
Учебник для вузов. - Спб.: Питер, 2004. – 864б. 
2 Петров В.Н. Информационные системы. Учебник. -  СПб: Питер, 2002. 
3 Филимонов А.Ю. Протоколы Интернета. СПб: Питер, 2002.  
4 Найк Д. Стандарты и протоколы Интернета. Пер.с англ. – М.:1999 
5  Ганеев  Р.М.  Проектирование  интерактивных Web – приложений. 
М.:2001. 
 
СӨЖ-ге бақылау тапсырмалар  
1. 
 Интернет-провайдерлерді қандай түрлерге бөлуге болады? 
2. 
 Хостинг-провайдер не үшін қызмет етеді? 
3. 
Соңғы миля дегеніміз не? 
 
Тақырып 1.3 Интернетке ақпарат жіберу
 
(2 сағат) 
 
Дəріс жоспары 
1. Жеті деңгейлі ISO/OSI моделі 
2. Қайталаушы 
3. Көпірлер 
4. Маршрутизаторлар 
5. Коммутаторлар 
6. Шлюздар, хосттар, түйіндер 
 
Жеті  деңгейлі  модель (Open Systems Interconnection, OSI) халықаралық 
ұйымның стандар ( International Organization for Standardization, ISO) арқылы 
ашық  жүйенің  əрекеті  көрсетеді. ISO/OSI моделі  ықтимал,  бұл  жүйе 
нұсқаулары  жеті  деңгейгеден  тұрады,  осында  əр  қайсының    өзіндік  
стандарты  жəне  жалпы  моделі  болады.  Қорытынды  нəтижесінде,  желі 
кішкентай жəне аңай есепке бөлінетін, қолданушының бірігу жабдықтауын əр 
түрлі жəне қосымша өңдеуін бөлек деңгейде құру арқылы жəне бөлек деңгей 
есебімен  шығаруы,  жəне  де  қазір  қолданылатынын  іске  асыру  болып 
табылады.
 

Теориялық түрінде, əр деңгейі аналогты мудальденген деңгей компьютер 
арасындағы  əрекеті.  Олар  пратика  жүзінде,  физикалық  түрі  ережеге 
бағынбайтын, үстінде жəне астында орналқан деңгей ережелері – пайдалануға 
берілетін  үстінде  орналқан  қызмет  жəне    қолдануға  астында  орналасқан 
қызметпен  қолданылады.
 
Еске  сақтаңыз,  қазіргі  уақытта  компьютерде    бір-
бірінен тəуелсіз бірнеше іске асыру жағдайын бір деңгейде жұмыс істей алады.
 
Мысалы , компьютер бірнеше желінің адаптар стандарт түрі Ethernet  немесе 
адаптар  стандар Ethernet жəне Token-Ring, жəне  де  басқаларымен  қолдануы 
мүмкін. 
ISO/OSI архитектурасы мұрат жүзінде бірінші пайда болуы керек еді, ал 
содан  кейін  қалған  құрылғылары  комерция,  зерттеу  жəне  стандарт  ұйымы, 
сонда  əр  қайсысы  архитектура  деңгейдің  делдігі.
 
Шындық  айтқанда, 
технологияның  көбісі  жеті  деңгей  модель  түрінде  есте  сақталынған.
 
Одан 
басқа,  кейбір  жаңа  технологиялар,  жəне  кешіректеу  пайда  болған  ISO/OSI 
моделі,  бірігуі  толық  емес.
 
Бірақ,  қиын  жол  болғанымен  қатар,бұл  модель 
толық сыйысушылықты қамтамасыздандырады, сондықтан ол тиімді.  
 
Ұсынылатын əдебиеттер 
1 В.Г.Олифер, Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы: 
Учебник для вузов. - Спб.: Питер, 2004. – 864б. 
2 Петров В.Н. Информационные системы. Учебник. -  СПб: Питер, 2002. 
3 Филимонов А.Ю. Протоколы Интернета. СПб: Питер, 2002.  
4 Найк Д. Стандарты и протоколы Интернета. Пер.с англ. – М.:1999 
5  Ганеев  Р.М.  Проектирование  интерактивных Web – приложений. 
М.:2001. 
 
 СӨЖ-ге бақылау тапсырмалар  
2.  OSI дегеніміз не? 
3. OSI моделі неше деңгейден тұрады? Деңгейлерді атап өтіңіз. 
4. Қайталанғыштар не үшін жұмыс істейді? 
5. Көпірлер мен коммутаторлардың арасындағы айырмашылығы? 
6.  Маршрутизатордың негізгі функциясы? 
7.  Шлюз, хост, түйін-ге жалпы түсінік беру . 
 
Тақырып 1.4  TCP/IP протоколының стегі
 
(2 сағат) 
 
Дəріс жоспары 
1. TCP – қосудың порттары жəне орнатылуы 
2. Модем 
3. 56 кбит/с модемдер 
4. Кабельдік модемдер 
5. TCP/IP протоколының стегі 
Модем (қысқаша «модулятор/демодулятор») бұл сан түрінде жəне аналог 
түрінде  сигналдар  жəне  керісінше(сан  түрінде  сигналдар  пайдалану  керек), 
компьютерге  жай  ақпаратты  жіберу  үшін  телефон  линия  (аналог  түрінде