32
Лекция мазмұны - Экономикалық тиімділік басты әлеуметтік-экономикалық
санат, оған динимикалық және тарихи қасиеттер тән. Ӛндірістік қызметтің тиімділік әрбір
әлеуметтік құрылымның ӛндірістік қуатының әртүрлі деңгейінде дамуы мүмкін.
Қоғамның тарихи дамуының барлық кезеңінде келесі сұрақ қойылады: қанша шығын мен
ресурстарды жұмсау арқылы соңғы ӛндірістік нәтижеге қол жеткізіледі. Сонымен,
тиімділікті бағалаудың сандық мӛделі экономикалық нәтиже мен шығынның, ресурстың
арасындағы қатынас арқылы анықталады. Шығыны мен ресурстың бірлігінен соңғы
нәтижені максималдау немесе соңғы нәтиженің бірлігіне шығындар мен ресурстарды
минималдау қоғамның еңбек қауымының жеке адамның алғашқы мақсаты. Бұл мақсат,
оған жету әдісі, экономикалық тиімділікті жоғарылату жолдары мен резервтері (олардың
классификациясы мен сандық бағалануы) экономикалық ғылымның және экономикалық
пәндердің мазмұны болып табылады (салалық және функционалдық).
Өз-өзін бақылау сұрақтары:
1. Тәуекелді дамудың себептері, объективті және субъективті?
2. Тәуекелді даму кезінде басқарудың ролі неде?
3. Тәуекелден қашу керек пе? Қандай жағдайларда?
4. Мәселенің дамуының қандай факторлары дағдарыс қаупін сипаттайды?
5. Бұл факторлар бір-бірімен қалай байланысты?
6. Фирманың дағдарыстық дамуының белгілерінің пайда болуының себептері?
7. Мекеменің циклдық даму тенденциялары?
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Анализ и диагностика финансово – хозяйственной деятельности предприятия: Учебн.
пособие для вузов/ Под ред. П.П. Табурчак, В.М. Тумина, М.С. Сапрыкина. – СПб.:
Химиздат, 2014. – 288 с.
2. Бланк И.А. Управление финансовой стабилизацией предприятия. – Киев.: Ника –
Цент, Эльга, 2014. – 496 с. – (Энциклопедия финансового менеджера. Вып. 4).
3. Банкротство: проблемы, нормативные акты, методологические материалы и
комментарии, разбор практики, ответы на вопросы (Сборник). – М.: «Начала – Пресс»,
2009. – 192 с.
4. Бобылева А.З. Финансовое оздоровление фирмы: Теория и практика: Учеб. пособие. –
2-е изд., испр. – М.: Дело, 2013. – 256 с.
Лекция 6.
Тақырыбы: Ӛндірістік қорды басқарудың жүйесі мен әдістері және логистика
негіздері
Лекция мақсаты -
жүйелік тұрғы ұстанымында ӛндірістік қорларды басқару
әдістері және логистика негізін үйрену.
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және
ӛзіндік жұмысқа берілген сұрақтарды
коллоквиум негізінде, яғни ауызша түрде сұрау
.
Лекцияның сұрақтары:
1. Кәсіпорынның материалдық ресурстарының түсінігі, олардың жүйеленуі.
2. Материалдық ресурстарды басқару жүйесін қалыптастыру қағидалары.
3. Материалдық ресурстарды тұтыну процесін басқару.
4. Ӛндіруші қорларды басқару
Лекция мазмұны - Ӛндіріспен, материалды және қаржы ағынын басқару үшін АҚ-
ға қажетті нормативті базаны қалыптастыру міндетті болып табылады, қазіргі күні мұнсыз
шаруашылық қызметтерінің тиімділігін қалыптастыру мүмкін емес. Қолмен орындалатын
есеп арқылы барлық элементтер бойынша нормативті базада жасалған методикалық
құжаттар айтарлықтай кӛп еңбекті қажет етеді және қымбат бағалы міндет болып
табылады. Белгілі бір деңгейде шығын нормативтік базаны кезеңдік жаңарту және
қалыптастыруға мүмкіндік беретін автоматтандырылған бағдарламалар кешенін қолдану
арқылы нормалар жүйесін жасау кезінде қысқартылуы мүмкін. Бұдан ӛзге, ол
33
автоматтандырылған режимде Акционерлік қоғамның қаржылық және ӛндірістік-
шаруашылық тиімділігіне қадағалауды жүзеге асырады. Нормативтік базаны
қалыптастырудағы барлық шығындардың болашақта орны толады.
