Атағың сенің тарихта
Қайталанбайтын
ұлы істерімнің даңқымен қалар да мүмкүн!
Екінші жыр
Сен мені ізде, жаным,
шөл дала, жапан түздегі
ақ шатыр алқаптарынан,
қаңтардың қақап мұз демі
өбетін тау шатқалынан.
Қас қақпай таңдарды өткер де,
ізде сен (сұрама жаннан!)
ұмтылған заңғар көктерге
алаулы мұнаралардан.
Ізде сен сағынсаң, жаным,
шарлаған дала бөктерін
жастықтың бал арманынан,
ақ қанат самолеттердің
апай төс алаңдарынан.
Ертең-ақ жаңарар маңы
қырлардан, дала аптабынан,
бітпеген қалалардағы
үйлердің қабаттарынан.
Бақтарға алданба дер ем,
шын сүйсең, күрсінбе кілең.
Мені ізде вокзалдар менен
рельс дүрсілдерінен.
Таңдарын жаңа күндердің
қарсылап алуға, жаным,
мұз жарғыш корабльдердің
шарла сен палубаларын.
Сенің де жаның қүштар ма
өрт екпін, жарқыл-жалынға?
Теңіздің дауыл құшқанда
жүрем мен толқықдарында.
Жасқанбай самға да қашық,
мені ізде сайлардан, белден.
өзендер арнадан асып,
теңізге айналған жерден.
Жолдардың бұралаңдаған
елемей дауыл-шаңдарын,
мұндайда сыналар арман,
іздеп кел, сағынсаң, жаным...
Аңсарым, таңым сен, жаным!
үшінші жыр
Мен Шығыстанмын -
тауларымен сырласып ұғысқан Күн;
Көкорайлы белдері көз тұндырып,
сәулесіне оранған күміс таңның.
Не заманнан бұл дала
мекені екен винтовкасыз, атомсыз ұрыстардың.
Қаћарланса қасарған қайсар бабам,
сескенбеген сонда алмас қылыштан кім?!
Сойылды айқас ұласып ұлы күшпен,
туды маған саптарда ту ұстар күн.
Далам бақыт құшқанда, амалсыздан
жыламсырап төсінен ығысқан мұң.
Жайдарымын мен бүгін, жарқын көңіл
жан біткеннің бәріне туысқанмын.
Мен даладанмын.
өмірді де дала деп санағанмын.
Алаламай нұр шашқан даладағы
күн көзімен әлемге қарағанмын.
Сонау, сонау жылдарда далам үшін
Сойыл құштым, сан рет жараландым.
Сайларымда сарғайып жаттым аштан,
түйіріне зар болып қара нанның.
Шындық іздеп әкелер құрбан болды,
соны ойласам, жанымды қамалар мұң.
Әділет деп қақылдап, ей, дүние,
куәсі боп жаттың-ау жала, қанның.
Жерін жатқа бермеген жығылса да,
айбарына бас ием бабалардың.
Бүгін шалқып қараймын мен далама
көкірегінде самсаған қалалар мың.
Мен коммунистер ұлтынанмын
күңкілдеген күндестер сыртынан мың.
Жұмыр жерде бір пенде бақыт тапса,
туысындай шаттандым, кіл қуандым.
Мен әділет, шындықтан жаратылдым,
шын досымын Отаны, жұрты бардың.
Теңсіздігі дүниенің тез есейтіп,
қайратыммен серпідім мұң тұманын.
Лақтырған жоқ бақытты тағдыр маған, тіршілікпен
тартысып жұлқып алдым.
Әділеттен тайса өмір, түңілме, дос,
келеді түбі саған да бұлқынар күн.
Адалдықты таптаған арамзалар
жауап береді алдында бір күні ардың.
Мен қырдағы үйден мін.
Жалқы емеспін, бірімін топ баланың,
/тек арманым биіктеу, от талабым/.
Елеусізбін үйде мен, елгезекпін,
төрден орын тимесе, жоқтамадым.
Ал көшеде әкемді білетіндер
мені танып қараса, тоқталамын.
“Азаматы ана үйдің”, - деп жатады,
/бірі ғой деп айтпайды көп қараның/.
Бар бейнетін үйімнің жалғыз өзім
арқалауға сонда мен оқталамын.
Біздің үйдің бар қадір-қасиетін
менен көріп тұрғандай боп қаламын.
...Мен Отанның сыртына шыққанда да,
осы ойларсыз аттаған жоқ қадамым.
Маған қайнар күш берген
күдіктенбей артатын сенімі елдің
толқып сол бір сезімнен тебірендім.
