Оқулық Тараз 019 Әож 37. (075)

жүктеу 8,71 Mb.

Pdf просмотр

бет	127/303
Дата	29.10.2022
өлшемі	8,71 Mb.
	#39896
түрі	Оқулық

1 ... 123 124 125 126 127 128 129 130 ... 303

buzaubakova pedagogika

ағарту
қызметі
арқылы балаға табиғат және қоғам туралы ғылыми білімдер беріп, оны
жалған қөзқарастардан арылтады, болмысты тану әдістерімен қаруландырады.
Дүниетаным
тәрбиелік
қызмет атқарады. Бала өзі келісетін көзқарастары
арқылы адамгершілігін, ерік-жігерін, эстетикалық сезімдерін шыңдайды.
Мұғалімдер оқушыларды адалдыққа сендіріп, олардың адал жүруіне керекті
батылдықты, табандылықты, ізгілікті, жауапкершілікті тәрбиелеуі керек. Осы
талапты орындау үшін қоғам және жеке адамдар өміріндегі жақсы тұстарды
балаларға әсерлі етіп түсіндіргені абзал.
Саяси-әлеуметтік, философиялық, моральдық, эстетикалық, ғылыми
теориялық білімдерді меңгеру оқушының белсенді ой жұмысын туғызады.
Ғалымдар болмысты (алуан түрлі байланыстағы объективтік дүние, тұрмыс,
қоршаған орта, жағдайлар) түсіну үшін диалектикалық тәсілдер қолдану
керектігін дәлелдеп отыр.
Бұл тәсілді қолданғанда баланың миы жағдайды дұрыс бағалап,
шығармашылықпен жұмыс істейді, құбылыстарды басқа құбылыстармен
байланыста қарайды.
Баланың дүниетанымы
ұйымдастырушылық
қызмет атқарады. Бала
өзінің дүниетанымына сүйеніп, тәжірибеде түрлі іс-әрекет жасайды.
Дүниетанымның
прогностикалық
қызметі арқылы бала қоғамның даму
заңдарын қолданып, оған ғылыми, теориялық, тәжірибелік тұрғыдан баға беріп,
бүгіні
мен
болашақты
жасау
туралы
ұсыныстар
айтады.
Сонымен, ғылыми дүниетанымдық тәрбиенің мақсаты – баланың жеке
тұлғасының орталығында орналасатын дүниетанымды берік және оған
сенетіндей етіп қалыптастыру, сол арқылы қоршаған ортамен дұрыс байланыс
жасауға көмектесу.
Осы мақсатқа жету үшін мұғалім оқушының ғылыми көзқарастары мен
сенімдерін қалыптастырып, ғылыми емес, дәлелдері аз көзқарастарды сыни
тұрғыдан ойлауға үйрету керек. Ол үшін оқу-тәрбие процесінің мүмкіндіктері
пайдаланылады.
Оқушының дүниетанымын қалыптастыру үшін оған өмірдің жақсы да,
көлеңкелі тұстарын да айтқан дұрыс. Дүниетанымдық
сана
– баланың сезіміне,
ерік-жігеріне әсер етеді, сезім-сананы бекітуші, ерік-жігерді ынталандырушы.
Баланың дүниетанымы оның сөзі мен ісінен, өзін қоршаған ортамен қарым-
қатынасынан көрінеді. Сананы, ой мәдениетін, сезімді, қарым-қатынасты бір
мезгілде тәрбиелеу және дамыту дүниетанымды қалыптастырады. Баланың
санасы, көзқарастары, сенімдерін ең алдымен ғылым негіздері қалыптастырады.
Табиғи жаратылыстану бағытындағы пәндер табиғат құбылыстарының
нақты себептерін ашады. Оқушылар түрлі фактілер жинайды, өмірді

145
бақылайды. Заттың бір күйден екіншіге өтуі, молекула түрлерінде, атап айтсақ
микро-, макро- және мегадүниесінде өтіп жатқан өзгерістер ғылыми
дүниетанымды
қалыптастырады.
Оқушылар
өмірдің
дамуындағы
сабақтастықты, қартаю, өлу себептерін, жаңа өсімдіктер мен ағзалардың пайда
болуын оқиды. Жоғары жүйке қызметінің заңдылықтарын оқып үйренудің,
ғылым мен техниканың адам өміріндегі рөлін түсінудің зор маңызы бар.
Ұлы адамдардың, ірі ғалымдардың өмірі мен қызметі туралы әңгімелер
баланың білімі мен тәрбиесіне ықпал етеді. Қоғамдық-гуманитарлық циклдағы
пәндер оқушыны қоғамда болып жатқан түрлі оқиғаларды дұрыс талдауға
үйретеді, жақсылық пен жамандықты көрсетеді, елімізде, шетелдерде болып
жатқан оқиғаларға дұрыс баға беруге баулиды. Өнер бағытындағы пәндер –
әдебиет, бейнелеу өнері, саз, театр, кино оқушының адамгершілік-эстетикалық
сезімін тәрбиелейді.
Өнер шығармалары баланың сезімін оятады. Шығармаларды талдау,
салыстыру, қорытындылау баланың дүниетанымын қалыптастырады. Өнердің
түрлі
салаларында
оқушылардың
іс-әрекет
жасауы
дүниетанымның
қалыптасуына орасан зор әсер етеді. Оқушылар өнердің тілімен танысып,
тәжірибеде жұмыс істеуге үйренеді, дағдыланады. Баланың дүниені қабылдау
кезіндегі әсерленуі балалық шақта жақсы жүреді, сондықтан көркем өнерпаздар
үйірмесін құру, өнер шығармаларын жасату, шығармалар жаздыру, сахналық
қойылымдардағы рөлдерде ойнату баланың дүние туралы ой-өрісін кеңейтіп,
көзқарастары мен сенімін тексеруге көмектеседі. Оқушының дүниетанымының
қалыптасқандығын оның ғылыми білімдерінің тереңдігінен, жүйелілігінен,
диалектикалық ойлауынан байқауға болады.

жүктеу 8,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 123 124 125 126 127 128 129 130 ... 303