8.8-сурет. Wi-Fi желіге қосылу:
а
—кеңсенің
Ethernet-желіге қосылу; б
—Интернетке тікелей қосылу;
в
—
Интернетпен қосылған сервер арқылы
298
Әдетте, рұқсат нүктесі қабылдағыш, таратқыш, деректерді өңдеу
үшін сымды желі мен бағдарламалық жасаққа қосылған
интерфейстен тұрады. Қосылғаннан кейін рұқсат нүктесінің
айналасында 50 ... 100 м. радиуспен аймақ пайда болады (оны хот-
спот немес Wi-Fi аумағы деп атайды), онымен сымсыз желі арқылы
пайдаланса болады. Рұқсат нүктесіне қосылу үшін Wi-Fi-
адаптерімен жабдықталған ноутбук пен басқа мобильді құрылғы
оның қызмет радиусына жатуы керек. Желіні баптау мен
құрылғыны анықтау бойынша барлық қызметтер көптеген
операциялық жүйелер үшін автоматты болып табылады. Егер
пайдаланушы бірмезгілге бірнеше Wi-Fi-аймағына түссе, онда ең
қуатты сигналмен қамтамасыз еткен рұқсат нүктесіне қосылу
жүргізіледі. Әр уақытта рұқсат нүктесінің басқаларының бар
болуын тексеру жүргізіледі. Егер басқа нүктенің сигналы қуаттырақ
болған кезде, құрылғы оған қосылады, осының бардығы иегер үшін
мөлдір жəне мүлдем байқаусыз жүргізіледі.
Әрбір Wi-Fi-желінің басты артықшылығының бірі оның
барлық пайдаланушылары үшін Интернетке қол жеткізу мүмкіндігі
болып табылады. Ол Интернет-каналының рұқсат нұктесіне тікелей
қосылуды (8,8 б - сурет), немесе Интернетке қосылған əрбір
серверге қосылуды (8,8 в - сурет) қамтамасыз етеді. Екі жағдайда да
мобильді пайдалануға өзіндік брдеңені баптау қажет етілмейді –
браузерді ашу жəне Интернет-сайттың қандай да бер адресін жазған
жеткілікті.
Wi-Fi қолдаумен бірнеше құрылғы бір бірімен тікелей
қосыла алады (байланыс құүрылғы - құрылғы), яғни арнайы рұқсат
нүктені пайдаланусыз, қандай да бір жергілікті желіні құрумен
файлдармен алмасу жасауға болады, бірақ бұл жағдайда көрінетін
стансалардың саны шектеулі болады.
Wi-Fi сымсыз технологиясының негізгі танымалдығы оны
əлемдегі өндірушілердің барлығы белсенді қолдауы болып
табылады. Барлық заманауи ноутбуктар моделдері, сондай-ақ ұялы
телефон, смартфон модельдері жəне компьютерлердің көптеген
шеткері құрылғылары Wi-Fi-адаптерлерімен жабдықталған.
8.5.
СПУТНИКТІ БАЙЛАНЫС ЖҮЙЕЛЕРІ
Спутник байланысы
— бұл радиобайланыс түрі, ол жасанды
спутниктерді ретрансляторлар ретінде пайдаланады. Ол жер
стансалары арасында жүзеге асырылады.
299
Олар стационарлы, сондай-ақ жылжымалы болуы мүмкін. Спутник
байланысы желісібасқа байланыс жүйесінің алдында басымды.
Спутник байланысы орынжайға байланбаған, еш шектеуі жоқ жəне
бүкіл жерді: мысалы теңіз көлікті магистралдары, елсіз немесе аз
қоныстанған аймақтарды (жекелеп алғанда Ресейдің солтүстік
аймағы), жерүсті инфрақұрылым коммуникациялары үзілген
жерлердің барлығын қамти алады.
Осындай байланыс ағылшын оқымыстысы Артур Кларк
идеясы, ол 1945 жылы геостансалық орбитаға спутник байланысын
құруды ұсынды.1950 жылы оның идеялары өмірге келді – КСРО
алғашқы рет бортына радиоаппаратурамен Жердің жасанды
спутнигін ұшырды. Ал 1965 жылы алғашқы шынайы байланыс
спутнигі «Молния-1» жасалды.
Ұсынылған қызметтердің түріне байланысты спутник байланыс
желіні мынадай кластарға бөлуге болады:
■
сөйлеу (радиотелефонды) байланыс;
■
деректерді пакетті тараты;
■
пайдаланушылар тұрған орнын анықтау;
■
телехабар.
Радиотелефонды байланыс
спутник байланысын халықаралық
стандарттарға сəйкес хабарламаларды цифрлы тарату протоколын
пайдаланады. Жекелеп алғанда, хабарламаларды тарату нақты
уақын ішінде жүргізілуі тиіс, сигналды кідіріс 0,3 с-тан аспау керек,
байланыс сеансын тоқтату мүмкін емес.
Аталған талаптарды қамту - бұл жүйедегі спутниктер санына
жəне көпсəулелі антенналық жүйенің (1,2 ГГц артық жиілікте
істейтін) санына қызмет көрсетудің аймағын тегіс жабу (уздіксіз)
үшін жететін, жерүсті торапты (шлюзді) стансалардың саны
жеткілікті болатын, берілген бағытқа антенна сəулесін ұстау үшін
спутниктерді бағыттаудың жоғарынақтылық жүйесі арқылы
құрылады.
Деректерді пакетті тарату жүйесі цифрлы түрде əрбір
деректерді таратуды қамтамасыз етеді: тлексты, факсимильді
хабарлама, компьютерлік деректер жəне т.б. əдеттегідей, осындай
жүйелерде
хабарламаны
жеткізудің
оперативтігіне
талап
қойылмайды, тарату жылдамдығы секундына бірліктен жүзге дейін
килобайтты құрайды. Қазіргі уақытта Интернетке рұқсатты
ұйымдастыру үшін деректерді пакетті таратудың бірнеше жүйелері
ашылған.
300
Абоненттің орналасқан орнын анықтау үшін ГЛОНАСС/НАВСТАР
спутникті топтамасының негізінде
GPS-
жүйесі ашылған.
Әдетінше, GPS- жүйесі өндірістік жəне əскери мақсаттарда – теңіз
кемелерінің, ұшақтардың, теміржол жəне арнайы мақсаттағы
автомобиль траспорттарының, геологиялық барлау жұмыстарының
координаталарын анықтау үшін пайдаланады.
Спутникті телехабар желі материктің барлық аймағын
камтиды жəне топталған тематика бойынша: жаңылықтар, спорт,
мəдениет, ойын-сауық теледидардың жəне т.б. жүздеген
телехабарлар каналдарын есептейді. Телехабарлардың артықтық
сервисінен басқа, спутникті телехабарлар желісінің жетістігі –
телехабарлар
желісін
ретрансляциялау
жоқ
жердегі
(нерентабельдігінің себебінен) аз қоныстанған аймақтарды да
қамтиды.
Спутникті байланыс жүйесінің құрылымы мынадай құрамды
(8.9-сурет):
■
ғарыштық сегмент, бірнеше спутник-ретрансляторлардан
құралған;
8.9.-сурет. Спутникті байланыс жүйесі
301
Достарыңызбен бөлісу: |