Осы жүйеге органикалық түрде материалды ресурстар мен осы қорға салынған
айналым құралдарының нормалары енгізіледі. Ӛндіруші және ӛткізу қор қандай деңгейде
ӛндіру, жабдықтау және ӛткізудің үзіліссіз процесімен қамтылады және нақты қаржы
ресурстары айналымынан қаншасы аударылады, яғни кәсіпорынды жабдықтау және
ӛткізу қызметі қалай табысты қызмет ететіні АҚ басшылығы және иеленушісі үшін
бәрібір емес. Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның материалдық-техникалық
жабдықталуы және олардың ӛндірген дайын ӛнімдерін ӛткізу мақсатында АҚ-дағы
материалдық және қаржы ағындарының қозғалысын бақылау және қадағалау процестерін
тиімді және оңтайлы ұйымдастырудың мәселелері ӛзекті бола түсуде. Бұл қор деңгейін
және оларды тиімді пайдалану, олардың деңгейін АҚ-да азайту, сонымен қатар осы
қорларға салынған айналым құралдарын азайту үшін маңызды болып табылады.
Ӛзін-ӛзі тексеру сұрақтары:
1 Кәсіпорынның материалдық ресурстарының түсінігі, оларды классификациясы.
2 Материалды ресурстарды басқару жүйесін қалыптастыру қағидалары
3 Материалдық ресурстарды тұтыну процесін басқару.
4 Логикалық процестердің мәні.
5 Шикізат және материалдыр қорларын басқару.
6 Дайын ӛнім қорларын басқару.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1.Производственный менеджмент/ Под ред. С.Д.Ильенковой, М: ЮНИТИ Дана,
2014*
2.Макаренко М.В., Махалина О.М. Производственный менеджмент - М: Приор,
2010*
3.Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф. Основы менеджмента / Пер с анг. - М: 2009*
4.Фатхутдинов Р.А. Производственный менеджмент, - М:ЮНИТИ, 2010*
5.Управление производством. Учебник/ Под ред. И.А.Саломатина, М:ИНФРА-М,
2014*
6.Управление организацией. Учебник/ Под ред. Поршнева А.Г. и др., М:ИНФРА-М,
2010*
7.Фатхутдинов Р.А. “Конкурентоспособность: экономика, стратегия, управление”.
Учебное пособие, - М:ИНФРА-М, 2011*
8.Раицкий К.А. Экономика предприятия. Учебник, - М:Маркетинг, 2011*
9.Котлер Ф. “Менеджмент. Маркетинг. Экспресс-курс”. Учебник, С-Пб: Питер,
2014*
10.Стивенсон В.Дж. Управление производством. Уч.пособие, М:БИНОМ, 2011*
Лекция 7.
Тақырыбы: Шығарылатын ӛнімнің сапалық стратегиясы
Лекцияның мақсаты – шығарылатын ӛнім
сапасы стратегиясын жасау процесін
зерттеу.
Лекцияның сұрақтары:
1. Ӛнім сапасын басқару стратегиясы.
2. Сапаны басқару стратегиясы, олардың қағидалары.
3. Ӛнім сапасын және оларды есептеу тәсілдерін сипаттайтын кӛрсеткіштер.
Лекция мазмұны - Ӛндірісте сапа мәселесіне деген қазіргі таңдағы негізгі
кӛзқарастар тұтынушы талғамын қанағаттандыруға, ӛнімділікті, табысты, нарық үлесін
және де басқада экономикалық кӛрсеткіштерді ұлғайтуға бағытталған. Сапа мәнінің
«техникалық
жағдайға
сәйкестілігі»
мен
«тұтынушы
қанағаттануы»
және
