72
DVD форматы деректер құрылымы бойынша төрт типті болады:
1) DVD-Video — фильмдерден тұрады (видео және дыбыс);
2) DVD-Audio — жоғары сапалы дыбыстық мәліметтерден тұрады
(аудио ықшам-дискіге қарағанда жоғарырақ);
3) DVD-Data — қандайда болсын мәліметтерден тұрады;
4) Аралас мазмұнды.
Аудио ықшам дискі құрылымы деректер дискісінен түбегейлі
ерекшеленетін ықшам дискілерден айырмашылығы DVD дискісінде
әрдайым UDF файлдық жүйесі қолданылады (деректер үшін ISO 9660
стандарты қолданылуы мүмкін). Үй ойнатқыштарында ойнату үшін
арналған DVD-Video бір UDF файлдық жүйесін пайдаланады, бірақ
бірқатар шектеулермен, мысалы файлдың үзіндісі рұқсат етілмейді.
Осылайша DVD дискілерінің кез келген түрлері төрт деректер
құрылымының кез келгенін ала алады.
Физикалық түрде, DVD-де бір немесе екі жұмысшы жағы болуы
мүмкін және әр жағынан бір немесе екі жұмысшы қабаты болуы
мүмкін. Дискідегі сыйымдылықтың көлемі олардың санына
байланысты - 1-ден 18 Гбайт.
HD DVD (High Definition / Density DVD) - Toshiba, NEC және Sanyo
компаниялары әзірлеген оптикалық диск жазу технологиясы. HD DVD
стандартты өлшемді дискілерді (диаметрі 120 мм) және ұзындығы 405
нм болатын көк-күлгін лазерді пайдаланады [36].
Дискілердің түрлері:
■
HD DVD-R (High Density DVD Recordable) — HD DVD бір рет жазу
дискісі. Бір қабатты диск көлемі 15 Гбайт, екі қабатты диск - 30 ГБ;
■
HD DVD-RW (High Density DVD Rewritable) — қайта жазылатын
HD DVD дискісі. Бір қабатты дискінің көлемі 15 Гбайт, екі қабатты
диск - 30 Гб дейін жетуі мүмкін. Рұқсат етілген қайта жазу
циклдерінің саны 1000 еседен асады;
■
HD DVD-RAM — HD DVD жазу пішімі. Ол DVD-RAM форматына
ауыстыру ретінде ұсынылады. Бұл әдіс оптикалық дискідегі медиа
деректерге кездейсоқ қол жеткізуге негізделген, бұл 20 Гб дейін
жазылған ақпарат көлемін арттыруға мүмкіндік береді.
Пішім
коммерциялық тұрғыда қол жетімді емес.
Blu-ray Disc (BD, blue ray — көк сәуле және disc — диск; жазылған
blu бірге blue — әдейі) — Blu-ray дискісі (Blu-ray дискісі, көгілдір
сәуле және диск, көк түстің орнына жазу) - жоғары дәлдікпен бейне
қоса алғанда, цифрлық деректерді сақтау және тығыздығы жоғары
жазу үшін пайдаланылатын оптикалық тасымалдағыштың форматы
[36]. Blu-ray қысқа толқынды (405 нм) «көк» (техникалық көк-күлгін)
73
лазер жазу және оқу үшін атауын алды.
Бір қабатты BD дискісі 23,3 (25) ГБ, екі қабатты - 46,6 (50) Гбайт,
үш қабатты - 100 ГБ, төрт қабатты - 128 ГБ болуы мүмкін.
Қазіргі уақытта BD-R (біржолғы жазу), BD-RE (қайта пайдалануға
болатын жазу), 46,6 (50) ГБ дейінгі қуаты бар BD-RE DL (қайта
пайдалануға болатын) мүмкіндігі бар, BD-ROM пішімі әзірленуде. BD-
R дискілері LTH типінде болуы мүмкін. Стандартты 120 мм
дискілерден басқа сыйымдылығы 15,6 ГБ болатын сандық фото және
видео камераларда пайдалану үшін 80 мм дискілер бар.
