2.8. Сур. PCI шина архитектурасы
Жоғары алмасу жылдамдығы (full-speed signaling bit rate) — 12 Мбит/с,
ал төмен алмасу жылдамдығы (low-speed signaling bit rate) — 1,5 Mбит/с.
Төмен жылдамдық режимінде USB шинасын мынадай перифериялық
құрылғылар
қолданады: пернетақталар, тінтуірлер, джойстиктер,
матрицалық
принтерлер,
дигитайзерлер,
сандық
фотокамералар,
қарапайым телефон желісіне арналған модемдер, мониторды басқаратын
тізбектер. Жоғары жылдамдық режимінде: колонкалар, ISDN-модемдер,
Iomega Zip класс сыртқы тасымалдағыштар, кеңселік АТҚ, лазерлік жəне
бүріккіш принтерлер.
2.0 USB версиясы шинаны өткізу жолағы 20 есе арттырылғанымен
ерекшеленеді, ол IEEE 1394 (FireWire) тікелей бəсекелесіне айналған
видеодеректерді USB бойынша тасымалдауды мүмкін етеді.
43
2.9-сурет. USB шиналарының архитектурасы
USB шинасы Plug & Play технологиясын сүйемелдейді.
Перифериялық құрылғыны жалғаған кезде оның конфигурациялануы
автоматты түрде жүзеге асырылады. Барлық перифериялық
құрылғылар USB жалғағыштармен қамтылуы тиіс жəне ДК-ге USB-хаб
немесе концентратор деп аталатын жеке ақпарат шығарғыш блогы
арқылы жалғана алуы керек, оның көмегімен ДК-ге 127 дейін
перифериялық құрылғыларды жалғауға болады. USB шинасының
архитектурасы 2.9 суретте көрсетілген.
44
USB 3.0 версиясы ақпаратты тасымалдау ең жоғары жылдамдығын
5 Гбит/с дейін арттырады, ол USB 2.0 (480 Мбит/с) бірталай көп.
Сонымен, тасымалдау жылдамдығы 60-тан 600 Мбайт/с дейін артады.
SCSI шинасы (Small Computer System Interface) деректерді
тасымалдау жылдамдығын 320 Мбайт/с дейін қамтамасыз етеді жəне
сегіз құрылғыға дейін бір адаптерге жалғануын бақылайды:
винчестерлер,
CD-ROM
жетектері,
сканерлер,
фото-
жəне
бейнекамералар. SCSI ерекшеліктері оның кабельдік шлейф болып
табылатындығы.
2.9
-сурет. Қосылған құрылғылары бар SCSI шинасы
45
ДК-дің шиналарымен (ISA немесе PCI) SCSI шинасы хост-адаптер
арқылы байланысқан (Host Adapter). Шинаға жалғанған əрбір құрылғы
өзінің сəйкестендіру номері (ID) болады. SCSI шинасына жалғанған кез
келген құрылғы басқа құрылғымен алмасуға бастамашылық етеді.
2.10
суретте перифериялық құрылғылардың SCSI шинасы
көмегімен ДК-ге жалғануы көрсетілген. SCSI версиясының кең
диапазоны бар ең көп өткізу қабілетін қамтамасыз ететін ең көп
өткізгіш қабілеті 5 Мбайт/с SCSI I алғашқы версиядан бастап ең көп
өткізу қабілеті 640 Мбайт/с Ultra 640 нұсқасына дейін бар.
IEEE шинасы 1394 (Fire Wire, i-Link) — ол Apple жəне Texas
Instruments фирмаларымен жасап шығарылған жоғары жылдамдықты
жергілікті тізбекті шинаның стандарты. IEEE 1394 шинасы ДК жəне
басқа да электрондық құрылғылар арасында өзара сандық ақпаратпен
алмасуға арналған, əсіресе қатқыл дисктер мен ауди- жəне
бейнеақпараттарды өңдеу құрылғыларын, сондай-ақ мультимедиялық
қосымшалар жұмысына арналған. Ол S3200 спецификациясында
деректерді 3 200 Мбит/с жылдамдықпен беретін деректерді
тасымалдауға, SCSI сияқты əр түрлі жылдамдықпен деректер бере
алатын бір уақытта бірнеше құрылғылармен жұмыс істеуге қабілетті.
USB сияқты IEEE 1394 шинасы ДК-ді қорек көзінен ажыратпастан
компоненттерді орнату мүмкіндігін қоса алғанда толықтай Plug & Play
технологиясын сүйемелдейді.
