Тыныштық жоқ мынау жер, аспан, әлем,
қайғы жұтып жылайды тастағы емен.
Сен болмасаң, ей, адам, жақсылықты,
жауыздықты күтемін басқа неден?
Жоқ, жоқ, адам!
ұлысың сен Ананың,
ақ сүтімсіз қара жер жастанар ең!
Мен
сондықтан асқақпын,
болмаса олай,
Мына өмірден өзім де
жасқанар ем.
1963
ДАЛА ТҮНІ
Жүрдім жалғыз көктеменің
жанға жайлы түнінде.
Салқын самал, өбкен едің
мені, дала гүлін де.
Сол бір гүлдер құлпырды да,
самал, оны тербеттің.
Жүрегіме жыр тұнды да,
гүлді аралап мен кеттім.
Дала түні тамаша ғой:
гүл бағындай бар маңың.
Қиял өрлеп, таласады ой,
елестейді арманың.
Қиялыма күбірледім,
гүл шоқтарын жинадым.
Жүректегі жырым менің –
дала, саған сыйларым.
1959
* * *
Әуелден өлең-жырға құштар жаным,
демеймін жетіп міне, ұшталғаным.
“Талантты
талмай ұшыр, тұншықтырма”,-
деуші еді менің абзал ұстаздарым.
Шымырлап тына қалған көл бетіндей,
тұрады жүйрік көңіл тербетілмей.
Ол кейде мөлдіреген ашық аспан,
бұлт басып тұнжырайды кейде түндей.
Бей уақыт толқытады жыр нөсері,
күбірлеп кіммен көңілім тілдеседі?
Сол шақта ұмытқандай дүниені,
шаршауды, жалығуды білмес еді.
Толқындай мені үйіріп арнасына,
бір дауыл тартатындай алға асыға.
Бұл не күш - әлде
сонау бабалардың
үзілген арманының жалғасы ма?!
1960
ЖАСТЫҚ ПЕН БАЛАЛЫҚ
Жастық:
Қасіреттермен қол жеткен
салтанаттарда
даңқын еліңнің өрлеткен
шартараптарға
мақтаныштарды мақта сен,
тайсалма, жаным,
жалға сен солай шақта әсем
қайсарлар әнін!
Айбындылардан ал үлгі –
тынбасын жырлар,
тыңдасын әлем әніңді,
тыңдасын жырлар!
Балалық:
Қызыл туларға қараймын
алаулап тұрған шыңдарда.
Алдымда өмір - ақ айдын
мені де салар сындарға.
Інісі болдым жасымнан
комсомол аға қыранның.
Ерлікпен даңқын асырған
коммунистерге ұланмын!
Сүйсінер маған жұрт әлі,
арманым – асқақ шың-асқар.
Мен үшін өнер шырқауы –
Ақансерілер мен Күләштар.
Аялап, күтіп мені елім,
сәулесін шашты нұр таңдар.
Мен үшін ерлік дегенің –
Қобыландылар мен Сұлтандар!
Жаныма содан от алдым,
ерлікке баулыр далам кең!
Батырлар
өскен Отанның
Болатбегі боп қалам мен!
1964
ЖАСАМПАЗ ШАҚ
Жасампаз шақ, жастық шақ!
Дүниенің бәрі мөп-мөлдір арманға тұнып,
көгілдір қиял,
тәтті оймен таңдарды атырып,
алапат асау өмірге жасқаншақтамай
қарайтын өктем от тұяқ тарланда тұрып.
Көкірегі
толы әсем ән,
көрініп өмір айнымай мүлде көктемнен,
гүл теріп қайтар достармен
күнде бөктерден.
Жаңылыс басқан сәттерің жүрегіңді өртеп,
дөңбекшуменен көз ілмей түндер өткерген.
Мазасыз көңіл,
жас дәурен,
жетелеп аппақ армандар жаћан жақтарға,
жасайсың қолдан өмірді қатал қапталда.
Бүріскен кәрі дүниені
жаныңның алау
отымен жылытып жүресің қаћарлы ақпанда.
Жалынды жастық алауым!
Ерліктер деген өзіңнен басталған анық,
алдыңда сенің бас иген асқарлар алып.
Қайсар даланың ұрпағы
қанатын қаққан,
революция жалыны шашқанда жарық!
Зымырап жылдар зулайды:
тіршілік заңы жүйіткуден қалғымас мүлде,
беттесең, өмір ұқсамайды қарлығаш, гүлге...
Бәрібір сенің өр тұлғаң сан жүректерде
лапылдап жанып тұрады мәңгі жас түрде!
1964
ДӘРМЕНСІЗДІҢ ОЙЫ
Бақыттыларға қараймын
қызыға тұрып, мұңданып:
оларға нұрлы арай күн,
оларға түн де тым жарық.
Күлкі мен шаттық көңілде,
қайғы да тайыз өткелдей.
Қаңтардай ызғар өмір де
оларға бейне көктемдей.
Тайызда жүрсең – аңғардым –
өмір сүру де қолайлы.
Жылауы
шапшаң жандардың
жұбануы да оңай-ды.
Тамағы тоқтық, бүтіндік,
көлеңке түспей жанарға.
Бақытты жандар, шүкірлік,
жетеді менің даламда.
Есейіп ерте білдік пе
өмірдің дәмін татып біз:
ежелден мынау тірлікте
сезімтал жандар бақытсыз.
1963
ҚАЗАҚТЫҢ ДӘСТҮРЛЕРІ
Қазақтың әдеті көп дәстүрі мен,
мен-дағы оның бәрін жақсы білем.
Ата-ана қартайғанда бел бүгіліп,
құрметтеп сыйлайды оны ел жүгініп.
Тәтті дәм, асыл деген киімдері –
қарттікі әр қазақтың үйіндегі.
Ерте-кеш қонақ келсін шақырусыз,
жатырқап сұрамаймыз: "Заты кімсіз?"
Тік тұрып жасымыз да, кәріміз де,
тосамыз үйдегі бар дәмімізді.
Қыз өсіп, сүйсе жасты қиядағы,
үйге ертіп әкелуге ұялады.
Бір ғажап – ұл-қыз біздің елде керім
қадірлеп құрметтейді жеңгелерін.
Жас келін үй билемес тізгінді алып,
ал сосын тым бауырмал біздің халық.
Қазақтың жас-кәрісі
өле-өлгенше
самарқау тұра алмайды өнер десе.
Білмесең, таны,
достым, жақын барып,
шетінен қазақ деген ақын халық.
Даламыз жазық болса қанша біздің,
сондай кең пейіліміз де баршамыздың.
1965
* * *
Көктем келді жамылып арай нұрын,
шаттықтарға толғандай маңай бүгін.
Жауқазынға оранған жұмыр Жерге
көкжиектен қызықтап қарайды Күн.
Жер
сезгендей тыныштық, таң айбынын,
көшіп жатыр көзінен талайғы мұң.
Менің елім бұл күні сән құрады:
жүгіргенде қыз қылық тау бұлағы,
тербеледі тіл қатып тал, құрағы;
зулап алға даланың арғымағы,
дүбірінен қалалар жаңғырады.
Найзағалы түндердің сәбиіндей
көктем таңы қызарып албырады.
Көңіл-құлын бұлқынып шың-асқарға,
шақырғандай алау ма, шырақ- шам ба...
Байқоңырдан самғаған корабльдер
ғарышқа емес, ұқсайды қыр асқанға.
Шолпан жақтан базарлық күтетіндей
көгершіндер жол тосып жүр аспанда.
Сен де жырмен әлемге жар сал, ақын,