Отан сеніп тапсырса өз тағдырын,
тартыншақтап мен қалай шегінермін.
Менің тарих алдында мақтанарым —
перзенттігім іргесі берік елдің:
мүмкін, қазақ, абхазбын, белоруспын,
тәжіктердің ержүрек тегіненмін.
Адалдық пен достықта ұлылығы—
Мен Советтер еліненмін!
1972
ЕСКЕРТКІШ
Меңдекеш Сатыбалдиевке
Сенің албырт ғұмырың өтті жанып,
зулап келе жатыр ең топты жарып.
Тіл қатпайсың, жарқылдап тұрмайсың сен,
қаншама рет келсек те шоқ гүл алып.
Аға керек, біреуге әке керек,
жарың әлі қайғыға батады ерек.
Тым болмаса сол гүлге бір қарасаң,
машиналап күн сайын әкелер ек.
өкіндірдің еліңді ерте кетіп.
Біз қамықсақ тірлікте келте-кетік —
“Біздің қарлығаштар!”—деп шашымыздан
сипайтұғын сен жоқсың еркелетіп.
Сен жүргенде сезбеуші ек
жанашырлық дегеннің құнын бұлай:
мына жұртқа бәрібір — жығыл, мұңай.
Асып-тасып, менмендеп бара жатсақ,
ұрсып алар сен жоқсың бұрынғыдай.
Қайғы жұтып досың жүр
іштей жоқтап, жүректің жасын бөгеп,
жан ғой ол да өзіңдей асыл, бөлек.
Ол көрінсе, жалт қарап сені іздейміз
келе жатқан жоқ па екен қасында деп...
Кетті ме әлде бұл өмір қиындалып —
болмашының бәріне күйіп-жанып,
біз де жүрміз жабықсақ, не қуансақ,
нысанаға өзіңнің үйіңді алып.
Бұны оқысаң егер сен,
“Әкет,— дер ең,— зар жырды құрау-сұрау!”
Бірақ мүмкін емес қой бұған шыдау.
...Жүректерде жырың жүр, өзің жүрсің,
тегі, осы сен өлмеген шығарсың-ау!
ДӘРІГЕР
Дерт қысқанда, көңілді сағым буып,
сен жетесің аялап, жаның жібіп.
өшер деген үмітті тірілту де –
саған біткен дарындылық.
Қасиетті өмірдің күзетінде
сен жүргенде, жанады жанымда үміт,
атардай таңым күліп,
көрінесің тұрғандай
ажалды да бағындырып,
жеткеніңде жүзіңді сағындырып.
Адам деген құдірет ақылдылық,
әлем оған бас иіп жатыр бұғып.
Біреулерді туғызды батыр қылып,
біреулерді жіберді ақын қылып.
Жер үстінде қастерлеп тіршілікті,
сол адамдар тұтады атыңды үміт.
Ақ халаттан көремін пәктігіңді,
қорғайсың сен сақшыдай шат күнімді.
Тіршіліктің сағатын тоқтатпайтын
құдіретті жан өзіңсің тап бүгінгі!
1967
МҰРАГЕРЛЕР
Айтқан сөзі - атқан оқ. Қайсар жаны.
Мүмкін емес уәдеден тайсалмағы.
Ел беделін әлемге паш ететін
солар менің халқымның жайсаңдары.
Қимылынан аңыздай ерлік ескен,
намыс үшін от құшқан, селді кешкен.
Жәбірленген жандарға жан ұшырып,
сын сағатта қол берген, елжірескен.
Қорқақтамай, қаймығып, жасып тұрмай,
ақтарады әр ойын ашық сырдай.
Ол шіркіндер жүрмейді от сезіммен
қыз біткенді өртемей, ғашық қылмай!
Дауыс қандай—Біржан сал тірілгендей,
асқақ әннен аспан да дірілдердей.
Жомарттығы— асылын ғүмыр бойы
адамзатқа тосатын жұмыр Жердей.
Жаны жайсаң өзгеден екен де ерек,
жабыққанды жарқылдап кетер жебеп.
Әйел заты қорқады жанардағы
тұңғиыққа шым батып кетем бе деп.
Адалдықтың қорғауға бақ -талабын,
аямайтын қиындау шақта жанын-_
біздің елдің жігіті шеттерінен
осындай деп жаттарға мақтанамын.
Қайдан ғана ер жітіт туар еді,
болмаса егер баулитын қыран елі!
Қастерлейтін қыран ел, ұлан жерін
қасиетті даланың мұрагері.
Достарыңызбен бөлісу: |
