Оқулық «Желілік және жүйелік әкімшілендіру»



жүктеу 7,08 Mb.
Pdf просмотр
бет11/107
Дата14.11.2018
өлшемі7,08 Mb.
#20212
түріОқулық
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   107

Сонымен  қатар  мультимедиялық  ДК  үй  кинотеатрының  дыбыстық 
жүйесінде;  ойындар  мен  DVD-фильмдер  көруге  қолданылуы  мүмкін; 
видеомагнитофонның  бейнелерін  санға  аудару  үшін  видеосигнал  көзі 
ретінде; ДК-де видеосюжетті тізбекті жаңғырту жəне редакциялау үшін 
қолданылуы мүмкін. 
ДК  санаттары  ішінен  əрбірі  тиісті  спецификацияда  орнатылған 
дербес  компьютердің  базалық  сипаттамалар  жинағына  сəйкес  болуы 
керек. 
 
 
 
2.4. 
ЖҮЙЕЛІК ТАҚТАЛАР 
 
Жүйелік  тақта  (Motherboard)  —  əрбір    ДК-дің    негізгі  
компоненті. Басты (Mainboard), немесе жүйелік тақта деп аталады. Ол 
ішкі  байланыстарды  басқаратын  жəне  сыртқы  құрылғылармен  өзара 
əрекеттесетін тəуелсіз элемент. Жүйелік тақта компьютердің толықтай 
өнімділігіне əсер етуші ДК ішіндегі негізгі элемент болып табылады. 
Конструктивті  түрде  жүйелік  тақта  ДК  ішінде  барлық  негізгі 
элементтері, қосу желілері мен сыртқы құрылғыларды қосуға арналған 
жалғағыштары орналасқан басты тақтасы болып табылады. 
Орнатылған  жүйелік  тақтаның  типі  жүйенің  жалпы  өнімділігін, 
сондай-ақ  ДК  жаңарту  мүмкіндіктері  мен  қосымша  құрылғыларды 
қосуын анықтайды. 
Жүйелік 
тақталарды 
өндіруші 
фирмалар 
арасында 
ең 
танымалылары  American  Megatrends  Inc.  (AMI),  Asus,  Acorp,  Abit, 
GigaByte,  Intel,  Chaintech,  Epox,  A-Open,  Microstar,  Soltek  болып 
табылады. 
2.4 суретте типтік жүйелік тақта құрылымы көрсетілген: 
■ 
арнайы  жалғағышта  орналастырылатын  желдеткіші  бар  радиатор 
орналасатын процессор; 
■ 
СР^  орталық  процессорының  картриджі  тақтасына  орнатылатын 
екінші деңгейдегі (сыртқы) кэш-жады микросхемалары; 
■ 
оперативті жады модульдерін орнатуға арналған слоттар; 
■ 
кеңейту  карталарын  орнатуға  арналған  жалғағыштар  (слоттар).  PC 
2001  спецификациясына  сəйкес  жүйелік  тақталар  AGP  слотымен 
жабдықталған.  Слоттардың  болуы  жəне  оларға  кез  келген  кеңейту 
карталарын  (видеоадаптер,  дыбыстық  карта,  модем,  АСТ  карталар 
жəне  т.б.)  орналастыру  мүмкіндігі  ДК  ашық  архитектурасын 
анықтайды; 
 
32 


 
 
2.4 
-сурет. Типтік аналық тақта құрылымы
 
 
■ 
қайта  бағдарламаланатын  жады  микросхемасы  (EEPROM),  онда 
бағдарламалар,  POST,  операциялық  жүйені  жүктеу  бағдарламасы, 
құрылғылар  драйверлері,  бастапқы  орнатылымдар  (CMOS  Setup) 
сақталады. Микросхема BIOS ретінде белгіленген (сур. 2.4); 
■ 
ДК  барлық  компоненттері  арасында  деректер  алмасуды  басқару  үшін 
жоғары интеграция дəрежесінің микросхемалар жинағы (Chipset); 
■ 
НDD,  FDD,  CD-ROM  тасымалдағыштарын  қосуға  арналған 
жалғағыштар, перифериялық құрылғыларды (тінтуір, модем жəне т.б.) 
қосуға  арналған  тізбекті  порттар,  принтерді,  кейбір  типті  сканерлерді 
қосуға арналған параллель порттар; 
■ 
СМОS 
жадысының 
микросхемасын 
қоректендіруге 
арналған 
аккумуляторлық  батарея,  онда  ағымдағы  BIOS  (СМOS  Setup)  жəне 
электрондық таймердің (жүйелік сағаттың) баптаулар сақталады. 
Жүйелік тақтаның барлық компоненттері ақпарат алмасу жүретін бір- 
бірімен өткізгіштер жүйесімен өзара байланысты. 
33 


