бағдарламалы да, аппратты да жүзеге аса алады. Бірақ хабарларды
жібергенде, желіні алмасудың екі жағы көптеген келісімдерді
қабылдауы керек. Олар жіберілетін дабылдардың деңгейін және
формасын, хабарлардың ұзақтығын анықтау әдісін, алынған
ақпараттардың сенімділігін бақылау әдістерін және тағы басқаларын
анықтауы керек.
Желі әртүрлі жабдықтарды қосу болып табылады, сондықтан ең өткір
проблемалардың бірі үйлесімділік мәселесі болып табылады.
Жабдықтарды дамытудың жалпы қабылданған ережелерінің барлық
өндірушілердің талаптарын сақтамай, желілерді жобалаудағы прогреске
қол жеткізу мүмкін емес еді. Сондықтан компьютерлік технологияның
барлық дамуы, сайып келгенде, стандарттарда көрініс табады. Кез-
келген жаңа технология тек қана тиісті стандартта бекітілген кезде ғана
«заңды» мәртебеге ие болады.
Ашық жүйе — бұл тұтастай қол жетімді және жалпы қабылданған
халықаралық стандарттарға сәйкес әзірленген аппараттық және
бағдарламалық өнімдер мен технологияларды қамтитын есептегіш орта.
Ашық жүйелер - компьютер, компьютерлік желі, операциялық жүйе,
бағдарламалық пакет, басқа да аппараттық және бағдарламалық өнімдер
болып табылады.
Ашық сипаттамаларға сәйкес ашық жүйені кез келген жүйе деп
атауға болады. Компьютерлік технологиядағы «спецификация» термині
аппараттық немесе бағдарламалық компоненттердің формалды
сипаттамасын, олардың жұмыс істеу әдістерін, басқа компоненттермен
өзара әрекеттесуді, жұмыс жағдайларын, арнайы сипаттамаларын
білдіреді.
Компьютерлік желілерде стандарттау негізі желілік құралдарды
дамытуға көп деңгейлі көзқарас болып табылады. Бұл әдіс негізінде
желілік мамандар үшін әмбебап тілге айналған ашық жүйелердің өзара
іс-қимылының стандартты үлгісі құрылды. Желілік үлгі желіде
орындалған барлық процедураларды стандарттауға мүмкіндік береді,
оларды бір-бірімен өзара әрекеттесетін деңгейлерге және қосалқы
деңгейлерге бөледі. Олар өзара іс-қимылдың барлық кезеңдерінде
деректерді қалай беру және қабылдау туралы келісімдер жасайды.
Сонымен қатар, желілік үлгілер бір желідегі абоненттер үшін де, түрлі
деңгейдегі түрлі желілер үшін де ақпараттық алмасуды дұрыс
ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Көп деңгейлі көзқараста хабарларды алмасуға екі жақ қатысады.
Осылайша, әртүрлі компьютерлерде жұмыс істейтін екі «иерархияның»
келісілген жұмысын ұйымдастыру қажет. Желілік алмасудың екі
қатысушысы да көптеген келісімдерді қабылдауы қажет.
25
Мысалы, олар электр дабылдарының деңгейлері мен формалары туралы,
хабарлардың ұзақтығын қалай анықтау керек, валидация әдістерін
келісу және т.б. басқаша айтқанда, келісімдердің ең төменгі деңгейден
(бит деңгейінен) ең жоғары деңгейге дейін, желі пайдаланушылары үшін
қызметті жүзеге асыру болып табылады.
Хаттамалар — бұл желі деңгейінің бір деңгейін білдіретін, бірақ
желідегі түрлі түйіндерде орналасқан хабар алмасу тәртібі мен пішімін
анықтайтын ресімделген ережелер. Басқаша айтқанда, хаттамалар
желідегі байланысты қамтамасыз ету тәртібін реттейтін рәсімдер мен
ережелердің жиынтығы болып табылады.
