Технологиялық ҥрдісті оңтайландыру/тиімділеумен байланысты шаралар. Ӛнімділік П үрдіске жұмсалатын уақытқа Т кері пропорционалды шама, оны арттыру үшін үрдіске жұмсалатын уақыт мӛлшерін азайту қажет: П = 1/Т. Технологиялық үрдістің бір жұмыс орнында жасалатын немесе жӛнделетін бұйым санына қатынасымен анықталатын уақыт аралығы даналық уақыт деп аталады.
Жаппай ӛндірісте үрдісті орындауға даналық уақыт жұмсалады: ТШт = Т0 + Твс + Тобсл+ То.л.п. + Тпер,
мұндағы, Т0 және Твс— сәйкесінше негізгі және қосымша уақыт, с (мин);
Гобсл— техникалық және ұйымдық қызмет кӛрсетуге кеткен уақыт, с (мин); Толп — жұмысшының демалуына және жеке бас қажеттіліктеріне жұмсалған уақыт, с (мин); Тпер — технологиялық үзілістерге жұмсалған уақыт, с (мин).
Топтамалы ӛндірісте даналық- калькуляциялық уақыт қолданылады:
Тщ.к — (Тшт+ Тп.з)/ п.
мұндағы, Тп.з — дайындалу-аяқтау уақыты, с (мин); п — ӛңделуші бұйымдар топтамасының кӛлемі, дана.
Даналық уақытты қысқарту үшін оны құраушы уақыт бӛлікерін қысқарту қажет.
Н е г і з г і у а қ ы т . Негізгі уақыттың қысқартылуы Т0 — жұмысшы іс-әрекетін жылдамдатуға әсер ететін құрылғының жоғары жылдамдығының психологиялық әсерінен қосымша уақыттың Твс қысқаруына жағдай жасайтын тӛтенше тиімді шара.
Станокта жұмыс істеу барысында негізгі уақыт машина уақыты болып
есептеледі: Т0 = ТМ = Lpх i/(nS),
мұндағы, Lpx — жұмыс жүрісінің ұзақтығы; i— жұмыс жүрісінің саны: п
айналу жиілігі; S — бір айналымдағы беруі.
Ӛңдеудің жаңа үдемелі әдістерін енгізген жағдайда машина уақыты азаяды (радиалды қысу, жоғары жылдамдықтағы түрпітаспен кесу және с.с.); жоғары ӛнімділікті құралдар (мысалы, эльбор, қатты қорытпа, алмас) қолданылады, кӛпбағдарлы станоктар, жартылай автоматтар және автоматтар қолданылып, қара жұмыстың кӛлемін қысқартатын ӛңдеу жылдамдығын, бұйымның дәлдігін және сапасын арттырады; үдемелі майлау-салқындату құралдары қолданылады; бірнеше технологиялық ауыстырулар біріктіріледі.
Қ о с ы м ш а / к ӛ м е к ш і у а қ ы т . Қосымша уақыттың қысқаруы станокты бақылау және басқарудағы түрлі ауысулар орындау барысында ӛңделетін ӛнімнің тиеу, орнату, бекіту, ағыту және ажыратып алынуына,
құралдарды ауыстыруға кеткен уақыттың қысқаруымен байланысты.
Ӛңделетін ӛнімнің тиеу, орнату, бекіту, ағыту және ажыратып алынуына кететін уақытты келесі жолдармен қысқартуға болады:
Барлық қажетті беткейлерді ӛңдеуге мүмкіндік беретін қосалқы бӛліктерді қолдану арқылы үрдісте қамтылған қондырғылар саны азаяды
(мысалы, толқынды орта білікшенің барлық цилиндрлік сыртқы беткейін ӛңдеуге немесе орталықта орнату барысында токарлық станок ӛзекшесінде ӛңдеуге мүмкіндік береді);
Дайын бұйымдарды түрлі автоматтандырылған тиеуші қондырғылар кӛмегімен тиейді; онымен қоса, тиеуге кететін уақыттың бір бӛлігі кӛлік уақытымен біріктіріледі, себебі дайын бұйымды қысып алу және оны станоктың жұмыс аумағына тасымалдау алдыңғы бӛлшекті ӛңдеу барысында жүзеге асырылады:
Станокта дайын бұйымды дәлдеп келтіруді қажет етпейтін қосалқы бӛліктердің қондырылған элементтерін және базаларды ұтымды таңдайды;
Қосалқы бӛліктердің жылдам қысқыш-ағытқыш жетектерін енгізеді (пневмо-. гидро- және электрмагниттік жетектер дайын
бұйымдарды 1-5 с аралығында жылдам қысып және ағытуға мүмкіндік береді);
Ӛңделген бұйымдардың автоматты итеруші және ағытып алушыларын қондырады.
Құралдарды ауыстырумен байланысты уақытты станокты тоқтатпастан жұмыс істемей қалған құралды ауыстыруға мүмкіндік беретін жылдам ағытылатын қалыпты, үлгі құралдарды және алдын-ала қондырылған құралдар мен револьвер қалпақшасын қолдану есебінен қысқартады.
Бақылауға қатысты уақытты «бапталған» станоктарда жұмыс істеу арқасында әмбебап ӛлшеуіш құралдар орнына калибр қолдану есебінен қысқартылады, нәтижесінде 100%-қ толық бақылауды ішінара бақылауға ауыстыруға болады; бақылаудың статистикалық әдісін және автоматты бақылауды енгізу.
Станоктарды басқарумен байланысты уақытты баспалапр мен тұтқалар санын азайту, баспа мен тұтқаны бір орынға – пульттік баспаға біріктіру есебінен қысқартуға болады; басқаруды автоматтандыру әдістерін қолдану.
Т е х н и к а л ы қ ж ә н е ұ й ы м д а с т ы р у ш ы л ы қ қ ы з м е т к ӛ р с е т у г е ж ұ м с а л а т ы н у а қ ы т . Оның қысқаруына негізінен цех, аумақ және жұмыс орнындағы жұмыстың ұйымдастырылуын жақсарту арқылы қол жеткізеді. Бұл үшін жоғары сенімділікке ие құралдарды қолданады, бұл осы құралдардың ұзақ мерзім жұмыс істеуі мақсатында жасалады; ӛзара алмастыра алатын құралдарды станоктан тыс сәйкестендіре қосады; құралдардың белгілі бір тозуы кезінде олардың қозғалуы үшін автоматты үйлестірушілерді қолданады; станоктың орталықтандырылған автоматты майлануын, дайын бұйым есептегіштерін, ақауларды және тағы басқаларын қолданады.
Ж ұ м ы с ш ы н ы ң д е а м л у ы н а ж ә н е ж е к е б а с қ а ж е т т і л і к т е р і н е ж ұ м с а л а т ы н у а қ ы т . Оның
қысқартылуы үшін жұмысшы шаршауына әкелетін біртекті жұмыс түрін алуан түрлі ету қажет; мүмкіндігінше жұмысшыны ауыстыра алатын жартылай немесе толығымен автоматтандырылған қондырғыларды орнатқӛан жӛн. Жұмыстың қарқындылығын, сапалығын техникалық әдептерді, дене шынықтыру үзілістерін және басқаларды жасаумен қол жеткізуге болады.
Аталған факторлардан басқа даналық уақытты Тшт машиналық уақыт Тм пен қосымша уақыт Твс біріктірілетін станоктарды қолдану арқылы жүзеге асыруға болады. Мысалы, кӛпбілікті, кӛп бағдарлы жартылай автоматты, толық автоматты және агрегатты станоктарда машина уақыты әрбір жұмыс жағдайында біріктіріледі. Құралдарды жақындату және алыстату және білікті оқшаудың айналымы немесе үстелдің бір жағдайдан екінші жағдайға ауысуы барысындағы қосымша уақыттар, сонымен қатар, бұйымның станоктан шешіліп алынуына кететін уақыт біріктіріледі.
Д а н а л ы қ – к а л ь к у л я ц и я л ы қ у а қ ы т . Даналық– калькуляциялық уақыт Тш к ӛңделетін бұйым топтамасын п кӛбейту және дайындалу-аяқтау Тп 3 уақытын қысқарту есебінен азайтады. Бұл топтық ӛңдеу жасау арқылы станоктар арасында ауысуды қысқарту, әмбебап- үйлестіру жабдығын қолдану, үйлестіруші-реттеуші біліктілігін арттыру арқылы қамтамасыз етіледі.
Автоматтардың ӛнімділігі жұмыс айналымының ұзақтылығымен сипатталады, с,
Т= tP + tx.x,
мұндағы tp — жұмыс жүрісіне кеткен уақыт; tхх — бос жүрістерге кеткен уақыт.
Айналымдық ӛнімділік, дана./с.
(Qц = 1 /T= 1/(tр + tхх).
Егер кӛліктің бос жүрісі болмаған жағдайда (tхх = 0), онда автоматтың ӛнімділігі неғұрлым жоғары болар еді, себебі бұндай автоматта үрдіс тоқтап қалмастан және бос жүрістерсіз үздіксіз жүзеге асыралады. Бұндай автомат жүрісін к – 1|tр, дана/с,
Достарыңызбен бөлісу: |