Желілердің осы жиынтығын ақпараттық шина, немесе жай шина (Bus) 
деп атайды. 
ДК  əр  түрлі  шиналарға  қосылған  компоненттері  мен  құрылғылары 
арасындағы  өзара  əрекеттесуі  Chipset  микросхемаларының  бірінде  іске 
асырылған көпірлер көмегімен жүзеге асырылады. Мысалы, ISA жəне PCI 
шинаны  қосуға  арналған  көпір  82371АВ  микросхемасында  жүзеге 
асырылған (2.4 суретті қараңыз). 
Жүйелік  тақтаның  өлшемдері,  тақтаны  корпус  түбімен  қосатын  оның 
ішіндегі  саңылаулар  стандартталған.  Жүйелік  тақталардың  негізгі  типтік 
өлшемдері 2.1 кестеде берілген. 
 
Кесте 2.1. Әр түрлі стандартты аналық тақталардың негізгі типтік 
өлшемдері 
Белгіленуі 
Өлшемі, см 
Ескертпе 
 
 
 
Baby-AT 
33,0 x 22,5 
Ескірген 
Half Size 
24,4 x 21,8 
386 жəне 486 CPU бар ДК арналған мини-тақта; 
Slimline корпусы үшін жарамды 
LPX 
33,0 x 22,9 
Кішірейтілген биіктіктегі корпустарға жəне 
Slimline арналған 
Mini-T.PX 
26,4 x 20,1 
Кішірейтілген биіктіктегі корпустарға жəне 
Slimline арналған 
ATX 
30,5 x 24,4 
АТХ корпустарына арналған 
Mini-ATX 
28,4 x 20,8 
Кішірейтілген биіктіктегі АТХ корпустарына 
арналған 
MicroATX 
24,4 x 24,4 
Кішірейтілген биіктіктегі АТХ корпустарына 
арналған 
Flex-ATX 
22,9 x 19,1 
Шағын корпустар 
NLX 
34,5 x 22,9 
Кішірейтілген биіктіктегі корпустарға жəне 
Slimline арналған 
Mini-NLX 
25,4 x 20,3 
Кішірейтілген биіктіктегі корпустарға жəне 
Slimline арналған 
WTX 
35,5 x 42,545 
Жоғары өнімді жұмыс станциялары жəне орта 
деңгей серверлері 
BTX 
35,2 x 26,7 
Үстелдік ДК корпустарына арналған 
MicroBTX 
26,7 x 26,4 
— 
PicoBTX 
26,7 x 20,3 
— 
 
34 


Жүйелік тақтаны таңдаған кезде оның өлшемдерін ДК корпусының 
типімен  келісіп  алу  керек,  ал  оны  орнату  кезінде  қысқа  тұйықталу 
болмас  үшін  корпустың  түбімен  жəне  жақтық  металл  панельмен 
жанасуды болдырмау керек. 
Ж  ү й е  л  ік  ж  ү й е   ні  ң  ф  орм   ф  а  к  т  ор  ы  —  ондағы  негізгі 
микросхемалардың,  слоттардың  орналасуының  ортақ  стратегиясы, 
оның формасы мен өлшемі. 
1995  ж.  Intel  корпорациясы  жүйелік  тақта  мен  ДК  корпусы  үшін 
АТХ спецификациясын ұсынды. 
2.5  суретте  ATX  2.1  спецификациясына  сəйкес  ДК  негізгі 
элементтерінің  орналасуы  көрсетілген.  Осы  АТХ  спецификациясы 
нұсқасының  ерекшелігі  болып  қоректену  блогы  жүйелік  тақта  артына 
шығарылуы  табылады,  ол  процессордың  суыту  жүйесінің  үлкен 
өлшеміне байланысты. 
АТХ  жүйелік  тақтасының  барлық  артықшылықтары  ол  тиісті 
корпусқа орналастырылғанда көрінеді. 
 
 
 
2.5 
-сурет. Негізгі элементтерінің жүйелік тақтада жəне АТХ формфакторының ДК 
корпусында орналасуы 
35 


жүктеу 7,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   107




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау