126
– Ха-ха-ха. Қара, Смитфилд, – деді күлді Моулди. – Қатып кетті.
Сол керек шалға.
– Керегі сол дегенің не? Не істепті сонша? – деп сұрадым мен.
– О, ол барып тұрған сараң! – деп жауап берді Моулди. – Ана
тастың астында көп ақша, көп алтын мен қымбат тастар тығылған
дейді. Эх! Соны біз тауып алсақ қой.
Дəл осы сəтте дөп тиген лай кесек тесікке жібін жаңа ғана өткіз-
ген шалдың етігін ұшырып түсті. Енді ол еденнен етігін іздеп əуре,
еңбектеп жүр. Балалар отырған арбадан көңілді күлкі естіледі.
– Балалар-ау, маған шаруамды бітіруге мұрсат берсеңдерші, – деп
жалынады шал. – Менің бес-алты ілуім ғана қалды, сосын сендерге
шырақты беремін. Сонда карта немесе басқа бірдеңе ойнайсыңдар.
– Ал, ағай, сен бізге əн айтып бер! – деген дауыс естілді арбадан.
– Сонда біз саған тиіспейміз.
Шал дірілдеген даусымен əн айта бастады. Осы бір татулық
жолындағы ісін бітіріп тастауға тырысып бағуда. Ол бірінші шумақ-
ты айтып болып, қайырмасына келгенде, балалар іліп əкетті. Осы
сəтте дөп сілтенген лай кесек шалдың көзілдірігіндегі жалғыз əйнек-
ті бітеп тастады. Тағы бір кесек шырақты сөндіріп, еденге құлатты.
Арба жақтан бұрынғыдан да қатты күлкі естілді.
– Жүр, – деді Моулди, – мұнда біз істейтін ештеңе жоқ. Біздің
арба ана жақта, артқы тұста.
Моулдиден мықтап ұстап, жолдастарымның соңынан ердім.
Екеуі осы жерге əбден үйреніп алған сияқты. Олар епті қимылдап,
алға озып бара жатыр, ал мен болсам қараңғыда ештеңені де көре ал-
май, арбалардың тертелеріне сүрініп келемін. Тек шалдың шырағы
ғана төңірекке əлсіз жарығын төгіп тұрған. Ал қалғандарын балалар
мен үлкендер қоршап алып дымқыл еденде сабанның үстінде карта
ойнап, темекі тартып, неше түрлі боғауызды сыпыртып жатыр. Ақыр
соңында тоқтадық-ау.
– Тоқта, Смитфилд, міне біздің арба, – деді Моулди.
Мен ештеңені де көріп тұрған жоқпын, бірақ Моулди доңғалақ
шыбықтары арқылы көтеріліп жатқанын естідім.
– Қалай, ана жақта? – деп сұрады Рипстон.
– Тамаша, – деп жауап берді Моулди арбадан.
– Ендеше көтеріл, – деді Рипстон маған. – Аяғыңды доңғалаққа
қой, мен көтеріп жіберейін.
127
Ол шынында да мені демеп жіберді, бірақ күштеп жіберсе керек
мен арбаның ішіне етбеттей құладым.
– Тамаша деп едің ғой, мұнда сабан да жоқ, – деп күңкілдеді Рип-
стон.
– Бір талы да жоқ – деп қостады Моулди.
– Мен осылай боларын біліп едім, – деп күңкілдеп жүр Рип-
стон. – Мен доңғалаққа аяғымды салғанда-ақ бұл арбамен көмір
тасығанын бірден сезгенмін.
– Ал сен, – деді Моулди, – арбакешке көмір тасуын қойып, əр кеш
сайын бір құшақ сабан қалдыр, əйтпесе біз пəтерімізді өзгертеміз
деп, жазып кетпейсің бе?
– Сабанның жоғы да ештеңе етпес-ау, – деді Рипстон. – Ең бас-
тысы қарғыс атқыр көмірдің шаңы мен тозаңы ауыз бен мұрынға
толады ғой.
– Қалай, Смитфилд, саған бұл жер ұнай ма?
– Біз осында жатамыз ба?
– Біздің пəтеріміз осы. Төрлет, үйіңдегідей сезін! – деп мейірлене
сөйледі Моулди.
– Ал, төсектерің қайда? Сендердің төсектерің бар емес пе?
– Болғанда қандай. Мамық төсек, жайлы жастық пен ақ жайма-
лар. Бізде бəрі де бар, бірақ соның қайда кеткенін білмеймін.