IEEE 1394 интерфейсі арқылы компьютерге SCSI-мен жұмыс
істеуге қабілетті кез келген құрылғыларды жалғауға болады. Оларға
қатқыл, оптикалық түрлерін қоса алғандағы дисктердегі барлық
тасымалдағыштар түрлері, CD-ROM, DVD, сандық бейнекамералар,
магниттік таспаға жазу құрылғылары жəне тағы басқа да
перифериялық құрылғылар жатады. Осындай үлкен мүмкіндіктердің
арқасында осы шина компьютерді тұрмыстық техникамен біріктіру
үшін біршама перспективалы бола түсті.
2.5.3. Тізбекті және параллель порттар
Пернетақта, тінтуір, монитор мен принтер сияқты осындай енгізу-
шығару құрылғылар ДК-дің стандартты жиынтықталуын кіреді.
Барлық енгізу перифериялық құрылғылары ДК-мен пайдаланушы
енгізетін деректер компьютерге дұрыс енгізіліп ғана қоймай, сонымен
қатар алдағы уақытта тиімді өңделе алатындай коммутациялануы
керек. Деректермен алмасу мен байланыс үшін периферия (енгізу-
шығару құрылғылары) мен деректерді өңдеу модулі (аналық тақта)
арасында деректерді параллель немесе тізбекті тасымалдау
ұйымдастырылуы мүмкін.
46
Параллель байланыс барлық 8 бит (немесе 1 байт) бірінен соң
бірі емес, бірдей уақытта (параллель) немесе дəлірек айтқанда, əр
қайсысы өз сымы бойынша тасымалданатынын білдіреді.
Параллель интерфейс жалғағышына жалғанған, мысалы принтер
кабелі, деректерді параллель тасымалдау принципі айқын болып
келеді. Ол тінтуірдің тізбекті кабеліне қарағанда бірталай қалың,
өйткені деректерді параллель тасымалдайтын кабельдің кем дегенде
сегіз сымы болуы тиіс, олардың əрқайсысы бір бит тасымалдауға
арналған.
Параллель интерфейстерді Centronics фирмасы жасап шығарады,
сондықтан параллель интерфейсті жиі Centronics интерфейсі деп
атайды.
Принтерге арналған параллельный интерфейсты əдетте
LPT (Line Printer) деп белгілейді. Алғашқы қосылған принтер LPT1,
ал екіншісі - LPT2 деп белгіленеді.
Параллель порттардың бірнеше типтері болады: стандартты,
ЕРР жəне ЕСР.
С т ан д ар т т ы п ар а л ле л ь п о р т ақпаратты біржақтық
тасымалдауға, мысалы, ақпаратты ДК-ден принтерге беру арналған,
ол порттың электр схемасында жатталған. Ол деректерді
тасымалдау ең жоғары жылдамдығын 120 200 кбайт/с дейін
қамтамасыз етеді.
ЕРР порты екі бағытты болып табылады, яғни қос бағытта 8 бит
деректерді параллель тасымалдауды қамтамасыз етеді жəне
стандарт портпен толық сəйкес. Порт ЕРР деректерді стандартты
параллель портқа қарағанда алты есе тезірек береді жəне
қабылдайды, оған принтер қабылдауға дайын болатын уақытқа
дейін берілетін жəне қабылданатын символдарды сақтайтын ЕРР
портының буфері болатындығы мүмкіндік жасайды. Арнайы режим
ЕРР портына деректер блоктарын, процессордан өтіп кетіп, тікелей
RAM PC-дан принтерге жəне керісінше жіберуге мүмкіндік береді.
Тиісті бағдарламалық жабдықты пайдаланған кезде ЕРР порты
деректерді 2 Мбайт/с жылдамдықпен жібере алады жəне қабылдай
алады.
ЕС Р по р т ы , ЕРР портының барлық мүмкіндіктерін иелен
отырып деректерді жоғары жылдамдықта қысу функциясы есебінен
жіберуді қамтамасыз етеді. Деректерді қысқарту үшін RLE (Run
Length
Encoding)
əдісі қолданылады, оған сəйкес бірдей
символдардың ұзын тізбегі бар болғаны екі байтпен беріледі: бір
байт қайталанатын символды анықтайды, ал екіншісі —
қайталаулар санын анықтайды. Сонымен бірге ЕСР стандарты
деректерді қысқарту мен ашуды бағдарламалық (драйверді қолдану
жолымен) жəне аппараттық (порт схемасымен) түрде мүмкін етеді.
47
Достарыңызбен бөлісу: |
