Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитеті

75 

 

 

Балалардың  құқықтарын  қорғау  комитетінің  қолдауымен  бірқатар  ҮЕҰ 

(ЕОАҚ,  «Бала  отбасыда  өмір  сүруі  тиіс»  ҚҚ,  «Отбасы  академиясы»  Даму 

орталығы,  «Құқық»  ҚҚ    және  басқасы)  Балалар  үйлері  директорларының 

Республикалық  Кеңесінің  қатысуымен  балалар  үйлері  тәрбиеленушілерінің 

өмірлік  дағдыларын  дамыту,  оларға  кәсіптік  бағдар  беру,  балалар  арасында 

девианттық  мінез-құлықтың  және  зорлық-зомбылықтың  алдын  алу  бойынша 

жоспарларды ойдағыдай іске асыруда.   

БҒМ Балалардың құқықтарын қорғау комитетінің шаралары аясында ҮЕҰ 

тарта  отырып,  жүзеге  асырылатын  қайырымдылық  және  ақпараттық  акциялар 

балаларға  көмек  көрсету  саласында  көпшілік  қауымын  және  балалар  мен 

отбасылар  үшін  қосымша  қаражат  тартуға,  сондай-ақ    жетім  балалар  мен  ата-

анасының  қамқорлығынсыз  қалған  балаларды  отбасылық  орналастыру, 

кәмелетке  толмағандар  арасындағы  құқық  бұзушылықтың,  қатыгездіктің, 

зорлық-зомбылықтың, суицидтік мінез-құлықтың алдын алу үшін халықпен, ата-

аналар  қауымымен  және  БАҚ  өзара  қатынастың  жаңа  формаларын 

қалыптастыруға мүмкіндік береді 

«Асыл бала» республикалық ассоциациясы Мейірім акциясын өткізді, оның 

шеңберінде  қайырымдылық  аукцион  өткізілді.  Қорытындысы  бойынша  қатерлі 

ісікке шалдыққан балаларды емдеу үшін 500 мың АҚШ доллары жиналды.     

Балалардың құқықтарын қорғау комитеті мен Аружан Сайынның «Мейірім 

үйі»  қорының  ұсынысымен  асыранды  балаларды  тәрбиелеп  отырған  азамат 

М.Қабылбаев «Алтын жүрек» премиясымен марапатталды. 

«Мейірім»  Ерікті  Қоғам»  ҚҚ  белсенді  жұмыс  істейді,  ол  «Балаға  өмір 

сыйла»,  «Жетімсіз  Қазақстан»,  «Аутизмді  жеңеміз»  жобаларын  іске  асырады. 

Соңғы сегіз жыл ішінде 1365 балаға, БЦС бар 971 балаға көмек көрсетілді, 1891 

ота  жасау  төленді,  мамандарға  арналған  шеберлік  сабақтары  өткізілді  және 

аутизм мен БЦС бар балаларға диагностика жүргізілді.  

«Аутизмді  жеңеміз!»  жобасы  аясында  кейбір  қалаларда  аутизмі  бар  ата-

аналардың ассоциациясы құрылды. 

Балалардың  құқықтарын қорғау  комитеті  «Отбасы  Академиясы»  отбасыны 

кешенді  қолдау  орталығы»  Қоғамдық  қорымен    бірге  Астана,  Алматы  және 

Қарағанды қалаларында «Тәлімгерлік» пилоттық жобасын іске асыруда. 

Аталған  жоба  балалар  үйлерінің  тәрбиеленушілеріне  ата-ананың 

қамқорлығынсыз  қалған  баланы,  оның  әлеуетін  дамыту,  қоғамда  ойдағыдай 

әлеуметтенуіне септігін тигізетін қасиеттерді қалыптастыру жолымен жеке өмір 

сүруге дайындайтын тәлімгерлерді бекітуді жорамалдайды. 

2015  жылғы  мамарда  «Әйелдердің  шығармашылық  бастамасы  лигасы»  ҚҚ  

«Табысты ертең бүгін басталады» пилоттық жобасы бастау алды. 

Жоба  мақсаты  –  қыздарда  көшбасшылық  қасиеттерді  қалыптастыру, 

әлеуметтік белсенділікті  және ойлау қабілеттерін жоғарылату арқылы гендерлік 

теңдікке қол жеткізу үшін білім берудің кешенді шектілерін кеңейту. 

76 

 

«Әйелдердің шығармашлықы бастамасы лигасы»ҚҚ жыл сайын тұрмыстық 

зорлыққа  ұшыраған  адамдарға  психологиялық  және  құқықтық  көмек  көрсету 

мақсатында «Әйел – отбасы тірегі және мемлекет тірегі» акциясын өткізеді, оны 

өткізу  барысында  дөңгелек  үстелдер,  семинарлар,  лекциялар,  брифингтер, 

тренингтер және т.б. ұйымдастырылады.  2015 жылы «Мыңжылыдықты дамыту 

мақсаттары  шеңберінде  Орта  Азия,  Кавказ  елдерінде  ерікті  және  мәжбүрлі 

некелерді  алдын  алу»  халықаралық  конференциясы  және  «Қыздардың 

құқықтары  мен  мүмкіндіктерін  кеңейтуге  және  гендерлік  теңдікті  дамытуға 

араналған әйелдер бастамасы» коалиция мүшелерінің өңірлік кездесуі  өткзізілді. 

Қорытындысы бойынша ұсынымдар әзірленді. 

Орта  Азиядағы    PRI  Өкілдігі  (Халықаралық  түрме  реформасы)  Алматы 

қаласында  девиантты  мінез-құлықты  балаларға  арналған  білім  беру 

ұйымдарының басшыларына республикалық семинар-кеңес өткізді.   

Бірқатар  ҮЕҰ  қолдауымен  («BI  Жулдызай»  ҚҚ,  «Жұлдыз»  балалар 

қоғамдық  ұйымдардың  одағы»  ҚБ,  «Құқық»  ҚҚ,  «KZ»  КҚ,  «Болашақ»  КҚ,  

«Бауржан»  ҚҚ  және  басқалары)  Халықаралық  балаларды  қорғау  күні  

«Қазақстан балалары – нұрлы жолмен!» республикалық акция өткізілді.  

Акция  шеңберінде  2015  жылғы  1  маусымда    Астана  қаласы  «Қазақстан» 

ОКЗ  мүмкіндігі  шектеулі  балаларға  арналған  «Жұлдызай»  балалар 

шығармашылығының республикалық фестивалі жеңімпаздарының гала-концерті 

өтті.  300-ден  астам    дарынды  балалар  –  республиканың  барлық  өңірлерінен 

облыстық  турлардың  жеңімпаздары  сахнада  өздерінің  шеберліктерін  көрсетті 

Шараның негізгі серіктесі «BI Жулдызай» Қайырымдылық қоры болды.  

 

      

 

 

«Шанс» әлеуметтік-құқықтық қолдау орталығында «Право» қоғамдық қоры 

сотталған  кәмелетке  толмағандарды  қоғамнан  оқшауламай  оңалту  үшін 

әлеуметтік-құқықтық қызметтер көрсетіледі.  

Әкімдіктермен  бірге  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  жанындағы 

Әйелдер ісі және отбасы-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның 

және  БҰҰ  (ЮНИСЕФ)  Балалар  қорының  қолдауымен  «Балаға  мейірімді  қала» 

халықаралық бастама іске асырылуда. 

БҒМ  Балалардың  құқықтарын  қорғау  комитеті  жанынан  бастаманы  іске 

асыру жөніндегі ведомствоаралық жұмыс тобы құралды. 

77 

 

2015  жылғы  26-27  наурызда  БҰҰ  (ЮНИСЕФ)  Балалар  қорының 

қолдауымен  «Балаға  мейірімді  қала»  бастамасы  аясында    деректерді  жинақтау 

және талдау бойынша оқыту» тақырыбында семинар өтті. 

2015  жылы  «Балаға  мейірімді  қала»    бастамасын  іске  асыру  жөніндегі 

ведомствоаралық  жұмыс  тобы  4  бағыт  бойынша  ұлттық  индикаторлар 

әзірледі:білім беру,  денсаулық сақтау, балалар қауіпсіздігі және қоршаған орта, 

әлеуметтік теңдік. 

Ведомствоаралық жұмыс тобының кеңейтілген отырысында 2012 және 214 

жылдардағы  индикаторлар  бойынша  талдау  негізінде  әкімдіктердің  жұмысы 

қорытындыланды. 

Балалардың  жағдайында  прогрестің  бар  болуын  растаған  Астана, 

Қызылорда,    Павлодар  облысы  Экибастуз  қаласы,  Алматы  қаласы  Алмалы 

ауданы, Қарағанды облысы Нұра ауданы әкімдіктеріне «Балаға мейірімді қала» 

атақтары мен дипломдар берілді.    

2015  жылы  ҮЕҰ-мен  нақты  қадамдары  бар,  оның  ішінде  мемлекеттік 

органдар  мен  азаматтық  қоғам  институттарының  қатысуымен  жобаларды  іске 

асыруды көздейтін конструктивті ынтымақтастыққа өту атап өтілді.  

 

Отбасы  институттарын,  отбасы  қатынастарының  дәстүрлерін, 

адамның  адамгершілік-рухани  дамуының  ақпараттық  сүйемелденуін 

нығайту саласындағы мемлекет саясаты 

Балаларды  отбасылық  тәрбиелеу  басымдығы  «бала»  саясаты  саласындағы 

БҰҰ  халықаралық  құқықтық  құжаттардың  маңызды  постулаттарының  бірі 

болып табылады.   

Адамгершілік-рухани  құндылықтарды  қалыптастыру,  отбасы  институтын, 

отбасылық  дәстүрлерді  нығайту,  отбасы  өмір  салтының  беделін  қолдау 

мемлекеттік отбасылық саясаттың негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. 

Елде дәйекті түрде отбасы институтын қолдауға, тәрбиелеу, білім беру және 

күтіп-бағу  міндеттерін  орындамай  жүрген  ата-аналардың  балаларының  санын 

азайтуға бағытталған шаралар іске асырылуда.  

ҰЭМ  Статистика  комитетінің деректері бойынша республикада 4 млн.-нан 

астам отбасы бар. 

2015  жылы  қоғамда  отбасы  мәртебесін  көтеру  және  отбасылық 

қатынастардың,  отбасылық  тәрбиелеудің,  үлкендер  мен  балалардың  өзара 

қарым-қатынасының  оң  тәжірибесін  таратуғабағытталған  бірқатар  қоғамдық-

маңызы бар шаралар ұйымдастырылып, өткізілді. 

2015 жылғы 21-22 сәуір аралығында Ақтөбе қаласында «Өскелең ұрпақтың 

азаматтылығы  мен  әлеуметтік  жауапкершілігін  қалыптастыруда  ата-аналар 

рөлінің  өзектілігі»  тақырыбында  ата-аналардың  республикалық  съезі  өтті. 

Тәрбие берудің және ата-аналар жауапкершілігінің проблемалары, тәрбиелеудің 

адекваттық  стилін  қалыптастыру,  қолайлы  отбасылық  ахуалын  тудыру 

мәселелері съезде кеңінен талқыланды.