Сөйтіп Моулди жоғалған нəрсені іздегендей арбаның ішін сипа-
лай бастады.
– Эх! – деді содан кейін. – Төсек жайлы соға түс. Міне, біздің
төсек! – деп ол өкшесімен арбаның жақтауын теуіп қалды. – Қатты
десең жерге түс, онда лай көп. Сен тыңдама оны, Смитфилд, – деді
Рипстон. – Бүгін бұл жерде əдеттегіден нашарлау, өйткені сабан жоқ.
Ал сабан барда мұнда тамаша. Дірдек қаққан салқын түнде қандай
бейшара екеніңді ойлап, тағы да жайдақ тақтайда, ұйықтаймын ғой
деп келесің. Кенет арбадан құп-құрғақ сабанды көресің де басыңмен
бірге көміле түссең де өзің білесің.
Осыны есіне түсіргенде Рипстон дəмді тағам жегендей, таңдайын
қақты.
– Сендер шешінгенде тоңбайсыңдар ма? – деп сұрадым мен.
– Білмеймін! – деп қысқа қайырды Рипстон. – Ешқашан шешініп
көрген жоқпыз.
– Мен соңғы рет өткен жылдың тамызында шешінгем, – деді Мо-
улди. – Дегенмен, ұйықтайтын кез болды, ал жатайық. Кім жастық
болады? Смитфилд, сен болмайсың ба?
128
Менің əбден күйзелгенім сонша, не болсам да маған енді бəрібір
еді. Сондықтан мен келісе салдым.
– Мүмкін сенің «жастық» болғың келмейтін шығар? Онда сен
солай деп айт, ұялма! – деп ескертті Рипстон. – Өйткені əркімнің өз
қалауы бар ғой. Біреуге басының жұмсақ, ал басқа біреуге бойының
жылы болғаны ұнайды. Саған ұнайтыны не?
– Мен өзіме жылы əрі жұмсақ болғанын ұнатамын, – дедім жы-
ламсырап.
– Қарай гөр өзін. Екеуін де тауып бер оған! – деп мысқылдады
Моулди. – Ал, тыңда жастық болғың келсе, мында шық жəне қыңқыл-
дама. Бізге жылауықтың керегі жоқ. Сені босқа ерткен екенбіз, өзі.
Мен көз жасымды тыя алмағандықтан ғана жылап тұрғаныма,
егер маған қалай жастық болуды көрсетсе, бұған да əзір екеніме
Моулдиді сендіруге тырысып жатырмын.
– Көрсететін түгі жоқ, – деп жауап берді Моулди жұмсара түсіп.
– Біреу үстіне басын салсын деп жатқан адам – жастық. Бұдан оған
жылы, басқаларға жұмсақ болмақ.
– Былай кетіңдер жолдан, мен жастық боламын! – деп айқайлады
Рипстон, сөйтіп арбаның арт жағына құлай кетті. – Жатыңдар!
– Мен сияқты жат, Смитфилд, – деді Моулди жайғаса беріп.
Бірақ ол сияқты жата қою оңай емес: ол Рипстонның бүкіл дене сін
ала жастанды да маған тек аяқ жағын ғана қалдырды. Күң кіл деген-
нен ештеңе шықпайтын болған соң, əйтеуір, жайғасуға тырыстым.
– Ұйықтағың келмей ме, Рип? – деп сұрады Моулди бірнеше
минөт үнсіздіктен кейін.
– Келеді. Ал сенің ше?
– Мен бүгінгідей шайқастан кейін мүлдем ұйықтар алар емеспін.
Мынаны көз алдыңа келтіріп көрші: сенің кемеңе үш қарақшы ба-
сып кіреді, ал сенің үстіңде жалғыз көйлек пен шалбар ғана бар жəне
екі пышағыңнан басқа еш қаруың жоқ.
– Иə, театрда талай қызықты көрсете береді! – деді Рипстон
ұйқылы ояу. – Қайырлы түн.
Тағы да тыныштық орнап, оны тағы да Моулди бұзды:
– Ұйықтап жатырсың ба, Рип? Рип.
– Егер осылай былшылдай берсең ендігəрі мені жастық ете
алмайсың! – деді Рипстон ашулы үнмен. – Саған не керек?
– Қызық адамсың сен. Не жатқанды, не көргендерімізді айтсақ
жаратпайсың.
Достарыңызбен бөлісу: |