Қазіргі уақытта (2013) оптикалық дискілер бұрынғысынша ең
танымал ақпарат тасымалдағыш болып табылады, алайда олар бірте-
бірте флэш-дискілермен ауыстырылады. Дегенмен голографиялық
көпфункционалды диск сияқты оптикалық дискілерге арналған
перспективті технологиялар да бар.
Голографикалық көп мақсатты диск (holographic versatile disc) —
Blu-Ray және HD DVD-мен салыстырғанда дискіде сақталған деректер
көлемінің едәуір ұлғаюын көздейтін оптикалық дискілерді шығарудың
перспективалық технологиясы болып табылады [36].
Мұнда голография деп аталатын технология екі лазермен
қолданылады: қызыл және жасыл - бір параллель сәулеге дейін азаяды.
Жасыл лазер дискінің бетіне жақын голографиялық қабаттан тор
ретінде кодталған деректерді оқиды, ал қызыл лазер дискі тереңдігінде
кәдімгі ықшам диск қабатын қосалқы сигналдарды оқу үшін
қолданылады. Көмекші ақпарат жүйелі қатты дискіде CHS жүйесімен
ұқсас оқу жағдайын қадағалау үшін пайдаланылады. CD немесе DVD
дискісінде бұл ақпарат деректерге кірістірілген.
Оптикалық жетегі — орталықта тесіп тұратын пластик диск
тәріздес оптикалық медиадан ақпаратты (кейбір модельдерде) оқуға
арналған
электрондық
схемамен
басқарылатын
механикалық
компоненті бар құрылғы (CD, DVD және т.б.); Дисктен ақпаратты оқу /
жазу процесі лазердің көмегімен жүзеге асады (2.22-сурет) [36].
Оптикалық жетегі түрлерін атайық:
■
CD-ROM — тек CD-дискілерді оқу үшін арналған қарапайым CD-
диск жетегі;
■
CD-RW — алдыңғымен бірдей, бірақ тек CD-R / RW дискілеріне
жаза алады;
■
DVD-ROM —CD / DVD-ROM дискісі оқуға ғана арналған;
■
DVD/CD-RW — сол DVD-ROM, бірақ CD-RW-ROM жазуға ғана
қабілетті;
■
DVD-RW — тек CD / DVD-RW дискілерін оқып қана қоймай,
74
сонымен қатар оларға жазады.
■
DVD-RW-DL алдыңғы түрден айырмашылығы, ол әдеттегі
үлкенірек сыйымдылықпен ерекшеленетін қос қабатты оптикалық
DVD-медиаға жаза алады;
■
BD-RE — Blu-ray дискілерін оқуға / жазуға қабілетті диск жетегі;
■
HD DVD-ROM —HD DVD дискілерінің форматын оқитын жетегі;
■
HD DVD — жоғары сапалы фильмдерді (HDTV) сақтауға арналған
оптикалық дискілердің жаңа буыны;
■
HD DVD/DVD-RW — басқаларға қарағанда DVD-R, DVD + R,
DVD-RW, DVD + RW, CD-R, CD-RW сияқты форматтарды жазу
қабілеттілігіне ие.
Қазіргі заманғы CD-ROM дискілері CAV технологиясын (Тұрақты
бұрыштық жылдамдық) енгізуге байланысты лазерлі CD-дан
ақпараттың жоғары жылдамдығына қол жеткізді.
Бұл режимде
дискінің жылдамдығы, тиісінше перифериялық аймақтарда деректер
ішкі (2 - 3.5 Мб / с) қарағанда жоғары жылдамдықпен (4 - 7.8 МБ / с)
оқылады.
Орташа оқу жылдамдығы ең төменгі мәндерге жақындайды,
себебі дискке жазу ішкі аймақтардан басталады.
Оптикалық дискінің өзі күрделі жабдықта компонент түрінде болуы
мүмкін (мысалы, үйдегі DVD ойнатқыш) немесе компьютерде орнату
үшін стандартты қосылым интерфейсі бар (PATA, SATA, USB)
тәуелсіз құрылғы ретінде шығарылуы мүмкін.
2.22-сурет. Оптикалық жетегі
Достарыңызбен бөлісу: | 