Көршілес деңгейдегі хаттамаларды жүзеге асыратын және сол
торапта орналасқан модульдер стандартталған хабар пішімдерін
пайдаланып, анықталған ережелерге сәйкес бір-бірімен өзара
әрекеттеседі. Бұл ережелер әдетте интерфейс деп аталады (2.1 сурет)
Интерфейс бір тораптағы іргелес деңгейде орналасқан желілік
компоненттерді алмастыратын хабарлардың реттілігі мен пішімін
анықтайды. Интерфейс бұл деңгеймен көршілес деңгейге ұсынылатын
қызметтер жиынтығын анықтайды.
Бір қарағанда, хаттама мен интерфейс бірдей тұжырымдаманы
білдіреді, бірақ шын мәнісінде оларда әртүрлі тапсырмалар бар:
хаттамалар әртүрлі тораптардағы бірдей деңгейдегі модульдер өзара
әрекеттесу ережелерін анықтайды және интерфейстер - бір тораптағы
көрші деңгейдегі модульдер болып табылады.
2.1 сурет. Өзара әрекеттесу деңгейін ұйымдастыру
26
Желілердегі түйіндердің өзара іс-қимылын ұйымдастыру үшін
жеткілікті иерархиялық ұйымдастырылған хаттамалар жиынтығы
байланыс хаттамаларының жинағы деп аталады.
Байланыс хаттамалары бағдарламалық және аппараттық құралдарда
да жүзеге асырылуы мүмкін. Төмен деңгейлі хаттамалар көбінесе
бағдарламалық жасақтама мен аппараттық құралдардың тіркесімі
арқылы жүзеге асырылады, ал жоғарғы қабат хаттамалары әдетте тек
бағдарламалық жасақтама болып табылады.
Хаттамалар тек компьютерлермен ғана емес, басқа да желілік
құрылғылармен - тораптармен, көпірлермен, ажыратқыштармен,
маршрутизаторлармен және т.б. құрылғының түріне қарай, бір немесе
бірнеше хаттамалар жиынтығын енгізуге кірістірілген құралдар болуы
керек.
Стандарттар мен сипаттамалардың ашық сипаты тек байланыс
хаттамалары үшін ғана емес, сондай-ақ желіні құруға арналған түрлі
құрылғылар мен бағдарламалар үшін маңызды болып табылады.
2.3.
OSI
ЖЕЛІЛІК ҮЛГІСІ
1970-
ші жылдардың соңында Халықаралық стандарттау ұйымы
(ISO
) стандартты желілік қарым-қатынастың барлық аспектілерін
қамтиды, ол - ашық жүйе ақпаратты (OpenSystemInterconnection) осы
алмасу OSI эталондық үлгісіне ұсынылды. OSI үлгісі жеті қабаттары
барлық өзара және деректер желісіне бөледі: (. 2.1-кесте) өтініш, өкілі,
сессия, көлік, желілік, сілтеме, физикалық. Әр деңгей үшін олардың
орындалатын функциялары анықталады, негізгі ұғымдардың
терминдері мен анықтамалары беріледі.
Әдебиетте, ең жиі кездесетіні 7-ші деңгейден OSI үлгісі
қабаттарының сипаттамасын бастау қабылданған, пайдаланушы
өтініштер желісіне кіру қолданбалы деп аталатын. OSI үлгісі 1-ші
деңгеймен аяқталатын - физикалық қабат, ал үшінші тарап
жеткізушілерінің
деректерді
беру
орталарына
орнатылған
стандарттарын анықтайды:
■
тасымалдау ортасының түрі (мыс кабельдері, оптикалық талшық,
радиоэфир ж.т.б.);
■
дабыл модуляциясының түрі;
■
логикалық дискретті жағдайлардың дабыл деңгейлері (нөлдер мен
бірліктер).
OSI
үлгісінің кез келген хаттамасы өз деңгейінің хаттамалары немесе
бірлікке шаққандағы хаттамаларымен өзара әрекеттесуі керек
27
Достарыңызбен бөлісу: |
