Программалау тілдері жоғары оқу орындарына арналған оқулық



жүктеу 5,01 Kb.
Pdf просмотр
бет23/82
Дата16.05.2018
өлшемі5,01 Kb.
#14051
түріПрограмма
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   82

 
56 
жоқ 
иә 
шарт 
2-оператор 
1-оператор 
        
3.3-сурет. Шартты оператор
 
схемасы 
Логикалық  оператор.  Екі  немесе  бірнеше  шарттық  ӛрнектерді  біріктіру 
ҥшін  логикалық  оператор  қолданылады.  С  тілінде  келесі  логикалық  опера-
торлар бар:  
1)  ЖӘНЕ (&&) операциясы;      
f1 && f2  
2)  НЕМЕСЕ 

 

  (or) операциясы; 
f1 

 

 f2    ( | коды  - 124 ) 
4)  ТЕРІСТЕУ ! (not) операциясы.  !f1  
Терістеу (емес, қарсылық) операциясының приоритеті ӛте жоғары, одан тек 
жақша  ішіндегі  мәндердің  проритеті  жоғарылау  болады.  &&  операциясының  
приоритеті  |  |  (or)  операциясымен  салыстырғанда  жоғары,  ал  осы  екеуінің 
приоритеттері қатынас операцияларымен салыстырғанда  
тӛмен, меншіктеу операциясынан жоғары болады. 
Таңдау операторлары – бҧлар шартты оператор  
және ауыстырғыш.  
3.4  Шартты оператор 
Шартты  оператордың  орындалу схемасы   
(3.1-сурет) мен жалпы жазылу тҥрі мынадай:   
if (шарт) 
     1-оператор; 
  else 
    2-оператор; 
Мҧнда жақшадағы шарт тҥріндегі ӛрнек ақи- 
қат болса, 1-оператор орындалады, әйтпесе  
2-оператор  атқарылады.  Операторлар  қарапа-
йым  немесе  қҧрама  болып  жазыла  береді. 
Оператордың  қысқаша  жазылу  тҥрі  (3.2-
сурет): 
if (шарт) 
   1-оператор; 
Кейде қабаттасқан шартты операторлар  
кездеседі  (3.3-сурет), мысалы: 
  if (1-шарт) 
    1-оператор; 
 else if (2-шарт) 
         2-оператор; 
   
 else 
         3-оператор; 
Мҧнда  егер  1-шарт  ақиқат  болса,  1-оператор 
орындалады, егер 1-шарт жалған болып, 2-шарт 
ақиқат  болса,  2-оператор  орындалады,  ал  1-
шарт  және  2-шарт  жалған  болса,  3-оператор 
атқарылады. 
 
Ондағы  кез  келген  else  тҥйінді  cӛзі    (keyword) 
оның алдында ең жақын тҧрған  if операторына 
қатысты болып саналады.  
жоқ 
иә 
шарт 
1-оператор 
3.4-сурет. Шартты оператордың  
қысқаша тҥрі 
жоқ 
иә 
1-шарт 
жоқ 
иә 
1-оператор 
2-шарт 
2-оператор  3-оператор 
3.5-сурет. Қабаттасқан шартты 
операторлар схемасы 
жоқ 
жоқ
 
жоқ 
иә 
иә 
x
 
>y 
x>z 
max=x; 
max=z; 
иә 
y
 
>
 

max=z;  max=y; 
3.6-сурет. Ҥш санның ҥлкенін табу
 


 
57 
Мысалы,  берілген  х,  у  –  екі  санның  ҥлкенін 
анықтау  ҥшін  жазылған    шартты  операторды 
былай жазуға болады: 
if  (x>y)  max=x; 
     else  max=y; 
Ал    х,  y, z   сияқты ҥш  санның ҥлкенін  табу 
ҥшін,  қабаттасқан  шартты  операторлар  жазы-
лады  (3.4-сурет).  
if (x>y) 
 {if (x>z) max=x; 
    else   max=z;} 
  else if (y>z) max=y; 
          else  max=z; 
 
Логикалық  ЖӘНЕ  операциясын  пайдалана  оты-
рып, бҧл есепті мынадай тҥрде де жаза аламыз.  
if ((x>y)&&(x>z)) max=x; 
  else if ((y>z)&&(y>x)) max=y; 
         else   max=z; 
1-мысал. Осы алгоритмді толығынан қысқаша шар-
тты  оператор  арқылы  орындаудың  блок-схемасы 
(3.5-сурет)  мен  программасын  келесі  тҥрде    жазып 
шығайық. 
#include  
#include  
main() 

 clrscr(); 
 int max,x,y,z; 
 printf(“3 бүтін сан енгізіңіз:”); 
 scanf(“%d%d%d”,&x,&y,&z);  
 max=x; 
 if (y>max) max=y; 
 if (z>max) max=z; 
 printf (“max=%d”,max); 
 getch(); 

2-мысал.  Формула  арқылы  берілген  тӛмендегі  у  функциясын  есептеу 
программасын қҧрастыру керек. 







0
0
егер
3
2
егер
2
x
x
,  
x
,  
x
y
 
#include  
max=y; 
жоқ 
иә 
y>max 
max=x; 
max=z; 
жоқ 
иә 
z>max 
басы 
x,y,z енгізу 
max 
соңы 
3.7-сурет. Ҥш санның ҥлкенін табу 
схемасының екінші  тҥрі 
 


 
58 
#include  
main() 

 clrscr(); 
 float x,y; 
 printf(“x нақты санын енгізіңіз:”); 
 scanf(“%f”,&x);  
 if (x<0) y=x+2; 
    else  y=2*x*x*x; 
 printf(“\ny=%f”,y); 
 getch(); 

3-мысал.  Программаға  бір  жыл  нӛмірін  енгізіп,  сол  жылдың  кәбисә  (366  кҥн) 
немесе  қарапайым  жыл  (365  кҥн)  екендігін  анықтау  керек.  Ол  ҥшін  жылды 
тӛртке бӛлеміз, егер қалдық 0-ге тең болса, ол кәбисә жыл, әйтпесе қарапайым 
жыл болады. 
#include  
#include  
main() 
{ int gil; 
int r; /* gil-ды 4-ке бөлгендегі қалдық */ 
clrscr(); 
printf ("Жылды, мысалы, 2007 енгізіп, Enter басыңыз: 
"); 
scanf ("%i",&gil); 
r=gil % 4; 
if (r) 
   printf ("%i жыл - қарапайым \n", gil); 
else 
   printf ("%i жыл – кәбисә \n", gil); 
printf ("\nАяқтау үшін Enter басыңыз"); 
getch(); 

4- мысал. Квадрат  теңдеуді шешу программасын қҧру керек. 
/* Квадрат теңдеуді шешу */ 
#include  
#include  
#include  
main() 

float a,b,c; 
float x1,x2,d; 
clrscr(); 


жүктеу 5,01 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   82




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау